'Cai' Facebook, Instagram, Tiktok giúp giới trẻ tự tin hơn về ngoại hình

Hiệp hội Tâm lý học Mỹ (gọi tắt là APA) đã khảo sát 220 học sinh, sinh viên ở độ tuổi 17- 25 tại Mỹ trong những năm gần đây. Kết quả cho thấy những cải thiện đáng kể trong suy nghĩ về ngoại hình và cân nặng của bản thân khi giảm 50% tần suất sử dụng điện thoại.

Mạng xã hội dẫn tới lý tưởng hóa vẻ đẹp "không tưởng"

Tiến sĩ Gary Goldfield, Viện Nghiên cứu Đông Ontario cho biết, tuổi vị thành niên là giai đoạn dễ bị tổn thương bởi các vấn đề về cơ thể, rối loạn ăn uống và các bệnh tâm lý. Thanh niên thường dành ra từ 6-8 tiếng mỗi ngày để sử dụng điện thoại, hầu hết là lướt mạng xã hội.

Mạng xã hội có thể đem đến hàng trăm nghìn bức hình mỗi ngày, bao gồm ảnh của những người nổi tiếng, người mẫu thời trang, thể hình. Điều đó sẽ dẫn đến việc lý tưởng hóa về cái đẹp mà hầu hết mọi người đều không thể đạt được, khiến mọi người không hài lòng về thân hình bản thân.

Hạn chế sử dụng mạng xã hội chính là phương pháp hữu ích nhất đem lại sự tự tin về vóc dáng của giới trẻ, đồng thời là một yếu tố để điều trị các rối loạn liên quan đến ngoại hình cơ thể.

Phần lớn những hình ảnh xuất hiện trên mạng xã hội, chẳng hạn như Instagram thường đã qua chỉnh sửa (ảnh chỉ mang tính minh họa)

Thời gian sử dụng mạng xã hội càng lâu, càng dễ trầm cảm về ngoại hình

Những người tham gia cuộc khảo sát của APA đều là những thanh thiếu niên sử dụng mạng xã hội thường xuyên, ít nhất là 2 giờ mỗi ngày. Họ đều có các triệu chứng của rối loạn lo âu hoặc trầm cảm.

Khi bắt đầu nghiên cứu, họ trả lời các câu hỏi về ngoại hình và cân nặng trên thang điểm từ 1 (không bao giờ) đến 5 (luôn luôn). Các câu trả lời hầu hết là chưa hài lòng về ngoại hình của mình.

Trong tuần đầu tiên của cuộc thử nghiệm, nhóm thanh niên được sử dụng mạng xã hội một cách bình thường. Việc sử dụng được theo dõi bằng một chương trình.

Trong tuần thứ hai, một nửa số người giảm thời gian lướt mạng xã hội xuống không quá một giờ mỗi ngày. Họ đã giảm tần suất xuống còn khoảng 78 phút mỗi ngày. Nhóm còn lại tiếp tục sử dụng mạng xã hội trung bình 188 phút mỗi ngày.

Sau đó, những người tham gia một lần nữa trả lời những câu hỏi về ngoại hình và vóc dáng của mình. Các nhà nghiên cứu nhận thấy nhóm người hạn chế sử dụng mạng xã hội đã có sự cải thiện đáng kể về cách họ nhìn nhận về thân hình của mình.

Hạn chế sử dụng mạng xã hội, tăng cường giao tiếp với bạn bè ngoài đời thực giúp bạn thêm tự tin và yêu đời

Theo TS. Shane Owens, chuyên gia tâm lý học hành vi và nhận thức, kết quả của cuộc nghiên cứu không có gì đáng ngạc nhiên.

“Thanh thiếu niên hạn chế sử dụng mạng xã hội sẽ cảm thấy tốt hơn về cân nặng và ngoại hình của mình. Mạng xã hội chứa đầy những hình ảnh gần như hoàn hảo hoặc đã qua chỉnh sửa, làm sai lệch ý thức về thực tế của người dùng. Các thuật toán được lập ra để thu hút sự chú ý của người dùng hơn. Từ đó, mạng xã hội “dụ dỗ” bạn dành nhiều thời gian để theo dõi những người khiến bạn dễ tự ti hơn”.

Các nhà nghiên cứu cho biết đây là bằng chứng cho thấy việc giảm tần suất sử dụng mạng xã hội có thể có tác động tích cực đối với ngoại hình cơ thể.

“Mạng xã hội tràn ngập những hình ảnh đẹp không tì vết. Khi chúng ta thấy người nổi tiếng và người có ảnh hưởng (influencer), những bài đăng của họ sẽ khiến bạn yêu thích họ hơn và muốn được như họ. Nhưng những gì chúng ta thấy chỉ là hình ảnh đã được chọn lọc và qua chỉnh sửa tỉ mỉ. Chưa chắc bộ mặt thật sự của mỗi người cũng tuyệt vời như những gì họ thể hiện trên trang cá nhân của mình. So sánh bản thân với những gì chúng ta thấy trên mạng chắc chắn sẽ khiến chúng ta cảm thấy tồi tệ về bản thân”, TS. Owens giải thích thêm.

Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu lớn hơn để xem liệu những tác động tích cực được thấy trong nghiên cứu này có thể kéo dài lâu hơn hay không.

Tình trạng sức khỏe tinh thần đáng lo ngại của giới trẻ

Một báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (gọi tắt là CDC) tại Mỹ cho thấy: 42% học sinh trung học đã trải qua cảm giác buồn bã, tuyệt vọng và phải ngừng sinh hoạt thường ngày trong vòng ít nhất 2 tuần. Gần 60% học sinh nữ cũng cảm thấy như vậy.

Với việc giới trẻ dành ra 6 đến 8 giờ mỗi ngày “dán mắt” vào điện thoại, các chuyên gia cho rằng thanh thiếu niên cần thực hiện một số phương pháp để chống lại những ảnh hưởng tiêu cực của mạng xã hội.

Tiến sĩ Owens cho biết việc dành nhiều thời gian hơn cho các mối quan hệ bên ngoài cũng có lợi đối với thanh thiếu niên.

“Thanh thiếu niên cần dành thời gian ra ngoài và tiếp xúc với những người có khả năng giúp tâm lý của chúng vững vàng hơn. Trong khi mạng xã hội mang đến cho chúng ta một cái nhìn méo mó, quá tích cực về thực tế, thì việc gặp gỡ những người bạn đồng trang lứa sẽ khiến chúng ta cảm thấy an toàn hơn,”

“Thanh thiếu niên cũng có thể đóng vai trò lớn trong việc thay đổi lối sống tiêu cực của bạn mình chỉ với sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình", tiến sĩ Owens nói.

Làm thế nào để lấy lại sự tự tin về vóc dáng của mình?

Tiến sĩ Carla Marie Manly, nhà tâm lý học lâm sàng tại California, khuyên mọi người cần nhận thức rõ hơn về việc sử dụng mạng xã hội của bản thân.

“Hãy học cách để ý xem ứng dụng nào gây ra những suy nghĩ tiêu cực, cảm giác buồn bã hoặc tự ti. Ngoài ra, hãy tập trung vào các ứng dụng mang lại sự tích cực, hài lòng và thúc đẩy giá trị bản thân hơn”, Manly chia sẻ.

Sau một thời gian, bạn có thể bắt đầu hạn chế hoặc ngừng hoàn toàn việc sử dụng bất kỳ trang mạng xã hội nào mang lại suy nghĩ hoặc cảm xúc tiêu cực.

Nếu bạn nhận thấy rằng mình đang suy nghĩ tiêu cực về bản thân, hãy trò chuyện với chính mình để lấy lại sự tự tin. Ví dụ, nếu bạn nghĩ: 'Mình thật xấu xí. Giá như mình có một vóc dáng hoàn hảo hơn', hãy thay đổi suy nghĩ của bạn một cách tích cực hơn như: 'Mình hài lòng với cơ thể của mình. Mình cần chấp nhận, quan tâm và chăm sóc con người của chính mình.’ Tiếng nói nội tâm, dù tích cực hay tiêu cực, cũng đều có tác động to lớn đến sức khỏe tinh thần của chúng ta.

Đức Anh