Cách Qatar truyền tải thông điệp qua bảo tàng kiến trúc và văn hóa Hồi giáo tại 'thành phố tương lai'

Dự kiến bắt đầu xây dựng vào cuối năm nay, bảo tàng Lusail có chiều cao là 30m, trải rộng trên 5 tầng. Tòa nhà sẽ có diện tích 11.000m2 trên một khu đất có diện tích lớn hơn gấp 10 lần và bao gồm các khu vực triển lãm nghệ thuật cũng như không gian rộng lớn để thảo luận về các vấn đề toàn cầu.

Lối đi trung tâm sẽ uốn cong dọc theo hình dạng của tòa nhà, tạo thành một "đại lộ" hình lưỡi liềm, được mô phỏng trong hình vẽ. Ảnh: Herzog & de Meuron

Lusail được mệnh danh là "thành phố tương lai" của Qatar và bảo tàng của thành phố nằm cách thủ đô Doha của Qatar khoảng 16 km về phía bắc. Quá trình xây dựng Lusail bắt đầu vào năm 2006 và thành phố đang phát triển nhanh chóng, đưa nơi này trở thành một trong những điểm đến có tòa nhà chọc trời mang tính biểu tượng nhất của quốc gia vùng Vịnh, cụ thể là Tháp Katara.

Tháp Katara, tòa nhà được mô phỏng theo "những thanh mã tấu" tạo nên biểu tượng của Qatar. Tiếp theo là Tháp Lusail Plaza xoắn tinh tế, giống như biến đổi theo chiều cao và hình dạng khi bạn đến gần thành phố. Đây là tác phẩm của Foster + Partners, đơn vị cũng đã thiết kế Sân vận động Lusail.

Những khu dân cư hay khu kinh doanh và khu hỗn hợp cũng góp phần tạo nên Lusail. Một số khu vực của thành phố thậm chí phát triển nhanh hơn những khu khác. Sân vận động và tòa tháp Lusail Plaza kết nối với Đại lộ Lusail, nơi thường xuyên tổ chức các cuộc diễu hành và sự kiện, từ lễ hội ẩm thực hay Triển lãm xe hơi cổ điển hàng năm.

Điển hình, một trong những công trình kiến trúc trung tâm khác của thành phố là sân vận động Lusail - nơi tổ chức trận chung kết FIFA World Cup 2022.

Kiến trúc sư Jacques Herzog cho biết hầu hết thiết kế của bảo tàng Lusail được lấy cảm hứng từ kiến trúc và văn hóa Hồi giáo cũng như môi trường xung quanh. Ông Jacques Herzog đã giải thích rằng hình dạng mặt trăng lưỡi liềm, được tìm thấy trong văn hóa Hồi giáo, là yếu tố then chốt khi thiết kế tòa nhà. Bên trong, một "đại lộ" hình lưỡi liềm sẽ hướng dẫn du khách tham quan bảo tàng.

"Đây là một phần bản sắc của văn hóa Hồi giáo và cũng là chi tiết quan trọng đối với chúng tôi," ông Herzog nói.

Người đồng sáng lập công ty kiến trúc Thụy Sĩ Herzog & de Meuron đã tạo nên các thiết kế của bảo tàng. Công ty trước đây từng làm việc cho Bảo tàng M+ ở Hồng Kông (Trung Quốc) và Bảo tàng Nghệ thuật Pérez ở Miami (Mỹ) cũng như Sân vận động Quốc gia Bắc Kinh cho Thế vận hội 2008 và phòng trưng bày Tate Modern ở London.

Ông Jacques Herzog hy vọng dự án này sẽ không chỉ phù hợp với đường chân trời của bảo tàng Lusail mà còn phối cảnh hấp dẫn với cát, đá và biển bao quanh. Bảo tàng được xây dựng trên đảo Al Maha, một mảnh đất khai hoang ngay ngoài khơi, một phần của bờ biển Qatar.

Cảm hứng từ nghệ thuật phương Đông

Tòa nhà sẽ bao gồm nhiều phòng khác nhau để tổ chức triển lãm thường xuyên các tác phẩm nghệ thuật phương Đông, một loại hình nghệ thuật đạt đến đỉnh cao trong thế kỷ 19, đại diện cho nhận thức của phương Tây về Bắc Phi và Trung Đông vào thời điểm đó.

Bảo tàng sẽ nằm trên Đảo Al Maha, được thể hiện trong hình vẽ này. Ảnh:Herzog & de Meuron

Điểm nổi bật của không gian nghệ thuật sẽ là 4 "phòng neo", mỗi phòng đều được lấy cảm hứng từ kiến trúc cổ điển về 4 góc của thế giới văn hóa Hồi giáo. Mỏ neo phía bắc lấy cảm hứng từ Istanbul, mỏ neo phía nam lấy cảm hứng từ Cairo, mỏ neo phía tây lấy cảm hứng từ Zaragoza ở Tây Ban Nha và mỏ neo phía đông lấy cảm hứng từ Isfahan ở Iran.

"Đây là điều khiến tôi trăn trở trong nhiều năm, ý tưởng lấy từng phần từ các tòa nhà lịch sử nhưng vẫn mang tính đương đại, sau đó biến chúng trở thành cấu trúc hiện đại", ông Herzog nói thêm.

Các phòng cũng được chỉ định để đối thoại, từ tranh luận giữa các học giả đến tổ chức các cuộc hòa giải giữa các bên tham gia toàn cầu. Trong những năm gần đây, Qatar đảm nhận vai trò trung gian hòa giải trong các cuộc xung đột Ukraine và cuộc chiến Israel-Hamas.

Đối với ông Herzog, di sản của Bảo tàng Lusail là một trong những yếu tố chính cần cân nhắc đằng sau thiết kế.

"Mối quan tâm duy nhất của tôi là làm được điều gì đó có thể được truyền lại qua nhiều thế hệ mai sau ", ông Herzog nhấn mạnh.

"Điều quan trọng là các thành phố nên có những bảo tàng này để thu hút sự chú ý từ thế hệ trẻ và mang đến nghệ thuật như một công cụ để nhìn thế giới theo nhiều cách khác nhau. Mọi người có thể trao đổi thảo luận về nghệ thuật và các sự kiện trên khắp thế giới. Tôi nghĩ điều đó khiến bảo tàng tạo nên sự khác biệt so với bất kỳ bảo tàng nào khác", ông Herzog nói thêm.

Bảo tàng Lusail dự kiến hoàn thành vào năm 2029./.

Hồng Nhung