Cần đột phá để Vùng trung du và miền núi Bắc bộ thoát 'lõi nghèo'

Phát biểu tại Hội thảo “Phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Trung Du và Miền núi Bắc bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” diễn ra mới đây tại Thái Nguyên, đồng chí Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh Vùng trung du và miền núi Bắc bộ là khu vực có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước.

Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết 37-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng an ninh vùng Trung Du và miền núi Bắc Bộ đến 2020, kinh tế- xã hội Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ và các địa phương trong vùng đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể.

Toàn cảnh Hội thảo

Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân hàng năm của các tỉnh trong vùng giai đoạn 2004-2018 đạt mức gần 10%. Thu nhập, tính theo GRDP bình quân đầu người, đạt 43,6 triệu đồng/người vào năm 2018, gấp gần 9,8 lần so với năm 2004.

Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, theo hướng hiện đại: đến năm 2018, công nghiệp, xây dựng chiếm 40,43%; dịch vụ chiếm 35,86%; nông lâm nghiệp, thủy sản chiếm 18,6%; thuế và trợ cấp sản phẩm chiếm 5,11%.

Vùng đã phát huy được nội lực, thu hút mạnh các nguồn lực để tập trung đầu tư vào những ngành, lĩnh vực, sản phẩm có lợi thế, từ đó, không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân, vừa giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, vừa giữ vững ổn định chính trị, củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ đất nước.

Có thể nói Nghị quyết 37-NQ/TW đã đi vào cuộc sống và tạo ra một diện mạo mới cho các địa phương trong vùng; hầu hết các mục tiêu, nhiệm vụ của Nghị quyết đã cơ bản đã được hoàn thành.

Tuy nhiên, cho đến nay, Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ vẫn là vùng nghèo và khó khăn nhất của cả nước với quy mô kinh tế còn nhỏ so với các vùng khác; nhiều tiềm năng, lợi thế chưa được khai thác hết; tăng trưởng kinh tế chưa bền vững; chuyển dịch cơ cấu kinh tế của phần lớn các địa phương chậm; cơ cấu kinh tế vùng chỉ là phép cộng cơ học của các địa phương, chưa mang dấu ấn vùng. Tỷ lệ hộ nghèo của vùng tính đến năm 2018 vẫn ở mức cao nhất so với các vùng, và cao gấp 3 lần so với mức trung bình toàn quốc.

Trước thực tế đó, nhiều ý kiến đóng góp cho Hội thảo là đại diện đến từ các viện, trường như Đại học Quốc gia Hà Nội; Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn; Đại học Kinh tế Quốc dân; Học viện Nông nghiệp Việt Nam; Đại học Thái Nguyên; Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam; Viện Hợp tác Việt Nam; Viện Phát triển bền vững;... cùng nhiều chuyên gia, nhà khoa học khác đều nhất trí cần có một Nghị quyết mới có nhiều đột phá để tạo cú hích cho Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ phát triển.

Phát triển Vùng trung du miền núi Bắc bộ phải đi liền với bảo vệ rừng

Xác định vùng trung du và miền núi Bắc Bộ có nhiều cơ hội, thuận lợi để phát triển nhưng cũng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức mới, đồng chí Nguyễn Văn Bình đề nghị cần thay đổi suy nghĩ phát triển vùng trung du và miền núi Bắc Bộ không phải chỉ cho vùng mà phải đặt vùng trong tổng thể cả nước, trong liên kết với hành lang Đông Tây và hành lang Bắc Nam, giữa vùng với vùng đồng bằng Sông Hồng và vùng duyên hải Bắc Bộ.

Về chuyển dịch cơ cấu kinh tế, do điều kiện tự nhiên và khó khăn về nguồn nhân lực, cần cân nhắc chuyển dịch cơ cấu kinh tế sang công nghiệp và xây dựng ở mức vừa phải, thay vào đó tập trung chuyển dịch theo hướng dịch vụ và nông nghiệp.

Với vai trò quan trọng của vùng trong đảm bảo môi trường sinh thái cho cả miền Bắc, đồng chí Nguyễn Văn Bình đề nghị phải phát triển bền vững trong đó đặc biệt quan tâm tới vấn đề bảo vệ rừng, coi đây vừa là kế sinh nhai, thoát nghèo và bảo vệ môi trường sinh thái.

Đồng chí Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh hai vấn đề quan trọng để phát triển vùng đó là đầu tư và cơ chế chính sách. Do những đặc thù khó khăn cùng với vị trí, vai trò quan trọng của vùng, phải có tầm nhìn để ưu tiên nguồn lực ngân sách trung ương đầu tư cho vùng trung du và miền núi Bắc Bộ.

Việc đầu tư cần trọng tâm trọng điểm, ưu tiên các dự án có tính liên kết lan tỏa và hạ tầng giao thông. Bên cạnh đó, cần có cơ chế chính sách đặc thù để khuyến khích và thu hút được đầu tư của xã hội, tạo nguồn lực phát triển cho vùng, đặc biệt cần quan tâm đảm bảo an ninh quốc phòng gắn với vấn đề tôn giáo và dân tộc.

Thời gian tới, Ban Chỉ đạo đề án tiếp thu các ý kiến đóng góp và ghi nhận đề xuất Trung ương ban hành một Nghị quyết mới để có định hướng và động lực mạnh mẽ hơn nữa trong việc phát triển vùng tương xứng với tiềm năng, thế mạnh và vị trí chiến lược của vùng.

Hà An