CẦN CỤ THỂ HÓA QUY ĐỊNH VỀ GIẢI QUYẾT ÙN TẮC GIAO THÔNG

Quang cảnh Hội thảo.

Giải quyết tận gốc các tồn tại

Tình hình trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong những năm qua tuy đã có những chuyển biến nhưng chưa thực sự căn bản, vững chắc, còn nhiều diễn biến phức tạp, tai nạn giao thông vẫn ở mức cao và nghiêm trọng, nhất là số người chết, luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an toàn cho người, phương tiện khi tham gia giao thông. Theo thống kê, từ năm 2009 đến tháng 01/2023, toàn quốc đã xảy ra hơn 379 nghìn vụ tai nạn giao thông đường bộ, làm chết hơn 124 nghìn người, bị thương hơn 367 nghìn người, chiếm hơn 97% số vụ, số người chết, người bị thương trong tổng số vụ tai nạn của các loại hình giao thông, gây thiệt hại rất lớn về tài sản. Trung bình hàng năm có gần 9 nghìn người chết, gần 30 nghìn người bị thương, trong đó chủ yếu trong độ tuổi lao động, ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển kinh tế-xã hội.

Bên cạnh đó, tình trạng ngang nhiên vi phạm, coi thường pháp luật khi tham gia giao thông vẫn diễn ra phổ biến, văn hóa giao thông còn nhiều yếu kém. Lực lượng chức năng đã xử lý gần 66 triệu trường hợp vi phạm, trong đó một số hành vi vi phạm có nguy cơ cao dẫn đến tai nạn giao thông như vi phạm nồng độ cồn hơn 1,39 triệu trường hợp, sử dụng chất ma túy hơn 6 nghìn trường hợp ...; xảy ra 622 vụ chống lại lực lượng làm công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, làm 07 cán bộ hy sinh, 196 cán bộ bị thương . Các loại tội phạm hoạt động trên các tuyến giao thông đường bộ diễn biến phức tạp. Các vấn đề về an ninh như biểu tình trái pháp luật, tụ tập đông người trên đường bộ ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Minh, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an.

Ngoài ra, Ùn tắc giao thông phức tạp tại các thành phố lớn do lưu lượng phương tiện tăng đột biến, trong khi quy hoạch giao thông, tổ chức giao thông, hạ tầng giao thông chưa đáp ứng yêu cầu, gây tắc nghẽn trên diện rộng tại các đô thị lớn và trên các tuyến cao tốc, quốc lộ trọng điểm, gây ra những thiệt hại không nhỏ về kinh tế, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và đời sống của nhân dân, tác động không tốt đến môi trường du lịch, thu hút đầu tư nước ngoài và hình ảnh của Việt Nam đối với bạn bè quốc tế. Tình hình nêu trên cho thấy, an ninh con người trong lĩnh vực giao thông đường bộ chưa được bảo đảm.

Theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Minh, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an, một trong những nguyên nhân cơ bản của tình trạng trên là do Luật Giao thông đường bộ năm 2008 được xây dựng và ban hành trên cơ sở sửa đổi Luật Giao thông đường bộ năm 2001, trong bối cảnh hệ thống hạ tầng giao thông đường bộ còn hạn chế, phương tiện chủ yếu là mô tô, xe gắn máy. Theo đó, một số quy định tuy đã được điều chỉnh trong Luật Giao thông đường bộ năm 2008 nhưng vẫn còn thiếu, chưa đồng bộ và chưa sát với thực tiễn để tổ chức thực hiện.

Cụ thể hóa những biện pháp, cơ chế tổ chức giao thông an toàn, phòng ngừa, giải quyết ùn tắc giao thông

Một trong những điểm mới quan trọng tại Dự thảo so với Luật Giao thông đường bộ năm 2008 là – quy định tại Chương IV về chỉ huy, điều khiển giao thông bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Theo đó, dự thảo quy định về nội dung này gồm 07 điều, từ Điều 44 đến Điều 50: Chỉ huy, điều khiển giao thông; bảo đảm an toàn giao thông khi có sự cố, tình huống đột xuất; bảo đảm trật tự, an toàn giao thông tổ chức sự kiện trên đường bộ; bảo đảm an toàn giao thông xe chở hàng siêu trường, siêu trọng, các loại chất nổ, vật phẩm dễ nổ, chất phóng xạ tham gia giao thông đường bộ; kiến nghị về an toàn giao thông đối với công trình đường bộ; phòng ngừa và giải quyết ùn tắc giao thông; trung tâm chỉ huy giao thông.

Nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Nguyễn Hữu Hùng.

Góp ý vào vấn đề này, nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Nguyễn Hữu Hùng cho rằng, đây là một chương có nhiều nội dung mới so với Luật Giao thông đường bộ năm 2008 để cụ thể hóa những biện pháp, cơ chế tổ chức giao thông an toàn, phòng ngừa, giải quyết ùn tắc giao thông và khắc phục các bất cập là nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông.

Nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Nguyễn Hữu Hùng nhấn mạnh, tổ chức điều khiển giao thông đường bộ của lực lượng Cảnh sát giảo thông (CSGT) là một lĩnh vực khoa học phức tạp, có khai thác sử dụng kiến thức của nhiều lĩnh vực khoa học: khoa học về tổ chức, về quản lý điều hành, về giao thông vận tải (GTVTI, về kỹ thuật an toàn giao thông với các trang thiết bị kỹ thuật công nghệ tiên tiến hiện đại, cơ khí hóa, tự động hóa… nhằm góp phần đảm bảo TTATGT, làm giảm ùn tắc giao thông (UTGT), tai nạn giao thông (TNGT) ở các đô thị và địa bàn giao thông trọng điểm. Đó“Là hoạt động nghiệp vụ của lực lượng CSGT được tiến hành trên cơ sở quy định pháp luật và quy trình công tác của ngành Công an để triển khai, bố trí, phân công lực lượng với sự hỗ trợ của hệ thống thông tin, tín - báo hiệu giao thông và các trang thiết bị kỹ thuật khác nhằm bảo đảm giao thông luôn được thông suốt, an toàn; người và phương tiện tham gia giao thông không bị xâm hại; đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của nhà nước, nhu cầu đi lại của nhân dân và yêu cầu nghiệp vụ của ngành Công an”.

Các đại biểu dự Hội thảo.

Tán thành cần có một chương riêng về “Chỉ huy, điều khiển giao thông bảo đảm TTATGT đường bộ”, Nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Nguyễn Hữu Hùng lưu ý, nội dung về chỉ huy giao thông chưa được cụ thể hóa.

Vấn đề chỉ huy, điều khiển giao thông là nhiệm vụ của các cơ quan khác nhau, nhưng đều phải tuân thủ những nguyên tắc nhất định bảo đảm cho người, phương tiện tham gia giao thông đi lại trật tự, an toàn và thông suốt. Bảo đảm sự thống nhất trong tổ chức, chỉ đạo, điều hành hoạt động chỉ huy, điều khiển giao thông trên cơ sở phân công, phân cấp trách nhiệm, quyền hạn cụ thể; có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả.

Mặt khác chương này cũng cần quy định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn của Cảnh sát chỉ huy, điều khiển giao thông và trách nhiệm của lực lượng Cảnh sát khác, bởi trong quá trình chỉ huy điều khiển sẽ có những việc ảnh hưởng đến quyền của người tham gia giao thông.

Cũng theo Nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Nguyễn Hữu Hùng, quy định về giải quyết ùn tắc giao thông còn mang tính khái quát, mà không đi vào quy định chi tiết việc chỉ huy, điều khiển thế nào.

TS. Hoàng Thị Ngân, nguyên Vụ trưởng Vụ Tổ chức hành chính nhà nước và công vụ, Văn phòng Chính phủ

Quan tâm tới quy định về biện pháp giải quyết ùn tắc giao thông, TS. Hoàng Thị Ngân, nguyên Vụ trưởng Vụ Tổ chức hành chính nhà nước và công vụ, Văn phòng Chính phủ cho rằng, biện pháp giải quyết ùn tắc giao thông là vấn đề liên quan đến quyền/hạn chế quyền.

Do đó, bên cạnh những chính sách mang tính chiến lược và một biện pháp có tính định hướng là “Quy định khung giờ cao điểm…”, Luật nên tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho việc thực hiện, nhất là điểm e, khoản 3, Điều 49 “Áp dụng các biện pháp kinh tế, pháp luật, hành chính, khoa học, kỹ thuật”.

Ngoài ra, TS. Hoàng Thị Ngân cũng kiến nghị, để thuận lợi cho việc áp dụng, nên làm rõ, đơn giản hóa các loại chứng chỉ, minh bạch về chủ thể cấp, đổi trong bối cảnh sắp xếp, phân công trách nhiệm quản lý nhà nước và dự liệu việc thực hiện khi chưa có các văn bản dưới luật mới thay thế các văn bản đang có hiệu lực.

Đồng thời, cũng cần xác định thẩm quyền quản lý Cơ sở dữ liệu giấy phép lái xe, chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ được nêu tại điểm c khoản 1 Điều 7 (Điều 39 giao Bộ trưởng Bộ Y tế xây dựng cơ sở dữ liệu về khám sức khỏe của người lái xe).

Hội thảo “Góp ý dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ” do Viện Nghiên cứu lập pháp thuộc UBTVQH và Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội phối hợp tổ chức. TS. Nguyễn Văn Hiển – Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp; Đại tá Vũ Huy Khánh, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đồng chủ trì hội thảo. Kết quả của hội thảo là nguồn thông tin tham khảo quý báu phục vụ quá trình thẩm tra, cho ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV./.

Lê Anh - Trọng Quỳnh