Cần đảm bảo quyền lợi về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người lao động trong các hợp tác xã
Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đồng Tháp, tính đến ngày 31/8/2023, toàn tỉnh có 42/235 hợp tác xã (HTX) tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, chiếm 18,83% trên tổng số HTX hiện có với tổng số lao động là 59.228 thành viên, trong đó, có 1.938 lao động thường xuyên trong HTX.
Cán bộ Bảo hiểm xã hội tỉnh tuyên truyền chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Hợp tác xã ở xã Mỹ Tân (TP Cao Lãnh)
Theo quy định tại Điều 2 Luật BHXH năm 2014, HTX thuộc nhóm phải tham gia BHXH bắt buộc gồm: người quản lý, điều hành HTX có hưởng tiền lương; người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng; người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng.
Tuy nhiên, tính đến cuối tháng 8, toàn tỉnh chỉ có 231/1.938 người tham gia BHXH, chiếm 11,92% so với số lao động thường xuyên trong HTX, trong đó, số người tham gia BHXH bắt buộc có 216/1.938 người, chiếm 11,15% so với số lao động thường xuyên trong HTX, số người tham gia BHXH tự nguyện có 15/1.938 người, chiếm 0,77% so với số lao động thường xuyên chưa đủ điều kiện tham gia BHXH bắt buộc trong HTX và chiếm 0,025% so với số thành viên hiện có tại các HTX.
Ông Nguyễn Hồng Vũ - Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: “Hiện tại, còn 193 HTX chưa đăng ký tham gia BHXH cho người lao động (NLĐ) tại đơn vị, số người tham gia BHXH đạt thấp. Nguyên nhân, đa phần các HTX sử dụng lao động tự do, lao động thời vụ, lao động làm việc trả lương theo ngày, ít có hợp đồng bằng văn bản, do đó không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Mặt khác, số lao động không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, đa phần thu nhập thấp, không có điều kiện đăng ký tham gia BHXH tự nguyện”.
BHXH tỉnh cũng đã tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền chính sách, trình tự, thủ tục tham gia và thụ hưởng các chế độ để NLĐ trong các tổ chức kinh tế tập thể thấy được lợi ích, trách nhiệm khi tham gia BHXH; tạo điều kiện cho các thành viên, NLĐ không tham gia BHXH bắt buộc thì tham gia BHXH tự nguyện. Năm 2022, thực hiện Chương trình phối hợp giữa Liên minh HTX Việt Nam và BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh đã tuyên truyền cho trên 300 cán bộ, thành viên và NLĐ của các HTX trong tỉnh các nội dung về luật, nghị định, thông tư liên quan đến BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN); chính sách BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện, BHYT và BHTN áp dụng đối với NLĐ trong khu vực kinh tế tập thể, HTX. Trên cơ sở đó, Liên minh HTX tỉnh triển khai nội dung tuyên truyền đến các huyện, thành phố vận động NLĐ tham gia nhằm tăng độ bao phủ BHXH trong HTX.
Trong đó, chú trọng tuyên truyền nội dung của Nghị quyết 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới; yêu cầu thực hiện BHXH bắt buộc đối với NLĐ và thành viên của các tổ chức kinh tế tập thể làm việc theo hợp đồng, hưởng tiền lương, tiền công theo quy định của pháp luật; các thành viên khác không tham gia BHXH bắt buộc thì tạo điều kiện để tham gia BHXH tự nguyện.
Năm 2023, thông qua việc thực hiện quy chế phối hợp với Hội Nông dân tỉnh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, hệ thống BHXH tỉnh đã lồng ghép tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình đến các làng nghề, hội quán, HTX cho những thành viên và NLĐ chưa tham gia BHXH bắt buộc. Kết quả, tổ chức được 4 hội nghị tuyên truyền, đối thoại trực tiếp tại xã Ba Sao, huyện Cao Lãnh; xã Phú Cường, huyện Tam Nông; xã Mỹ Ngãi và phường Hòa Thuận, TP Cao Lãnh, với 153 hội viên tham dự, có 30 người tham gia BHXH tự nguyện, BHYT. Bên cạnh đó, tùy theo tình hình thực tế của địa phương, mỗi huyện, thành phố tổ chức ít nhất 2 cuộc hội nghị tuyên truyền và thành lập mô hình “Hùn vốn mua BHYT”, “Tiết kiệm nuôi heo đất mua BHYT”, “Gia đình tham gia BHXH, BHYT”...
Để phát triển người tham gia BHXH, BHYT cho lao động là thành viên các HTX, thời gian tới, BHXH tỉnh triển khai thực hiện một số giải pháp như: tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành, chính quyền địa phương rà soát, đối chiếu thông tin hoạt động của HTX, tăng cường công tác thông tin, truyền thông để có giải pháp tiếp cận các chủ thể này để vận động, mở rộng diện bao phủ BHXH, BHYT; phối hợp với các sở, ngành để thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh và hướng dẫn việc thực hiện tham gia BHXH, BHYT, BHTN, hỗ trợ tối đa cho HTX tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện, đảm bảo quyền, lợi chính đáng cho NLĐ”.
