Cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng cho trẻ em
Cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng (SDD) cho người dân là một trong những nhiệm vụ quan trọng của các trạm y tế (TYT) thuộc các xã có đông đồng bào dân tộc thiểu số. Để thực hiện được nhiệm vụ này, các TYT không chỉ tổ chức truyền thông, tư vấn tại trạm mà nhân viên y tế còn đến tận hộ gia đình tư vấn, hướng dẫn thực hành dinh dưỡng cho người dân.

Nhân viên y tế của Trạm Y tế xã Hưng Phước đo chiều cao cho trẻ. Ảnh: Hải Yến
Nhờ những nỗ lực trên, nhận thức của người dân về việc chăm sóc sức khỏe, thực hành dinh dưỡng được nâng lên, tình trạng SDD cũng được cải thiện.
Đến nhà dân hướng dẫn nấu ăn đảm bảo dinh dưỡng
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Lộc Quang lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đề ra mục tiêu giảm tỷ lệ SDD xuống còn dưới 3%. Trong khi đó, tỷ lệ SDD trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn xã còn rất cao. Như ở ấp Bù Linh, tỷ lệ SDD cân nặng còn gần 11%, SDD chiều cao còn hơn 7%; ở ấp Bù Tam, tỷ lệ SDD cân nặng và chiều cao gần 9%. Nếu không có biện pháp cụ thể thì tỷ lệ SDD của người dân không thể giảm theo mục tiêu nghị quyết đề ra.
Trước thực trạng trên, TYT xã Lộc Quang đã chỉ đạo Tổ Chăm sóc sức khỏe sinh sản và SDD đi đến 2 nơi này để tìm hiểu và tư vấn cho bà con cách nuôi con bằng sữa mẹ, cách ăn uống để phòng chống SDD.
Trưởng TYT xã Lộc Quang (thuộc Trung tâm Y tế khu vực Lộc Ninh), bác sĩ chuyên khoa I Trần Văn Thi cho biết: “Mục tiêu chúng tôi đề ra là mỗi năm phải giảm tỷ lệ SDD ít nhất 1%. Có như vậy mới đảm bảo thực hiện được chỉ tiêu về chăm sóc sức khỏe nhân dân đã đề ra trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã”.
TYT xã Lộc Quang đã triển khai họp nhóm kết hợp trong Chiến dịch cho trẻ uống Vitamin A. Qua đó, thực hiện tổng cân đo cho trẻ và lồng ghép tư vấn về cách nuôi con bằng sữa mẹ, tư vấn chăm sóc trẻ 1 ngàn ngày đầu đời (từ lúc bà mẹ mang thai đến lúc con được 24 tháng tuổi), tư vấn cách nấu một bữa ăn cho trẻ với đầy đủ các nhóm thức ăn (đạm, tinh bột, béo, vitamin và khoáng chất), hướng dẫn thêm các bữa ăn nhẹ xen kẽ giữa các bữa ăn chính.
Cán bộ y tế tại trạm cũng hướng dẫn cho các bà mẹ có con nhỏ hằng tháng phải đưa con đến TYT để được tư vấn tiêm vaccine phòng bệnh; vận động người dân cho trẻ bổ sung Vitamin A đủ liều (đối với trẻ từ 6-59 tháng tuổi), tẩy giun định kỳ…
Nữ hộ sinh Trần Thị Phương là cán bộ y tế chuyên trách về dinh dưỡng của TYT xã Lộc Quang. Chị cũng là người trực tiếp đi xuống thôn, đến từng nhà dân đo cân nặng, chiều cao cho trẻ em, ghi chép cẩn thận số liệu để theo dõi; đồng thời, hướng dẫn cho người dân cách chăm sóc sức khỏe, nấu ăn đảm bảo dinh dưỡng.
Chị Phương bộc bạch: Hầu hết những trẻ bị SDD đều nằm ở các hộ đồng bào dân tộc thiểu số do hoàn cảnh sống, điều kiện kinh tế, thói quen ăn uống, sinh hoạt gây nên. Trong khi đó, tỷ lệ các hộ đồng bào dân tộc thiểu số có con dưới 5 tuổi nhiều; sự hiểu biết của một bộ phận người dân lại có hạn, trình độ dân trí còn thấp… Để thay đổi cách suy nghĩ của họ rất khó, không thể trong một sớm, một chiều mà phải “mưa dầm thấm lâu”.
Theo bác sĩ Bùi Thị Thu Liễu, Trưởng TYT xã Hưng Phước (thuộc Trung tâm Y tế khu vực Bù Đốp), để cải thiện tình trạng SDD trong trẻ em, TYT đã triển khai cho lực lượng y tế thôn, bản đi vận động các hộ gia đình có con dưới 5 tuổi thực hiện và sử dụng những thực phẩm sạch, tươi sống có sẵn tại gia đình để nấu những bữa ăn đảm bảo dinh dưỡng, hợp vệ sinh.
Trạm cũng tổ chức phổ biến kiến thức, tư vấn thực hành dinh dưỡng cho phụ nữ có thai và bà mẹ có con dưới 2 tuổi; tư vấn trực tiếp tại TYT cho phụ nữ mang thai và bà mẹ có con dưới 5 tuổi bị SDD; tư vấn tại hộ gia đình có con dưới 2 tuổi và trẻ SDD dưới 5 tuổi.
Việc “đi tận ngõ, gõ cửa từng nhà” để hướng dẫn người dân thuộc một số vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh chăm sóc sức khỏe dinh dưỡng cho thấy hiệu quả ban đầu. Đây cũng là biện pháp mà TYT của các xã vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới sẽ tiếp tục triển khai, thực hiện trong thời gian tới với mục tiêu cải thiện đáng kể tình trạng SDD của trẻ em nơi đây.
Thay đổi nhận thức trong chăm sóc sức khỏe
Trong nỗ lực giảm tỷ lệ SDD của người dân hộ đồng bào dân tộc thiểu số, TYT xã Phước Sơn (thuộc Trung tâm Y tế khu vực Bù Đăng) gặp phải không ít khó khăn. Đó là không ít người dân vẫn còn thiếu kiến thức về dinh dưỡng dẫn đến việc chưa ưu tiên các bữa ăn đa dạng, cân bằng thành phần dinh dưỡng.
TYT xã Phước Sơn đã khắc phục bằng cách tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ y tế; cung cấp các tài liệu, phương pháp dễ hiểu, phù hợp với nhóm tuổi trẻ em, người cao tuổi cùng với truyền thông cộng đồng; phối hợp với các chương trình bổ sung vi chất, tư vấn bữa ăn hợp lý, tẩy giun và hướng dẫn vệ sinh cá nhân để phòng ngừa bệnh tật cho người dân.
Cùng với đó, trạm thực hiện tốt công tác phối hợp với đoàn thể địa phương để triển khai rộng rãi và hiệu quả các chiến dịch bổ sung Vitamin A, tẩy giun định kỳ, tiêm vaccine cho trẻ... Các đối tượng cùng tham gia gồm: trưởng thôn, ấp; hội phụ nữ; y tế thôn, bản.
Nhờ sự kết hợp chặt chẽ của các ban, ngành địa phương, tỷ lệ SDD nhẹ cân và SDD thấp còi giảm. Nhiều trẻ được bổ sung vitamin A, uống thuốc tẩy giun đúng lịch giúp tăng sức đề kháng, tăng chiều cao, giảm bệnh tật.
Đối với người dân, nhờ được nhân viên y tế đến tận nhà vận động, hướng dẫn nên dần thay đổi nhận thức, hiểu và thực hành ăn uống đảm bảo vệ sinh, bổ sung đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng.
Chị Lâm Thị Chanh Thu (ngụ ấp Bù Linh, xã Lộc Quang) bày tỏ: “Tôi được cán bộ phụ trách Chương trình SDD tư vấn về những hậu quả của trẻ bị SDD để lại. Tôi cũng được tư vấn về một bữa ăn cho trẻ như thế nào là đủ chất dinh dưỡng. Ngoài ra, các nhân viên y tế còn hướng dẫn cho tôi thay đổi khẩu phần ăn hằng ngày cũng như các món ăn để cho các con không bị ngán nhưng vẫn giữ đầy đủ chất dinh dưỡng… Những hướng dẫn đó rất thiết thực. Sau này, chúng tôi biết cách nấu cho con những bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng hơn”.
Không chỉ đơn thuần là hướng dẫn người dân cách nấu một bữa ăn đủ dinh dưỡng, việc cán bộ y tế đến tận nhà hướng dẫn người dân chăm sóc sức khỏe còn giúp người dân thay đổi nhận thức. Từ đó, giúp người dân hiểu việc chăm sóc dinh dưỡng, phòng ngừa bệnh tật góp phần rất quan trọng để trẻ em khỏe mạnh, phát triển đầy đủ về thể chất cũng như trí tuệ.