Cách siêu bom Mỹ đánh vào lòng cơ sở hạt nhân Iran: Không khoan 80m đá núi và bê tông như nhiều người nghĩ?

Hình ảnh báo Nga đăng tải được cho là ghi lại bên trong cơ sở hạt nhân Fordow của Iran. Ảnh: Topcor

Cuộc không kích quy mô lớn của Mỹ nhằm vào 3 cơ sở hạt nhân Iran, đặc biệt là Fordow, đang làm dấy lên tranh luận gay gắt: Liệu bom xuyên phá GBU-57 (MOP) có thật sự đủ sức xuyên qua hàng chục mét núi đá và bê tông để phá hủy mục tiêu dưới lòng đất?

Theo truyền thông quốc tế, cơ sở Fordow được xây dựng ở độ sâu khoảng 80-90m dưới lòng đất, và đặt sâu bên trong một ngọn núi gần thành phố Qom để bảo vệ khỏi các cuộc không kích và các loại bom xuyên phá công sự. Một số nguồn tin thậm chí cho rằng độ sâu có thể từ 80-110m.

Các thông tin cho thấy cơ sở được che chắn bởi một lớp bê tông dày. Tuy nhiên, cơ sở không chỉ được bảo vệ dựa vào bê tông mà còn tận dụng cấu trúc núi đá vững chắc như một phần của hệ thống phòng thủ tự nhiên.

Fordow nằm trong các lớp trầm tích dày đặc như đá vôi và đá dolomite. Các loại đá này có độ cứng và khả năng chống chịu áp lực cao, đồng thời có đặc tính hấp thụ năng lượng tốt từ các vụ nổ.

Phân tích địa chất còn cho thấy khu vực này có các loại đá núi lửa cổ đại và đặc biệt cứng, bao gồm bazan và rhyolite.

Sự kết hợp giữa độ sâu đáng kể, các lớp đá tự nhiên cực kỳ cứng và kết cấu bê tông gia cố khiến Fordow trở thành một trong những cơ sở được bảo vệ tốt nhất thế giới, gần như "miễn nhiễm" trước các cuộc tấn công trực tiếp.

Một số ý kiến tỏ ra hoài nghi, cho rằng việc khoan xuyên 60-80m địa chất rắn là điều bất khả thi, ngay cả với công nghệ bom hiện đại của Mỹ. Ngày 26/6, tướng Dan Caine – Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ – đã giải đáp thắc mắc này. Theo tướng Caine, Mỹ không "khoan sâu" vào đá hay bê tông, mà nhắm vào "tử huyệt" của công trình ngầm – lỗ thông hơi.

Trong cuộc họp báo tại Lầu Năm Góc vào tuần trước, tướng Caine tiết lộ: 12 quả bom GBU-57 đã được thả xuống 2 trục thông gió tại cơ sở Fordow, 6 quả mỗi bên. Đây vốn là những “cửa ngõ” dẫn sâu vào khu hầm ngầm nơi Iran đặt các thiết bị làm giàu uranium.

Theo vị tướng Mỹ, Iran đã cố gắng bịt các trục thông gió này bằng bê tông để ngăn bom Mỹ, nhưng không thành.

“Chúng tôi sẽ không tiết lộ độ dày của lớp bê tông, nhưng hãy yên tâm rằng chúng tôi biết rõ các thông số này và đã tính toán đầy đủ. Quả bom đầu tiên đã phá tung lớp bê tông, để lộ trục thông gió chính. Các quả tiếp theo – từ số 2 đến số 5 – được lập trình xuyên sâu vào lòng đất với tốc độ hơn 300 m/s và phát nổ trong khu vực mục tiêu", tướng Caine nói. “Quả thứ 6 được thiết kế làm phương án dự phòng, phòng trường hợp một quả trước đó không phát nổ như dự kiến".

Hai quả bom GBU-57 khác được sử dụng để tấn công cơ sở hạt nhân Natanz, nâng tổng số lên 14 quả trong toàn chiến dịch.

GBU-57 - loại bom xuyên phá nặng gần 14 tấn, dài hơn 6m của quân đội Mỹ - được thiết kế để xuyên thủng các mục tiêu ngầm, kể cả các loại được bảo vệ bởi bê tông và đá. Ảnh: Reuters

Trong một cuộc họp, tướng Caine cho biết các đánh giá thiệt hại ban đầu cho thấy bom xuyên phá MOP do máy bay ném bom tàng hình B-2 của Mỹ thả xuống đã gây thiệt hại nặng cho cơ sở hạt nhân của Iran.

Tướng Caine cho biết, các quả bom thả xuống cơ sở hạt nhân Fordow đã trúng mục tiêu. “Một quả bom gây sát thương theo ba cơ chế: Sóng nổ, mảnh văng và áp suất tăng đột ngột. Trong trường hợp này, sát thương chủ yếu đến từ sóng nổ và áp suất xuyên qua đường hầm, phá hủy thiết bị quan trọng. Các mô hình mô phỏng cho thấy phần lớn thiệt hại là do sóng nổ và xung động từ vụ nổ".

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth chỉ trích một báo cáo tình báo của Cơ quan Tình báo Quốc phòng (DIA) cho rằng cuộc không kích có thể không gây thiệt hại nhiều như chính quyền ông Trump tuyên bố. Ông Hegseth nói báo cáo này “không đáng tin cậy”.

Tướng Caine nhấn mạnh rằng mọi khâu – từ thiết kế, thử nghiệm, lắp ráp, phóng, dẫn đường đến phát nổ – đều hoạt động như kế hoạch. “Một phi công báo lại: ‘Đây là vụ nổ sáng nhất tôi từng thấy. Trông như ban ngày’, dù cuộc tấn công diễn ra trong bóng tối", vị tướng Mỹ nói.

Ông Cain cũng cho biết, Mỹ có một chương trình nghiên cứu kéo dài hơn 15 năm nhằm tìm hiểu và phá hủy cơ sở làm giàu uranium Fordow do lo ngại rằng cơ sở này có thể đóng vai trò quan trọng “trong chương trình vũ khí hạt nhân của Iran". Có hai sĩ quan Mỹ được giao nhiệm vụ này, và họ "sống và thở với mục tiêu duy nhất: Fordow”, theo lời ông Cain.

Dù Lầu Năm Góc và Tổng thống Trump khẳng định cuộc không kích đã "xóa sổ hoàn toàn" 3 cơ sở hạt nhân Iran, tuy nhiên báo cáo nội bộ của tình báo Mỹ lại thận trọng hơn.

Truyền thông Israel dẫn nguồn tin tình báo Mỹ nhận định, chương trình hạt nhân của Iran chỉ bị chậm lại "vài tháng", không phải bị xóa sổ như tuyên bố chính thức. Thông tin này cũng được Reuters trích dẫn, nói rằng “các vụ tấn công của Mỹ không phá hủy toàn bộ các hầm ngầm”.

Về phía Iran, Ngoại trưởng Abbas Araghchi thừa nhận “thiệt hại nghiêm trọng” đối với các cơ sở hạt nhân, đồng thời mô tả vụ tấn công là vi phạm quyền chủ quyền của Iran và cảnh báo nguy cơ leo thang, Fox News đưa tin.

Trong khi đó, lãnh đạo tối cao Iran, Đại Giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei lại phủ nhận mức độ nghiêm trọng, gọi tuyên bố của Mỹ là “phóng đại” và khẳng định Iran kiên cường, thậm chí tuyên bố rằng Mỹ đã “không đạt được gì,” đồng thời nhấn mạnh sự tự tin sau đòn trả đũa vào căn cứ Mỹ tại Qatar, theo Axios.

Ngày 29/6, Al Jazeera dẫn lời Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi cho rằng, dù các cơ sở Fordow, Natanz, Isfahan bị tấn công, Iran vẫn có thể khôi phục và khởi động lại chương trình làm giàu uranium chỉ trong vài tháng.

Ông Grossi lưu ý rằng dù siêu bom của Mỹ gây tổn thất, tri thức kỹ thuật và hệ thống ly tâm vẫn tồn tại, nên Iran chỉ cần thời gian ngắn để phục hồi.

Ông Grossi cũng cảnh báo, Iran đã hạn chế sự hiện diện của các thanh sát viên IAEA và có dấu hiệu có thể rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân nếu căng thẳng tiếp tục leo thang.

Nguyễn Thái - TASS, Defense Scoop