Cách tiếp cận chiến lược của Thổ Nhĩ Kỳ với Trung Đông

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ảnh: IRNA/TTXVN

Theo nhận định của Tiến sĩ Sinem Cengiz, chuyên gia phân tích chính trị về quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Trung Đông, trong bối cảnh Trung Đông ngày càng bất ổn và phức tạp, Thổ Nhĩ Kỳ đang thể hiện vai trò với cách tiếp cận chiến lược đa chiều, linh hoạt và thực dụng. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan cũng đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của "trí tuệ chiến lược" trong việc định hướng chính sách đối ngoại của quốc gia này.

Ba trụ cột chiến lược

Cách tiếp cận của Thổ Nhĩ Kỳ tại Trung Đông dựa trên ba trụ cột chính: kết hợp sức mạnh mềm-cứng, khả năng thích ứng địa chính trị và vai trò hòa giải.

Về trụ cột thứ nhất, Thổ Nhĩ Kỳ áp dụng linh hoạt cả sức mạnh mềm và cứng tùy theo tình huống. Như Joseph Nye, cựu Trợ lý Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ về An ninh Quốc tế đã chỉ ra, dù mục tiêu không khác nhau nhưng phương tiện thực hiện của hai loại sức mạnh này rất khác biệt. Điển hình nhất là cách Thổ Nhĩ Kỳ triển khai chiến lược này tại Syria.

Về mặt sức mạnh cứng, Ankara đã tiến hành các hoạt động quân sự để thiết lập vùng an toàn, qua đó không chỉ loại bỏ các mối đe dọa an ninh mà còn tạo đòn bẩy trong quan hệ với các bên liên quan.

Đồng thời, quốc gia này cũng tích cực sử dụng sức mạnh mềm thông qua việc thiết lập các mối liên kết chặt chẽ với chính quyền địa phương và phát triển các chương trình giáo dục cho thanh niên Syria.

Trụ cột thứ hai là khả năng thích ứng địa chính trị. Thổ Nhĩ Kỳ đã chứng minh sự linh hoạt trong việc điều chỉnh chính sách để phù hợp với hoàn cảnh thay đổi. Tiến trình hòa bình Astana năm 2017 với sự tham gia của Iran và Nga là một minh chứng điển hình. Quá trình bình thường hóa quan hệ với các quốc gia trong khu vực cũng phản ánh cách tiếp cận thực dụng này.

Trụ cột thứ ba là vai trò hòa giải. Thổ Nhĩ Kỳ đã tích cực đóng vai trò trung gian trong nhiều tranh chấp, từ các xung đột ở châu Phi đến cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Thách thức và triển vọng

Mặc dù có chiến lược rõ ràng, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc thực thi chính sách của mình tại Trung Đông. Khu vực này vẫn còn nhiều bất ổn, các liên minh thay đổi nhanh chóng và chính sách của các cường quốc toàn cầu thường tạo ra những phức tạp mới.

Nằm giữa các cường quốc toàn cầu và khu vực, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải cẩn trọng trong việc mở rộng ảnh hưởng của mình. Việc quản lý quan hệ với các cường quốc khu vực khác đòi hỏi sự khéo léo để tránh các tình huống "được ăn cả, ngã về không".

Tóm lại, khả năng cân bằng giữa sức mạnh cứng và mềm, khẳng định quyền tự chủ chiến lược, và thích ứng với một khu vực đang thay đổi nhanh chóng sẽ là những yếu tố quyết định vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ như một cường quốc trung gian hiệu quả trong khu vực và xa hơn nữa.

Vũ Thanh/Báo Tin tức (Theo arabnews.com)