Cần bổ sung cơ chế hậu kiểm trong hoạt động chuyển giao công nghệ

Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) cho biết, một trong những điểm mới trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ lần này là quy định về vấn đề góp vốn bằng công nghệ.

Đây là một hướng để giải quyết vấn đề đóng băng tài sản trí tuệ, tức là chúng ta góp vốn bằng bí quyết, bằng các giải pháp công nghệ mà chúng ta đề xuất ra. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng phải cân nhắc vì nếu tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn thì có thể tiềm ẩn một rủi ro rất lớn là nguy cơ thổi phồng giá trị công nghệ góp vốn, tạo ra vốn ảo và ảnh hưởng tiêu cực đến sự lành mạnh của môi trường đầu tư.

“Cơ quan chủ trì soạn thảo phải làm rõ hơn nội dung tự quyết định giá trị góp vốn công nghệ để tránh nguy cơ lạm dụng và khuyến khích sử dụng dịch vụ đánh giá một cách độc lập hơn”, đại biểu nêu ý kiến.

Phân tích về nội dung này, các đại biểu đồng tình với định hướng mới giao quyền sở hữu công nghệ cho tổ chức trực tiếp tạo ra công nghệ, trừ một số trường hợp đặc thù, qua đó gỡ nút thắt lâu nay trong chuyển giao tài sản trí tuệ từ khu vực nghiên cứu sang thị trường. Tuy nhiên, các đại biểu cho rằng việc quy định “các bên được tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn” là tiến bộ, nhưng tiềm ẩn rủi ro “thổi giá” chuyển giá hoặc tạo vốn ảo.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng Dương Khắc Mai. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) kiến nghị: Cơ quan soạn thảo cần bổ sung cơ chế hậu kiểm hoặc khuyến khích sử dụng tổ chức thẩm định giá độc lập cho các giao dịch có giá trị lớn; đồng thời xác định rõ trách nhiệm pháp lý của các bên trong trường hợp định giá sai, gây thiệt hại. Theo đại biểu, cần quy định cụ thể về tổ chức có thẩm quyền thẩm định giá, tiêu chuẩn phương pháp định giá, nhất là đối với công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước.

Hiện, dự thảo mới dừng ở nguyên tắc, chưa có cơ sở thực thi, đại biểu đề nghị đơn giản hóa thủ tục góp vốn bằng công nghệ, có thể thông qua cơ chế liên thông giữa Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Doanh nghiệp và Luật Sở hữu trí tuệ, để khuyến khích doanh nghiệp, viện, trường thương mại hóa nhanh kết quả nghiên cứu.

Theo đại biểu tỉnh Lâm Đồng, việc thẩm định công nghệ trong dự án đầu tư (Điều 13 - 20), hiện quy trình vẫn phức tạp, nhiều đầu mối, thời hạn xử lý dài. Đại biểu đề nghị Chính phủ quy định rõ cơ chế một cửa điện tử, liên thông trong thẩm định công nghệ, đồng thời tích hợp thủ tục thẩm định công nghệ với thủ tục đầu tư, đánh giá tác động môi trường để tránh chồng chéo, rút ngắn thời gian cho doanh nghiệp.

Đại biểu ủng hộ việc bổ sung cơ chế hậu kiểm hoạt động chuyển giao công nghệ vì đây là điểm mấu chốt để bảo đảm hiệu quả thực thi Luật. Đại biểu đề nghị giao Chính phủ quy định chi tiết bộ tiêu chí và phương pháp đánh giá hiệu quả chuyển giao công nghệ, đồng thời phân cấp cho UBND cấp tỉnh thực hiện đánh giá đối với các dự án sử dụng ngân sách nhà nước, báo cáo định kỳ về Bộ Khoa học và Công nghệ để tổng hợp, giám sát. Đây là bước đi thực tế và phù hợp với chủ trương phân quyền, tăng tính tự chủ của địa phương.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) trả lời phóng viên TTXVN. Ảnh: Hải Ngọc/TTXVN

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội), Dự thảo luật nêu chủ trương khuyến khích chuyển giao công nghệ từ nước ngoài và trong nước, đây là định hướng đúng và đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, tại khoản 5 lại quy định thêm nội dung khuyến khích chuyển giao công nghệ từ Việt Nam ra nước ngoài, song chưa nêu rõ điều kiện và phạm vi được khuyến khích. Việc sửa đổi, bổ sung luật lần này cần tập trung làm rõ các chính sách khuyến khích chuyển giao công nghệ trong cả hai chiều, từ nước ngoài vào Việt Nam và từ Việt Nam ra nước ngoài, đồng thời bảo đảm an toàn cho các công nghệ mới, công nghệ lõi do các nhà khoa học trong nước tạo ra.

Đại biểu phân tích, hiện nay xuất hiện nhiều lĩnh vực công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn, dữ liệu lớn… không thuộc nhóm công nghệ truyền thống, cũng không liên quan trực tiếp đến quốc phòng, an ninh. Với các công nghệ mới, cần có cơ chế hạn chế chuyển giao hoặc yêu cầu phải được cấp phép trước khi xuất khẩu, nhằm bảo vệ lợi thế cạnh tranh và bí quyết quốc gia…

Đỗ Bình (TTXVN)