Căn bệnh bí ẩn ở Canada khiến các nhà khoa học bó tay

Ít nhất 48 người sống ở New Brunswick, Canada mắc phải một loạt các triệu chứng, từ mất ngủ, suy giảm chức năng vận động, cho tới ảo giác nhìn thấy người chết trong đêm. Hàng chục người đổ bệnh và ít nhất 6 người thiệt mạng vì những triệu chứng này.

"Mọi người đang hoang mang, họ đặt câu hỏi nguyên nhân có phải là do môi trường, do di truyền, hay do thức ăn? Tất cả đều muốn có câu trả lời", Yvon Godin, thị trưởng thị trấn Bertrand ở tỉnh New Brunswick, cho biết, theo New York Times.

Căn bệnh bí ẩn

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 hoành hành, căn bệnh bí ẩn chỉ bắt đầu được chú ý sau một báo cáo của quan chức y tế New Brunswick công bố với báo chí hồi tháng 3.

Các chuyên gia y tế cho biết những bí ẩn xoay quanh căn bệnh này cho thấy bất chấp những tiến bộ y tế vượt bậc, một số tình trạng bệnh lý đặc biệt về thần kinh - liên quan tới suy giảm chức năng vận động - vẫn là câu hỏi làm đau đầu ngay cả những nhà khoa học hàng đầu thế giới.

Một trong những bệnh nhân trẻ tuổi nhất mắc phải triệu chứng bí ẩn ở Canada là Gabrielle Cormier, năm nay 20 tuổi. Trước khi mắc bệnh, Cormier là một sinh viên sáng giá, từng tham gia các cuộc thi trượt băng, với tham vọng trở thành một chuyên gia dịch tễ.

Gabrielle Cormier là một trong các bệnh nhân mắc căn bệnh bí ẩn. Ảnh: New York Times.

Từ khi bước vào đại học năm 2019, Cormier bắt đầu xuất hiện những triệu chứng như mệt mỏi, đi không vững, suy giảm thị giác. Khả năng đọc và di chuyển bị ảnh hưởng nghiêm trọng khiến cô gái phải thôi học.

Ban đầu, các bác sĩ chẩn đoán Cormier mắc chứng bạch cầu đơn nhân. Nhưng sau đó, họ lại kết luận không phát hiện dấu hiệu bất thường trên cơ thể cô gái.

Dù tiến hành nhiều xét nghiệm, các bác sĩ vẫn không tìm ra nguyên nhân tình trạng của Cormier. Sau khi sức khỏe cô gái giảm sút trầm trọng, với những triệu chứng như mất trí nhớ, co giật, ảo giác, Cormier được chuyển tới bác sĩ thần kinh.

Cô gái là một trong những bệnh nhân đầu tiên được ghi nhận mắc căn bệnh bí ẩn chưa xác định.

Bác sĩ Neil Cashman, chuyên gia thần kinh Đại học British Columbia, đang điều tra căn bệnh bí ẩn ở New Brunswick. Ông Cashman cho biết tình trạng mà Cormier gặp phải là căn bệnh chỉ xuất hiện một vài lần trong suốt một thế kỷ.

"Triệu chứng mất trí và và các biểu hiện về tâm thần tiến triển rất nhanh, tất cả mọi chức năng do não và tủy sống kiểm soát đồng thời bị ảnh hưởng. Điều này thật đáng sợ", bác sĩ Cashman nói.

Căn bệnh bí ẩn bắt đầu được theo dõi từ năm 2015, khi bác sĩ Alier Marrero, chuyên gia thần kinh tại New Brunswick, cho biết một bệnh nhân có một loạt triệu chứng kỳ lạ tiến triển nhanh chóng như lo lắng, trầm cảm, mất trí nhớ, đau cơ, rối loạn thị giác.

3 năm sau, bác sĩ này ghi nhận thêm 8 trường hợp. Đến năm 2019, số bệnh nhân tăng lên 20. Hiện nay, những người có các triệu chứng tương tự đã tăng lên 48.

Tất cả đều sống ở New Brunswick.

Các bệnh nhân có độ tuổi từ 18-84, chỉ yếu sống ở hai khu vực Moncton và bán đảo Acadian.

Bối rối trước tình trạng các bệnh nhân, bác sĩ Marrero đã yêu cầu tiến hành nhiều hình thức kiểm tra như xét nghiệm máu, chọc dò tủy sống, chụp cộng hưởng từ và điện não đồ.

Kết quả kiểm tra cho thấy những dấu hiệu bất thường như teo não, rối loạn chức năng thần kinh. Tuy nhiên, các mẫu xét nghiệm không có đủ tính liên kết để giúp các chuyên gia y tế đưa ra một chẩn đoán rõ ràng.

"Đây là căn bệnh chúng ta chưa từng biết đến trước đây", bác sĩ Marrero kết luận.

Chưa tìm được nguyên nhân

Căn bệnh mà hàng chục bệnh nhân mắc phải được đặt cái tên "Hội chứng thần kinh do nguyên nhân chưa được biết đến ở New Brunswick".

Tháng 4 vừa qua, tức 6 năm từ khi những ca bệnh đầu tiên xuất hiện, nhà chức trách y tế New Brunswick và thủ đô Ottawa đã tập hợp một nhóm gồm chuyên gia trong các lĩnh vực thần kinh, y tế cộng đồng, môi trường và thú y để điều tra căn bệnh.

Mẫu não của 6 bệnh nhân được phân tích tại phòng thí nghiệm ở Ottawa. Kết quả phân tích 3 mẫu tới nay không phát hiện bất cứ tác nhân gây bệnh nào từng được biết đến, theo bác sĩ Michael Coulthart, chuyên gia thần kinh dẫn đầu cuộc điều tra.

Danh sách các tác nhân gây bệnh khả nghi hiện đã được rút xuống chỉ còn 4 hoặc 5 yếu tố.

Theo bác sĩ Cashman, một trong các hướng điều tra là căn bệnh gây ra bởi một chất độc có tên beta-methylamino-L-alanine. Chất độc này do tảo xanh lam thải ra, có liên quan tới một số bệnh như Parkinson hoặc Alzheimer.

Phát hiện dấu hiệu bất thường trong ảnh chụp não của các bệnh nhân. Ảnh: Guardian.

Một trong các tác nhân khả nghi khác là do tiếp xúc lâu dài với acid domoic tìm thấy trong các loài sinh vật có vỏ ở ngoài khơi bờ biển New Brunswick.

Các nhà khoa học không loại trừ khả năng căn bệnh gây ra bởi một dạng hạt protein truyền bệnh mới, hoặc những tác nhân gây bệnh như nấm, virus, vi khuẩn.

Lúc này, gia đình các bệnh nhân bắt đầu giận dữ bởi nhà chức trách y tế tốn quá nhiều thời gian mà vẫn chưa thể xác định nguyên nhân các triệu chứng mà người thân họ mắc phải.

Steven Ellis có người cha, Roger, mắc căn bệnh bí ẩn. Ông Ellis nói gia đình muốn biết căn bệnh mà cha mình mắc phải là do di truyền hay bởi tác nhân bên ngoài.

Về phần ông Roger, người đàn ông này giờ phải ở trong viện dưỡng lão, sụt cân, hoang tưởng và ngày càng trở nên nóng tính.

Gia đình Ellis chỉ biết cha mình mắc căn bệnh kỳ lạ sau khi đọc được những thông tin mà quan chức y tế New Brunswick công bố với báo giới hồi tháng 3.

Bác sĩ Jennifer Russell, giám đốc cơ quan y tế New Brunswick, cho biết sẽ còn quãng đường dài phía trước để có thể xác định nguồn gốc gây ra căn bệnh bí ẩn.

Nhưng với người nhà một số bệnh nhân như gia đình Ellis, thời gian của họ đang dần cạn kiệt.

"Nếu cha tôi bị ung thư giai đoạn cuối, đương nhiên điều ấy thật khủng khiếp, nhưng ít nhất cũng sẽ có tiên lượng. Lúc này, chúng tôi chỉ có thể nhìn ông ấy chết dần chết mòn, mà không ai có thể nói với chúng tôi vì sao", ông Steven Ellis nói.

Duy Anh