Cách Trung Quốc biến loại nho 'quý tộc' thành hàng giá bèo sau vài năm

Nho mẫu đơn Trung Quốc bán tại Việt Nam có giá chỉ từ 60.000 đồng/kg. Ảnh: SCMP

Chị Thu Hiền (sống tại Vĩnh Phúc) vừa mua 2 kg nho mẫu đơn Shine Muscat Trung Quốc với giá chỉ 70.000 đồng/kg.

Chị Hiền chia sẻ gần đây, loại nho này bày bán rất nhiều ngoài chợ nên chị thường xuyên mua cho cả gia đình. “Tôi biết xuất xứ mặt hàng này từ Trung Quốc nhưng vẫn mua ăn vì giá cả rất rẻ, ăn cũng rất ngon”, chị nói thêm.

Theo ghi nhận, tại các chợ truyền thống cũng như các hội bán trái cây trên mạng xã hội, nho mẫu đơn đang được bày bán la liệt với giá dao động 70.000-80.000 đồng/kg. Người bán cũng công khai xuất xứ giống nho này được nhập từ Trung Quốc.

Thậm chí, nhiều sạp hàng còn rao bán loại nho này với giá rẻ hơn 60.000 đồng/kg. Trong khi đó, dòng nho mẫu đơn nhập từ Nhật Bản hoặc Hàn Quốc có giá 900.000-1,2 triệu/kg.

Tại chợ đầu mối, giá sỉ cho mặt hàng nho này cũng chỉ ở mức 180.000 đồng/thùng 10 kg. Tiểu thương cho biết hàng mới sẽ về liên tục mỗi ngày nên số lượng đủ cho cả việc bỏ sỉ và bán lẻ.

Giá giảm do trồng ồ ạt

Theo Hiệp hội tiếp thị Trái cây Trung Quốc, kể từ tháng 3/2023, nho mẫu đơn các vùng trồng tại tỉnh Vân Nam đã xuất hiện ồ ạt trên thị trường. Đây cũng là nơi chuyên canh tác loại nho này.

Năm 2017, diện tích đất trồng nho Shine Muscat đã tăng nhanh chóng do sự phổ biến của giống nho này và những tiến bộ trong kĩ thuật canh tác.

Diện tích trồng nho mẫu đơn đã được mở rộng rất nhanh tại Trung Quốc. Ảnh: SCMP.

Chỉ trong khoảng 1 năm, hơn 2 triệu cây giống nho Shine Muscat đã được bán ở Trung Quốc. Chỉ riêng tại tỉnh Vân Nam, diện tích đất trồng giống nho này ước tính đã đạt 20.000 ha.

Các chuyên gia từng dự đoán nếu bán thêm 10 triệu cây giống nho Shine Muscat vào nửa cuối năm 2019, dòng nho này sẽ chiếm 1/10 diện tích sản xuất nho của Trung Quốc vào năm 2020, theo Produce Report.

Không chỉ Vân Nam, nho Shine Muscat liên tục được gieo trồng ở nhiều vùng khác nhau của Trung Quốc. Các lô hàng đầu tiên từ Vân Nam đã lên kệ vào tháng 4, tiếp theo là Quảng Tây và Quảng Đông vào cuối tháng 6 đến đầu tháng 7.

Từ khoảng thời gian tháng 8 trở đi, nho Shine Muscat từ các tỉnh Hồ Nam, Tứ Xuyên, Trùng Khánh, Giang Tô, Chiết Giang và Thượng Hải cũng đã sẵn sàng để cung cấp cho thị trường.

Chưa dừng lại ở đó, việc thu hoạch tiếp tục kéo dài cho đến đầu tháng 11 tại các tỉnh Hà Nam và Hà Bắc.

Đặc biệt, 2 tỉnh Vân Nam và Quảng Tây đã áp dụng phương pháp “hai vụ một năm” vào sản xuất.

Cung nhiều hơn cầu

Nho Shine Muscat ban đầu được phát triển tại Viện nghiên cứu khoa học trái cây của Nhật Bản và được giới thiệu đến Trung Quốc vào năm 2006.

Đến năm 2015, các nhà sản xuất Trung Quốc mới bắt đầu đạt được thành công trong việc gieo trồng giống nho này. Đây cũng là thời điểm người tiêu dùng Trung Quốc chú ý đến nho Shine Muscat nhập khẩu.

Nho Shine Muscat cần nhiều công sức để trồng và cần được cắt tỉa thường xuyên để đạt chất lượng tối ưu.

Tuy nhiên, những người nông dân trồng nho Trung Quốc thường đặt mục tiêu sản xuất 2-2,5 tấn/ha, trong khi một số người lại nhắm con số lên tới 3-4 tấn/ha. Để đạt được sản lượng "khổng lồ" này, nông dân thường phải sử dụng nhiều phân bón hóa học.

Phương pháp canh tác trên giúp nhiều vườn thu hoạch được một chùm nho mẫu đơn nặng 1-1,5 kg. Tuy nhiên, chúng lại làm giảm hương thơm, kết cấu và hương vị.

Thậm chí, nhiều sản phẩm nho còn được thu hoạch trước khi chín hoàn toàn để đưa ra thị trường sớm. Thực tế, nhiều người dùng đã khiếu nại về độ ngọt cũng như không thể tìm thấy hương vị đặc trưng vốn có của dòng nho này.

Nho chất lượng thấp luôn đi kèm với nhu cầu thị trường thấp hơn, và kết quả là nguồn cung vượt cầu đã kéo theo giá cả giảm, thị trường thu hẹp.

Loại nho này từng có giá 15 USD/kg. Tuy nhiên, việc việc trồng ồ ạt đã làm mức giá giảm sâu xuống một nửa và chỉ còn khoảng 7 USD/kg.

Trên các nền tảng thương mại điện tử, giá nho Shine Muscat thay đổi tùy theo kích thước và chất lượng trái. Dòng nho Shine Muscat chất lượng cao với mỗi quả nặng 12-15 g, được bán với giá 21 USD/kg.

Trong khi đó, với loại quả nhỏ hơn, giá bán cũng chỉ trên dưới 10 USD/kg. Giá bán thực tế còn có thể thay đổi tùy theo chất lượng.

Các báo cáo chỉ ra rằng vào năm 2023, giá bán buôn loại nho này tại Trung Quốc đã giảm xuống dưới 2,7 USD/kg. Đồng thời, trong đợt cao điểm diễn ra từ tháng 7 đến tháng 8, nho mẫu đơn Shine Muscat chỉ có giá 1,9-2,2 USD/kg tại vườn.

Anh Nguyễn