Cận cảnh nhà tù 'khét tiếng' tại El Salvador mà Mỹ sử dụng để giam những trùm tội phạm

Nhà tù đáng sợ nhất Mỹ Latinh

Không có vợ, bạn gái hay bất cứ người thân nào được phép đến thăm. Chỗ ngủ là những chiếc giường tầng làm bằng inox lạnh lẽo và không có nệm, trong các phòng giam lớn chật cứng hàng chục tù nhân. Và bạn cùng phòng có thể là những ông trùm hoặc sát thủ hung tợn của các băng đảng khét tiếng nhất Mỹ Latinh.

Những buồng giam tại nhà tù CECOT chật cứng các phạm nhân nguy hiểm và được canh gác cực kỳ chặt chẽ. Ảnh: Connectas

Sự khắc nghiệt của CECOT, tên đầy đủ là Trung tâm giam giữ khủng bố El Salvador, một nhà tù khổng lồ được mở cửa vào năm 2023, đã trở thành nỗi khiếp đảm với bất cứ gã tội phạm nào không may bị gửi tới nơi đây.

Siêu nhà tù lớn nhất El Salvador và cả khu vực Mỹ Latinh nhìn từ trên cao. Ảnh: Wikipedia

Được xây dựng để giam giữ những tên gangster nguy hiểm nhất El Salvador, CECOT nằm ở rìa một khu rừng rậm cách thủ đô San Salvador khoảng 75 km về phía đông nam, và là trung tâm trong cuộc chiến chống lại các băng đảng tội phạm của đất nước.

Hiện có khoảng 15.000 phạm nhân, đều là loại đặc biệt nguy hiểm và một số kẻ thậm chí lĩnh án 100 năm tù, đang bị giam ở CECOT. Ảnh: Princeton Political Review

Nhà tù có sức chứa 40.000 phạm nhân này hiện đang là nơi “thường trú” của khoảng 15.000 tên gangster đến từ các băng đảng khét tiếng, chẳng hạn như MS-13 hay Bario 18, những kẻ bị bắt và kết án trong chiến dịch trấn áp tội phạm quy mô lớn do Tổng thống El Salvador, Nayib Bukele phát động từ năm 2022.

Trong nhiều năm, tình trạng tội phạm băng đảng đã tàn phá El Salvador, biến đất nước nhỏ bé có hơn 6 triệu dân này trở thành một trong những quốc gia có tỷ lệ giết người cao nhất thế giới. Các băng đảng ở El Salvador thậm chí còn kiểm soát cả những nhà tù, thao túng và đe dọa mạng sống của các quản giáo.

Hơn 1000 quản giáo, cảnh sát được bố trí tại nhà tù CECOT để đảm bảo giám sát và trấn áp bất cứ vụ nổi loạn nào của phạm nhân. Ảnh: El Pais

Nhưng kể từ khi ra đời, CECOT đã làm thay đổi cái nhìn của công chúng El Salvador về định nghĩa thế nào là một nhà tù. CECOT được thiết kế để khiến khu phức hợp này trở thành một pháo đài không lối thoát.

Bất cứ nỗ lực nổi loạn hay phản kháng nào của phạm nhân đều sẽ bị trừng trị thích đáng. Ảnh: El Pais

Siêu nhà tù lớn nhất El Salvador rộng 23 hectar, được bao quanh bởi hàng rào điện, 19 tháp canh, hệ thống CCTV giám sát phủ kín mọi ngóc ngách và hệ thống chiếu sáng được bật 24/7. Với 1.000 quản giáo, 600 lính canh cùng một tiểu đoàn cảnh sát chống bạo động đóng quân ngay tại chỗ, CECOT có đủ lực lượng để trấn áp bất cứ vụ nổi loạn nào của tù nhân.

Hệ thống soi chiếu an ninh hiện đại của nhà tù CECOT. Ảnh: El Pais

Bộ trưởng An ninh El Salvador, Gustavo Villatoro cho biết hầu hết các thành viên băng đảng bị giam giữ tại CECOT đều là tội phạm giết người, đã gây ra tổng cộng khoảng 80.000 cái chết tại đất nước trong 30 năm qua. “Những kẻ này đều bị kết án đủ dài để chúng không bao giờ có thể ra khỏi đây”, ông Villatoro nói. “Và chúng cũng không có bất cứ cơ hội nào để trốn thoát khỏi nhà tù này”.

CECOT sẽ là Alcatraz phiên bản Mỹ Latinh?

Những ai từng xem siêu phẩm “The Rock” do tài tử Nicolas Cage thủ vai chính hẳn đều biết đến Alcatraz, nhà tù nổi tiếng nhất nước Mỹ nằm trên Vịnh San Francisco, nơi được cho là không một ai có thể trốn thoát. Và CECOT cũng thể trở thành một là Alcatraz mới nếu ý tưởng của Tổng thống El Salvador Nayib Bukele trở thành hiện thực.

Tổng thống El Salvador Nayib Bukele (đi giữa) trong một lần tới thăm nhà tù CECOT. Ảnh: iProfesional

Đầu tháng này, trong chuyến thăm tới El Salvador, của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết ông Nayib Bukele đã đề xuất biến CECOT thành nơi tiếp nhận các tù nhân từ Mỹ. Điều này sau đó cũng được chính Tổng thống Nayib Bukele xác nhận qua bài đăng trên mạng xã hội X.

“"Chúng tôi chỉ chấp nhận những tội phạm bị kết án (bao gồm cả công dân Hoa Kỳ bị kết án) vào nhà tù lớn của chúng tôi (CECOT) để đổi lấy một khoản phí. Khoản phí này tương đối thấp đối với Hoa Kỳ nhưng lại đáng kể đối với chúng tôi, giúp toàn bộ hệ thống nhà tù của chúng tôi bền vững hơn”, Tổng thống El Salvador viết.

Lời đề nghị của ông Nayib Bukele đến vào đúng thời điểm Tổng thống Mỹ Donald Trump đẩy mạnh chiến dịch trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp khỏi nước này. Theo truyền thông Mỹ, ông Trump hào hứng với ý tưởng của người đồng cấp bên phía El Salvador và muốn gửi cả những phạm nhân người Mỹ tới giam giữ ở CECOT.

Tuy nhiên, ý tưởng này còn vướng những rào cản pháp lý liên quan đến Hiến pháp và một số điều luật liên bang. Bản thân Ngoại trưởng Marco Rubio cũng thừa nhận: “Rõ ràng có vấn đề pháp lý liên quan…. Chúng tôi có hiến pháp. Nhưng đó là một lời đề nghị rất hào phóng… và chính phủ sẽ phải đưa ra quyết định”.

Nếu ý tưởng của ông Nayib Bukele thành hiện thực, nhiều khả năng sẽ có cả các phạm nhân người Mỹ được gửi tới giam giữ ở nhà tù CECOT. Ảnh: Connectas

Chưa rõ Nhà Trắng sẽ tháo gỡ những vướng mắc pháp lý như thế nào, nhưng với Tổng thống Bukele thì việc đề nghị biến CECOT thành nơi giam giữ các tù nhân Mỹ đã mang đến cho nhà lãnh đạo này cơ hội lớn để nhấn mạnh nỗ lực chống tội phạm của ông trước thế giới.

Và CECOT, siêu nhà tù đang giúp El Salvador cách ly hàng chục nghìn tên gangster nguy hiểm nhất khỏi xã hội, cũng một lần nữa nổi lên như biểu tượng thành công của chính sách “bàn tay sắt” mà ông Bukele theo đuổi.

Nguyễn Khánh