Cần có những ưu đãi thuế liên quan đến tỷ lệ nội địa hóa để kinh tế tư nhân đóng góp nhiều hơn vào tăng trưởng

Thuế quan "nghiêng về kịch bản tích cực" cho Việt Nam

Các diễn giả chia sẻ tại Hội thảo. Ảnh: BTC.

Tại Hội thảo, PGS. TS. Phạm Thế Anh, Chuyên gia kinh tế, Trưởng Khoa kinh tế học, Trường Đại học kinh tế Quốc dân nhận định: “Chính sách thuế quan của Mỹ có xu hướng làm chậm tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Các tổ chức quốc tế đều hạ thấp triển vọng tăng trưởng kinh tế thế giới và Việt Nam không thể nằm ngoài xu hướng này vì độ mở kinh tế khá lớn. Chính sách thuế quan tác động tới tất cả các quốc gia có mối quan hệ thương mại với Mỹ”.

Vị này phân tích, có hai kênh chịu tác động chủ yếu. Đầu tiên là thương mại - đầu tư. Mô hình kinh tế Việt Nam là tăng trưởng nhờ xuất khẩu. Muốn có xuất khẩu thì phải thu hút đầu tư vào các lĩnh vực chế biến, chế tạo. Thuế quan tạo ra sự bất định khiến những ngành nghề chịu thuế suất cao ảnh hưởng trực tiếp.

Bên cạnh đó, chính sách thuế hiện nay bất định, khiến dòng đầu tư bị ngừng lại để chờ kết quả đàm phán. Phải bớt bất ổn thì dòng vốn mới an tâm vào. Hiện chưa thấy dòng vốn bị rút khỏi Việt Nam nhưng tất cả đều chờ kết quả đàm phán.

Kênh thứ hai liên quan đến thị trường tài chính. Người tiêu dùng Mỹ có thể chịu giá cả tăng cao trong vòng 1 - 2 tháng tới dẫn tới áp lực lạm phát và lãi suất neo cao. Điều này khiến các thị trường tài chính như Việt Nam sẽ chịu tác động, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam muốn duy trì ổn định tỷ giá.

“Đối với ngành nghề, lĩnh vực cụ thể thì phải đợi chờ kết quả đàm phán cuối cùng. Tôi nghiêng về kịch bản tích cực và so sánh tương quan với các quốc gia xuất khẩu tương tự như Việt Nam sẽ có đánh giá tốt hơn. Hiện tại về cơ bản tất cả ngành nghề xuất khẩu đều ảnh hưởng đặc biệt là những ngành nghề có đầu tư nước ngoài”, vị chuyên gia nói.

PGS. TS. Phạm Thế Anh, Chuyên gia kinh tế, Trưởng Khoa kinh tế học, Trường Đại học kinh tế Quốc dân. Ảnh: BTC.

Tại diễn đàn, các chuyên gia phân tích, những bất định về chính sách kinh tế ở Mỹ đang ở mức cao, khiến thị trường trái phiếu Mỹ, chỉ số DXY trở nên đầy biến động và tạo rủi ro cho toàn bộ nền kinh tế và thị trường tài chính. Ông Phạm Hồng Hải, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) nhận định: “Khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất hay thậm chí đầu tư vào trái phiếu chính phủ Mỹ, khiến cho thị trường mới nổi gặp nhiều áp lực bao gồm cả Việt Nam, mọi người rút hết ở thị trường mới nổi và đầu tư vào thị trường mới.

Tuy nhiên, có thể thấy xu hướng mới là bất ổn hiện nay, bản thân Fed cũng gặp khó khi ông Donald Trump nhiều lần đe dọa sa thải Chủ tịch Fed nhưng chưa tìm được biện pháp nào để sa thải được nhanh, do đó thị trường cũng đang rất rối”.

Theo ông Hải, trong dài hạn, vị thế đồng USD sẽ ngày càng yếu đi. Nếu bỏ yếu tố Trump và hàng rào thuế quan, lịch sử phát triển của thị trường tài chính đều có tính chu kỳ.

“Một đất nước khi có đồng tiền là đồng tiền dự trữ quốc gia của thế giới thì có vị thế. Mỹ đã có vị thế từ rất lâu và tính trung bình mỗi năm Mỹ thâm hụt ngân sách khoảng 2.000 tỷ USD.

Nếu doanh nghiệp đang đi vay, năm nào cũng tiêu xài nhiều hơn phần thu lãi thì chắc sẽ phá sản sớm. Tuy nhiên, may mắn khi Mỹ nắm được lợi thế về tiền đồng”, Tổng Giám đốc OCB cho hay.

Tuy nhiên, về dài hạn, ông Hải cho rằng có thể USD sẽ suy giảm nhiều. Với bất ổn hiện nay, nhiều quốc gia tham dự thương mại toàn cầu tìm cách chuyển dịch đồng tiền thanh toán quốc gia ra khỏi USD, để tránh phụ thuộc vào USD, cơ hội rất lớn cho thị trường mới nổi bao gồm cả Việt Nam.

Đối với bối cảnh Việt Nam hiện nay, Ngân hàng Nhà nước đang ở vị thế cực kỳ khó khi một mặt giữ nền kinh tế vĩ mô, mặt khác phải hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Về lý thuyết, hạ lãi suất nhưng tỷ giá cũng chịu áp lực. Chúng ta cũng không muốn VND mất giá quá nhiều, sẽ bị quy vào dùng tỷ giá để kích thích xuất khẩu. Đây là bài toán rất khó của Việt Nam hiện nay.

“Hy vọng Chính phủ Việt Nam đàm phán tốt về thương mại với Mỹ, kết hợp với tình hình ổn định chính trị, kinh tế vĩ mô và định hướng cải cách đất nước, sẽ thực sự mở ra rất nhiều cơ hội mới cho Việt Nam”, ông Hải kỳ vọng.

Ông Phạm Hồng Hải, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB). Ảnh: BTC.

Cần các chính sách, ưu đãi thuế quan liên quan đến tỷ lệ nội địa hóa trong sản phẩm

Hiện nay Việt Nam đứng thứ ba thế giới về thặng dư thương mại với Mỹ. Do đó, để thích ứng với tình hình biến động bên ngoài không thuận lợi mà vẫn quyết tâm đạt được kế hoạch rất tham vọng cho năm 2025 là GDP tăng trưởng trên 8%, PGS. TS. Phạm Thế Anh phân tích: “Mục tiêu 8% tôi nghĩ rất thách thức nhưng Chính phủ vẫn có những giải pháp để cải thiện. Theo tôi, động lực đối với tăng trưởng trong nước hiện nay không có gì khác ngoài đầu tư công và các doanh nghiệp, ngành nghề trong nước phải bám theo đó”.

Theo chuyên gia kinh tế, muốn đầu tư công của Chính phủ có tốc độ lan tỏa, tác động thúc đẩy, kéo tư nhân cùng tăng trưởng thì phải tập trung vào những dự án trọng điểm, cơ sở hạ tầng có sự lan tỏa cao.

Đặc biệt, phải kéo được tỷ lệ nội địa hóa, tức là kéo được doanh nghiệp trong nước tham gia vào các dự án đầu tư công. Nếu để doanh nghiệp nước ngoài cung cấp nguyên vật liệu... cho các dự án đầu tư công thì sức lan tỏa của các dự án sẽ rất kém.

Cùng với đó, các doanh nghiệp Việt Nam phải chủ động tỷ lệ nội địa hóa và xuất xứ hàng hóa. Trong việc đàm phán thuế quan hiện nay, tôi nghĩ rằng vấn đề liên quan để tỷ lệ nội địa hóa của sản phẩm sẽ là một điều kiện để đàm phán.

“Quan điểm của tôi là nếu Chính phủ thực sự muốn kéo khu vực tư nhân tham gia sâu, đóng góp nhiều hơn vào tăng trưởng thì cần có chính sách, ưu đãi về thuế liên quan đến tỷ lệ nội địa hóa trong các sản phẩm.

Ví dụ như áp mức thuế khác nhau vào các tỷ lệ nội địa hóa khác nhau. Các doanh nghiệp cần chủ động trong việc tránh đội lốt xuất xứ hàng hóa, chủ động trong việc nâng cao tỷ lệ nội địa hóa sẽ tránh rủi ro thuế quan”, PGS. TS. Phạm Thế Anh đề xuất.

Trang Mai