Cải thiện được một tiêu chí để nâng hạng thị trường chứng khoán

MSCI giảm số lượng tiêu chí cần cải thiện của TTCK Việt Nam từ 9 xuống 8.

Trong Báo cáo đánh giá khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu của MSCI năm 2024 vừa được công bố, MSCI đánh giá, Việt Nam đã có sự cải thiện trong xếp hạng đối với tiêu chí khả năng chuyển nhượng, chuyển từ trạng thái “cần cải thiện” sang “không có vấn đề lớn”.

“Việt Nam đã có sự cải thiện trong khả năng chuyển nhượng nhờ sự gia tăng giao dịch ngoài sàn (off-exchange) và chuyển nhượng hiện vật (in-kind transfer) từ các thay đổi về quy định”, MSCI chỉ ra.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn 8 tiêu chí cần cải thiện để hoàn thành bộ 18 tiêu chí của MSCI bao gồm: Giới hạn sở hữu nước ngoài; Room ngoại; Quyền bình đẳng của nhà đầu tư nước ngoài; Mức độ tự do trên thị trường ngoại hối; Đăng ký nhà đầu tư và thiết lập tài khoản; Quy định thị trường; Luồng thông tin và cuối cùng là thanh toán bù trừ;

Với giới hạn sở hữu nước ngoài, các công ty ở một số ngành và lĩnh vực nhạy cảm vẫn bị giới hạn về sở hữu nước ngoài từ 0% cho tới 51%. Những giới hạn này vẫn tác động tới hơn 10% cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Room ngoại còn lại cho nhà đầu tư nước ngoài: Thị trường cổ phiếu chịu ảnh hướng lớn từ vấn đề room nước ngoài. Hơn 1% của chỉ số MSCI Vietnam IMI bị tác động bởi room nước ngoài thấp.

Quyền bình đẳng của nhà đầu tư nước ngoài: Một số thông tin doanh nghiệp vẫn không có tiếng Anh. Bên cạnh đó, quyền lợi của nhà đầu tư nước ngoài bị hạn chế do quy định giới hạn sở hữu nước ngoài nghiêm ngặt áp dụng đối với tổng tỷ trọng sở hữu nước ngoài nói chung và sở hữu của từng nhà đầu tư nói riêng.

Mức độ tự do trên thị trường ngoại hối: Hiện chưa có thị trường giao dịch tiền tệ ở nước ngoài và thị trường giao dịch trong nước còn hạn chế (giao dịch ngoại tệ phải liên quan tới giao dịch chứng khoán).

Đăng ký giao dịch là bắt buộc và việc mở tài khoản cần được VSD thông qua. Các quy định về thị trường chưa có đầy đủ bằng tiếng Anh; Các thông tin về thị trường chứng khoán thường không có bản tiếng Anh hoặc không đủ chi tiết. Thanh toán và bù trừ: Không có công cụ vay thấu chi và giao dịch cần ứng tiền trước.

Bên cạnh S&P Down Jones (Standard & Poor’s) và FTSE Russell, MSCI là một trong 3 tổ chức lớn về xếp hạng thị trường với nhiều tiêu chí khó hơn cần được đáp ứng để nâng hạng thị trường. Tuy nhiên, thực tế, không nhất thiết phải đáp ứng tất cả các tiêu chí.

Theo đó, mục tiêu ở tương lai gần mà chứng khoán Việt Nam nhắm đến là được FTSE Russell nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi thứ cấp sau nhiều năm nằm trong danh sách theo dõi từ tháng 9/2018. Ở lần công bố báo cáo gần nhất, vào tháng 3/2024, FTSE Russell đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam qua cam kết của Thủ tướng Phạm Minh Chính thể hiện quyết tâm nâng hạng.

Báo cáo cũng nhấn mạnh việc một nhóm công tác đang phối hợp cùng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đánh giá đề xuất về mô hình thanh toán mới và khuyến khích các cuộc gặp gỡ giữa các tổ chức Việt Nam và cộng đồng quốc tế để hiểu rõ hơn về những khó khăn khi tiếp cận thị trường chứng khoán Việt Nam.

“Để đạt được mục tiêu nâng hạng vào năm 2025, Việt Nam phải sớm xác nhận và phổ biến rộng rãi về mô hình thanh toán mới, bao gồm hoàn thiện các vai trò và trách nhiệm cần thiết trong mô hình thanh toán. Cùng với đó, Việt Nam phải đưa ra lộ trình, với các cột mốc quan trọng cụ thể, để đạt mục tiêu”, FTSE Russell chỉ ra đường hướng cụ thể trong báo cáo gần nhất, bên cạnh những đánh giá về thị trường chứng khoán Việt Nam.

Mới đây, trong báo cáo chủ đề "Đánh giá một số nội dung liên quan đến tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam", công ty chứng khoán BSC đánh giá cao những nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc chuẩn hóa lại hệ thống cũng như hướng đến giải quyết những nút thắt còn vướng mắc nhằm hướng đến mục tiêu nâng hạng TTCK Việt Nam vào 2025.

BSC cho rằng thị trường chứng khoán Việt Nam có thể được MSCI xem xét đưa vào danh sách theo dõi (Watch list) được nâng hạng lên thị trường mới nổi (Emerging Market) trong tương lai gần, vào tháng 6/2025.

Thái Thu