Cần cơ chế minh bạch, rõ ràng để bảo vệ những người dám nghĩ, dám làm

Đất bị hoang hóa nhiều, tiền thu rất thấp

Phát biểu thảo luận về công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai cho rằng, khác với rất nhiều quốc gia trên thế giới có sở hữu tư nhân về đất đai thì thể chế của Việt Nam có đặc thù nhất định. Hiến pháp đã khẳng định rõ, đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước thống nhất quản lý. Đó là quan điểm đúng đắn và làm sao để sử dụng đất đai cho hiệu quả, tăng thu cho ngân sách nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.

Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai - TP Hà Nội phát biểu thảo luận.

Theo đại biểu, trong giai đoạn vừa qua, số thu ngân sách liên tục tăng, nhưng chủ yếu tăng thu từ thị trường sơ cấp, 67% là tiền sử dụng đất, hơn 15% là tiền thuê đất và số thu tăng thêm từ đầu tư trên đất không cao. Tình trạng lãng phí đất đai cũng là một trong những thực trạng đang nhức nhối. Theo báo cáo của Bộ Tài chính thì hiện nay trên phạm vi toàn quốc có 743.786.825 m2 đất đang để hoang hóa, sử dụng sai mục đích. Tuy nhiên, số tiền thu được rất thấp, chỉ có 286 tỷ đồng.

Hiện nay, qua giám sát tại 7 địa phương đã có đến 1.739 dự án được coi là dự án treo, tương ứng với hơn 12.000 hecta đất, đó là một sự thật rất đau lòng và gây bức xúc đối với người dân.

Đề cập đến trách nhiệm quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai, đại biểu cho rằng, lối tư duy nhiệm kỳ đang là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng lãng phí đất đai. Qua giám sát, bên cạnh rất nhiều địa phương đang tích cực thu hồi những diện tích đất hoang hóa thì vẫn còn những địa phương cứ sau mỗi một nhiệm kỳ thì số lượng các dự án treo lại tăng thêm.

Tiếp đến là có tình trạng lạm dụng quyền lực để trục lợi cá nhân từ đất đai. Theo Báo cáo số 599 của Kiểm toán Nhà nước thì có biểu hiện lợi ích nhóm ở một số địa phương, vi phạm pháp luật về đấu thầu giao đất không qua đấu giá.

Đại biểu nhận định, trách nhiệm trong bộ máy công quyền trong một số trường hợp là chưa cao, bên cạnh rất nhiều con người, ngày đêm cống hiến thì còn một bộ phận thờ ơ, thiếu trách nhiệm, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu cũng cho rằng, hiện nay, việc giải quyết những vướng mắc về đất đai không chỉ là trách nhiệm của địa phương mà có trách nhiệm của rất nhiều bộ, ngành liên quan. Tuy nhiên, khi có vướng mắc, các địa phương gửi văn bản đề nghị làm rõ thì câu trả lời từ phía các bộ, ngành đó là “cứ thực hiện theo quy định của pháp luật”.

Hoặc ngay cả khi pháp luật không có quy định hoặc có quy định khác nhau thì câu trả lời của các bộ trong nhiều trường hợp vẫn là "thực hiện theo quy định của pháp luật", khiến cho vướng mắc không thể giải quyết, điều đó cũng gây bức xúc và thất vọng đối với nhiều địa phương.

Cán bộ có tâm lý e dè, sợ trách nhiệm

Đặc biệt, theo đại biểu hiện nay có tình trạng cán bộ có tâm lý e dè, lo lắng, sợ trách nhiệm, điều này tạo sức ỳ, sự trì trệ trong cơ quan công quyền. Đó cũng là lý do tại sao đến thời điểm hiện nay có những dự án trải qua hàng chục năm vẫn không tháo gỡ được vướng mắc.

Từ đó, đại biểu đề nghị, cần quyết liệt hơn nữa trong xử lý các vướng mắc về đất đai. Theo đó cần đưa ra một lộ trình, thời hạn cụ thể và cần được nghị quyết hóa để thực hiện, bởi vì đó là thước đo mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan công quyền.

Đại biểu cũng cho rằng, cần xử lý nghiêm đối với lối tư duy nhiệm kỳ, đề cao trách nhiệm người đứng đầu nhưng cũng cần một cơ chế minh bạch, rõ ràng ranh giới giữa đúng - sai để bảo vệ những người trong bộ máy công quyền dám nghĩ, dám làm. Bên cạnh đó, tăng cường hơn nữa trách nhiệm giám sát để đảm bảo cán bộ không lạm dụng quyền lực để trục lợi cá nhân, có như vậy công tác quản lý nhà nước về đất đai mới đạt hiệu quả.

Mai Thoa