Cách nào để giảm kỳ thị với người nhiễm HIV trong cộng đồng?

HIV/AIDS vẫn là một thách thức lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Theo UNAIDS (2024), khoảng 39 triệu người sống chung với HIV và 24% trong số đó chưa được tiếp cận điều trị kháng virus.

Việc giảm kỳ thị là cần thiết để khuyến khích người nhiễm HIV đi xét nghiệm và tuân thủ điều trị, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống cho họ. Hãy cùng nhau hành động để tạo ra một môi trường không kỳ thị và hỗ trợ những người sống chung với HIV.

1. Hậu quả của kỳ thị đối với người nhiễm HIV và cộng đồng

1.1. Đối với người nhiễm HIV

- Sức khỏe thể chất suy giảm: Người bị kỳ thị thường giấu tình trạng bệnh, không dám xét nghiệm hay điều trị ARV, dẫn đến phát hiện muộn, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội và tử vong sớm.

- Tổn thương tâm lý: Kỳ thị gây căng thẳng, lo âu, trầm cảm, thậm chí tự kỳ thị, tự cô lập khỏi xã hội, làm giảm chất lượng cuộc sống.

- Khó khăn về kinh tế: Người nhiễm HIV có nguy cơ bị từ chối tuyển dụng hoặc mất việc khi lộ tình trạng bệnh, dẫn đến thất nghiệp, nghèo đói và phụ thuộc nhiều vào gia đình.

Việc giảm kỳ thị là cần thiết để khuyến khích người nhiễm HIV đi xét nghiệm và tuân thủ điều trị, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống cho họ.

1.2. Đối với cộng đồng

- Tăng nguy cơ lây truyền HIV: Sợ bị kỳ thị khiến nhiều người né tránh xét nghiệm, không biết tình trạng nhiễm và vô tình lây truyền HIV. Người không điều trị ARV có tải lượng virus cao, làm tăng lây nhiễm trong cộng đồng.

- Giảm hiệu quả phòng, chống dịch: Kỳ thị là rào cản lớn cho mục tiêu 95% người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình; 95% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc ARV và 95% người điều trị bằng thuốc ARV đạt tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.

- Gia tăng gánh nặng xã hội: Điều trị muộn làm tăng chi phí y tế và suy giảm nguồn lực lao động.

2. Làm thế nào để giảm kỳ thị với người nhiễm HIV?

2.1. Nâng cao nhận thức cộng đồng

- Truyền thông đúng đắn về HIV: Cung cấp thông tin chính xác về đường lây truyền, giúp cộng đồng hiểu rằng HIV không lây qua tiếp xúc thông thường như bắt tay, ăn uống chung; xóa bỏ định kiến gắn HIV với các nhóm "tệ nạn xã hội".

- Chiến dịch tuyên truyền thường xuyên: Sử dụng truyền hình, báo chí, mạng xã hội với thông điệp "Sống chung nhưng không kỳ thị". Người nhiễm HIV, chuyên gia và người nổi tiếng có thể tham gia để tăng tính lan tỏa.

2.2. Xây dựng môi trường y tế thân thiện

- Nhân viên y tế: Cập nhật kiến thức về HIV/AIDS, phòng ngừa lây nhiễm nghề nghiệp và nâng cao thái độ tôn trọng người bệnh.

- Bảo mật thông tin: Hồ sơ bệnh án và kết quả xét nghiệm HIV phải được bảo mật tuyệt đối, tránh tiết lộ gây tổn hại người bệnh.

- Triển khai dịch vụ thân thiện: Mở rộng các phòng khám và cơ sở điều trị nơi người nhiễm HIV được tiếp cận dịch vụ y tế không kỳ thị, không phân biệt.

Khi xã hội hiểu đúng, không kỳ thị và ủng hộ người nhiễm HIV, người bệnh sẽ mạnh dạn xét nghiệm, điều trị và tuân thủ ARV.

2.3. Hoàn thiện chính sách và pháp luật

- Bảo vệ quyền lợi của người nhiễm HIV: Thực thi nghiêm Luật phòng, chống HIV/AIDS, xử phạt các hành vi phân biệt đối xử trong y tế, giáo dục và việc làm.

- Cơ chế giám sát: Thành lập kênh phản ánh để người nhiễm HIV tố cáo hành vi kỳ thị, đồng thời giám sát công tác thực hiện pháp luật.

2.4. Hỗ trợ người nhiễm HIV giảm tự kỳ thị

- Tư vấn tâm lý: Giúp người bệnh giảm lo âu, trầm cảm và nâng cao tinh thần lạc quan.

- Nhóm đồng đẳng: Người nhiễm HIV có thể chia sẻ kinh nghiệm điều trị và hòa nhập cộng đồng.

- Hỗ trợ kinh tế: Cung cấp việc làm, đào tạo nghề, vốn vay ưu đãi giúp người bệnh độc lập về tài chính và giảm mặc cảm.

Kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV không chỉ là vấn đề y tế mà còn là thách thức về nhân quyền và công bằng xã hội. Hậu quả của kỳ thị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh, cộng đồng và nỗ lực kiểm soát dịch.

Giảm kỳ thị đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa truyền thông, y tế, pháp luật và cộng đồng. Khi xã hội hiểu đúng, không kỳ thị và ủng hộ người nhiễm HIV, người bệnh sẽ mạnh dạn xét nghiệm, điều trị và tuân thủ ARV. Đây là bước đi quan trọng để chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

Xét Nghiệm HIV tại cộng đồng Và tự xét nghiệm.

BS. Phong Quân