Cách tiếp cận đã hợp lý hơn

Cụ thể, trên cơ sở nghiên cứu lắng nghe, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, để nội dung quy định về thuế thu nhập cá nhân đối với hộ, cá nhân kinh doanh phù hợp thực tế; bảo đảm tính công bằng tương đối với việc thu thuế đối với các loại thu nhập khác cũng như giữa cá nhân kinh doanh không phải nộp với cá nhân kinh doanh phải nộp thuế, trong đó có cả thuế giá trị gia tăng, Bộ Tài chính đề nghị điều chỉnh thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Đây cũng là mức được trừ trước khi nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu và áp dụng mức doanh thu này, theo số liệu tính đến tháng 10/2025 với hơn triệu hộ kinh doanh thường xuyên, dự kiến sẽ có khoảng 2,3/2,54 triệu hộ kinh doanh không phải nộp thuế, chiếm khoảng 90%.

Thứ hai, bổ sung quy định đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm đến 3 tỷ đồng/năm áp dụng tính thuế theo thu nhập (doanh thu - chi phí) để bảo đảm thu thuế theo đúng bản chất của thuế thu nhập cá nhân và áp dụng thuế suất 15% tương tự như thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp số 67/2025/QH15 đối với doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm.

Theo đó, tất cả hộ, cá nhân kinh doanh đều nộp thuế theo thu nhập thực tế, nếu có thu nhập ít thì nộp ít, nếu không có thu nhập thì không phải nộp thuế. Vì vậy, mức doanh thu không phải nộp thuế sẽ không còn nhiều tác động đến hộ, cá nhân kinh doanh phải nộp thuế. Trường hợp hộ, cá nhân kinh doanh không xác định được chi phí mới nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu.

Thứ ba, để bảo đảm đồng bộ về mức doanh thu không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, tại dự thảo Luật sẽ sửa đổi, bổ sung Khoản 25, Điều 5 Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 để nâng mức doanh thu không chịu thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm.

Đánh giá về việc điều chỉnh này, nhiều chuyên gia cho rằng, cách tiếp cận này hợp lý hơn, bám sát bản chất của thuế thu nhập, phù hợp với xu hướng cải cách, đơn giản hóa thủ tục và tăng tính minh bạch trong quản lý thuế. Dù vậy, ngưỡng 500 triệu đồng/năm vẫn chưa bảo đảm công bằng so với mức thuế của người làm công ăn lương, cần phải nâng lên 1 tỷ đồng/năm. Bên cạnh đó, cần lưu ý cần đặt chính sách thuế đối với hộ kinh doanh trong mối tương quan với doanh nghiệp. Mức thuế với hộ kinh doanh cũng cần được thiết kế tương đồng để bảo đảm bình đẳng và giảm áp lực thuế. Nếu thuế suất không hợp lý thì sẽ "ăn mòn" lợi nhuận, khiến hộ kinh doanh vốn đã yếu thế hơn vì quy mô nhỏ và dòng tiền hạn hẹp sẽ càng dễ gặp khó khăn hơn.

Ý kiến khác cũng nhận định, đề xuất nâng ngưỡng chịu thuế đối với hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm là bước tiến đáng ghi nhận. Thế nhưng trong bối cảnh kinh tế biến động mạnh, hoạt động kinh doanh đang đối mặt với nhiều thách thức, mức này cần được tính toán kỹ lưỡng. Bởi thực tế, hộ kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu/năm nhưng vẫn bị lỗ thì vẫn phải đóng thuế dựa theo doanh thu. Hoặcmột hộ kinh doanh đạt doanh thu 500 triệu đồng/năm nhưng có thể chỉ thu về vài chục triệu tiền lãi sau khi trừ chi phí. Do đó, nênxem xét nâng ngưỡng chịu thuế với hộ kinh doanh lên cao hơn nữa hoặc thiết kế cách tính linh hoạt hơn. Ngoài ra, cần có cơ chế cập nhật ngưỡng chịu thuế theo biến động kinh tế hàng năm, không nên để một mức cố định quá lâu.

Cách đây chưa lâu, khi phát biểu giải trình về dự thảo luật này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã thừa nhận, chính sách thuế liên quan đến hộ, cá nhân kinh doanh là vấn đề cực khó và phức tạp. Rằng, phải tính toán lại ngưỡng doanh thu để các hộ kinh doanh không cảm thấy bị thiệt thòi so với ngưỡng bắt đầu thu thuế của người làm công ăn lương. Cho nên, việc nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ kinh doanh là cần thiết. Và quan trọng hơn là việc sửa đổi luật phải tạo hành lang pháp lý công bằng, bình đẳng, phù hợp với điều kiện thực tiễn để thúc đẩy phát triển.

Ninh Hà