Campuchia ký hiệp định thương mại tự do với Trung Quốc sau lệnh trừng phạt của EU

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Thủ tướng Campuchia Hun Sen tham dự lễ ký kết tại Phnom Penh hôm thứ Hai. Ảnh: Nikkei

FTA hay thỏa thuận song phương đầu tiên của Campuchia, đã được hoàn thành chỉ sau ba vòng đàm phán bắt đầu vào tháng Giêng và kết thúc vào tháng Bảy. Thông tin chi tiết hiện vẫn chưa được công khai.

Một tuyên bố trên trang web của Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết thỏa thuận bao gồm một loạt các hợp tác trong các lĩnh vực đầu tư, thương mại, du lịch, giao thông vận tải và nông nghiệp.

Nó được ký bởi Bộ trưởng Bộ Thương mại Campuchia Pan Sorasak và người đồng cấp Trung Quốc Zhong Shan. Theo cơ quan truyền thông nhà nước Campuchia, các bộ trưởng ca ngợi thỏa thuận này là một "cột mốc mới" mang lại "lợi ích kinh tế và xã hội".

Một phát ngôn viên của Hội đồng Bộ trưởng Campuchia, viết trên tờ Khmer Times vào tháng 8, cho biết chính phủ hy vọng thỏa thuận này sẽ thúc đẩy xuất khẩu sang Trung Quốc thêm 25%.

Các nhận xét trước đây của các quan chức Campuchia cho thấy thỏa thuận này tập trung vào việc cải thiện xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc.

Quan chức Bộ Thương mại Sok Sopheak vào tháng 7 cho biết hiệp định này sẽ bao phủ 340 mặt hàng, 95% trong số đó sẽ được miễn thuế, theo trang Fresh News liên kết với chính phủ.

Trong số các mặt hàng mà Sopheak trích dẫn bao gồm ớt, dứa, rau, trái cây, cá, thịt, ngũ cốc, hải sản và nhiều loại sản phẩm đóng hộp. Theo báo cáo của Sopheak, gạo, cao su và đường của Campuchia không có trong thỏa thuận.

Thương mại song phương giữa Campuchia và Trung Quốc đạt hơn 9 tỷ USD vào năm 2019, mặc dù cán cân thương mại đang bị lệch nhiều.

Theo số liệu của Economist Intelligence Unit, Trung Quốc là nguồn nhập khẩu lớn nhất của Campuchia vào năm ngoái, chiếm 37,2% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa - trị giá 8,3 tỷ USD. Trong khi đó, Campuchia chỉ vận chuyển hơn 900 triệu USD hàng hóa sang Trung Quốc - chiếm khoảng 5% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này.

Với nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào sản xuất hàng may mặc, các thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của Campuchia là Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu, chiếm 26% và 25% xuất khẩu vào năm ngoái.

Hiệp định FTA với Trung Quốc được đưa ra sau các lệnh trừng phạt thương mại của EU. Brussels đã đình chỉ một phần quyền truy cập miễn thuế của Campuchia vào khối do vi phạm nhân quyền.

Trung Quốc, nguồn viện trợ và đầu tư lớn nhất của Campuchia, đã cam kết sẽ giúp đỡ nhưng FTA có thể mang tính biểu tượng hơn là thực tế.

Riley Walters, một nhà phân tích chính sách cấp cao tại The Heritage Foundation, cho biết sự thúc đẩy đối với Campuchia sẽ không đáng kể do Khu vực Thương mại Tự do ASEAN-Trung Quốc năm 2010 vốn đã cắt giảm thuế quan.

Với mong muốn đa dạng hóa thị trường, Campuchia cũng đang đàm phán FTA với Hàn Quốc và Mông Cổ. Nhưng Imogen Page-Jarrett, một nhà phân tích tại EIU, cho biết sẽ mất "nhiều năm" để giảm bớt sự phụ thuộc của Campuchia vào thị trường Mỹ và EU.

Nhưng một số lĩnh vực đang được cải thiện. Thỏa thuận năm 2019 cho phép chuối xuất khẩu Campuchia vào Trung Quốc đã chứng kiến tổng số lượng tăng từ khoảng 10.000 tấn năm 2018 lên 157.000 tấn vào năm ngoái. Hai nước cũng đã đạt được thỏa thuận mở đường cho xuất khẩu xoài tươi.

Dự kiến chính phủ Trung Quốc sẽ sử dụng FTA để khuyến khích hơn nữa FDI của Trung Quốc và du lịch Trung Quốc tại Campuchia. Trong số 3,7 tỷ USD vốn FDI được ghi nhận vào Campuchia năm 2019, 47% đến từ Trung Quốc.

FTA nằm trong số ba thỏa thuận được ký kết trong chuyến thăm của ông Vương Nghị tới Phnom Penh, đây là điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công du Đông Nam Á của nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc.

Các thỏa thuận khác bao gồm kế hoạch nâng cấp một bệnh viện và cơ sở hạ tầng thoát nước ở thành phố ven biển Sihanoukville, theo Bộ Ngoại giao Campuchia. Trung Quốc cũng công bố khoản viện trợ bổ sung 140 triệu USD, theo Fresh News.