Cách kiểm soát nhịp tim, tránh đột quỵ khi chạy bộ

Chạy bộ có lợi cho sức khỏe tổng thể, đặc biệt là hệ tim mạch. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát nhịp tim rất dễ dẫn đến đau tức ngực, loạn nhịp tim… thậm chí đột quỵ khi chạy bộ.

Các dấu hiệu bao gồm khó chịu ở ngực, hụt hơi, chóng mặt, choáng váng, nhịp tim bất thường (cảm giác bị chậm lại hoặc đập nhanh, hồi hộp), đổ mồ hôi bất thường.

Thống kê của Thư viện Y khoa Mỹ trên 112.790 vận động viên trẻ (từ 12-35 tuổi) tham gia các bộ môn thể thao cạnh tranh cho thấy họ có nguy cơ đột tử cao hơn khoảng 2,5 lần so với người không phải vận động viên.

Tình trạng đột tử ở vận động viên xảy ra phổ biến nhất trong hoặc sau khi tập luyện, thi đấu ở cường độ cao. Nguyên nhân chính gây đột tử ở vận động viên là bệnh cơ tim phì đại, rối loạn nhịp tim, bệnh van tim, tim bẩm sinh, sử dụng chất kích thích như doping.

Bên cạnh đó, nguyên nhân gây đột quỵ tim do vận động gắng sức có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như: người dưới 35 tuổi có nguy cơ cao hơn; nam giới có nguy cơ hơn nữ giới. Các bộ môn thể thao đòi hỏi gắng sức cao như bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền… cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ tim.

Nên sử dụng thiết bị đo nhịp tim, kiểm soát hơi thở, tốc độ chạy, tầm soát sức khỏe khi tham gia chạy đường dài để tránh đột quỵ khi chạy bộ. Ảnh minh họa

Một số phương pháp giúp kiểm soát nhịp tim, tránh đột quỵ khi chạy bộ bao gồm sử dụng thiết bị đo nhịp tim, kiểm soát hơi thở, tốc độ chạy.

Nhịp tim của người trưởng thành thường dao động từ 60-100 nhịp/phút. Nhịp tim khi chạy bộ nên nằm trong khoảng 50-75% so với nhịp tim tối đa theo độ tuổi.

Nhịp tim tối đa được tính bằng cách lấy 220 trừ đi độ tuổi. Ví dụ, một người 27 tuổi thì nhịp tim tối đa nên là 193.

Tập luyện thể dục gắng sức như chạy bộ cường độ cao có thể dẫn tới đột quỵ ở cả người già và người trẻ, đặc biệt là các đối tượng mắc bệnh lý nền như cơ tim giãn nở, bệnh mạch vành… Đây là nhóm bệnh lý thường không bộc lộ triệu chứng rõ rệt, chỉ khi vận động gắng sức, đột ngột mới phát hiện bệnh.

Vì vậy, tầm soát sức khỏe là phương pháp hiệu quả giúp phát hiện các nguy cơ, bệnh tiềm ẩn. Từ đó, bác sĩ sẽ tư vấn lựa chọn môn thể thao phù hợp với sức khỏe, tránh rủi ro.

Riêng đối với vận động viên, tầm soát đột tử rất quan trọng để phát hiện sớm nguy cơ tiềm ẩn và có biện pháp phòng ngừa kịp thời. Các biện pháp tầm soát bao gồm:

- Khám sức khỏe định kỳ: Vận động viên nên khám sức khỏe định kỳ ít nhất một năm một lần, bao gồm khám lâm sàng, kiểm tra mức độ gắng sức, điện tim, siêu âm tim…

- Sàng lọc tiền sử bệnh tật: Vận động viên cần chia sẻ đầy đủ tiền sử bệnh tật bản thân và gia đình cho bác sĩ.

- Các xét nghiệm chuyên sâu: Nếu có yếu tố nguy cơ cao, vận động viên có thể được chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu hơn như chụp cộng hưởng từ tim, xét nghiệm di truyền…

Tuy nhiên, nhiều trường hợp bệnh nhân dù đi khám sức vẫn không phát hiện bệnh tiềm ẩn do cơ thể người đó chưa gắng sức, không có dấu hiệu phát ra bên ngoài.

ThS.BS NGUYỄN TUẤN LONG

Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội

THANH THANH