Cận giờ chót, thí sinh vẫn 'xoắn não' với quy đổi điểm xét tuyển đại học
Những khái niệm mới về bách phân vị, các cách thức quy đổi điểm khác nhau giữa các trường đại học khiến nhiều phụ huynh, thí sinh rối bời khi đăng ký nguyện vọng xét tuyển.
Bách phân vị (percentile) là một chỉ số thống kê thể hiện vị trí tương đối của một thí sinh trong phân bố điểm thi của một tổ hợp cụ thể
Chỉ còn hai ngày nữa (17 giờ ngày 28-7), thí sinh sẽ kết thúc đăng ký nguyện vọng (NV) xét tuyển đại học (ĐH) năm 2025. Thế nhưng đến giờ này, nhiều thí sinh và phụ huynh vẫn “vò đầu bứt tai” trước ma trận quy đổi điểm giữa các phương thức và cách áp dụng bách phân vị mà Bộ GD&ĐT cũng như các trường ĐH đưa ra.
Từ tự tin thành tự ti vì… quy đổi điểm
Suốt mấy ngày qua, chị Phạm Ngọc Hòa cùng con (vừa tốt nghiệp trường THPT Phú Nhuận, TP.HCM) vẫn loay hoay với đăng ký NV xét tuyển.
Theo chị Hòa, sau khi biết điểm thi tốt nghiệp THPT, hai mẹ con chị đã chốt NV đăng ký xong vào Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM và Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM. Điểm thi tốt nghiệp của con chị là 22 điểm ở tổ hợp A01 (toán, lý, anh), điểm học bạ là 26,5 điểm.
Thế nhưng, sau khi Bộ GD&ĐT công bố bảng bách phân vị từng tổ hợp môn và các trường đưa ra điểm sàn, cách quy đổi điểm cho phương thức xét điểm học bạ khiến hai mẹ con chị bị mất phương hướng.
Chị Hòa cho hay, điểm học bạ của con chị cao hơn điểm chuẩn năm ngoái 0,5 điểm nhưng điểm thi tốt nghiệp THPT lại thấp hơn điểm chuẩn năm trước đến 3 điểm. Nhưng theo công bố mới nhất của trường về quy đổi điểm, điểm học bạ của con chị chỉ còn 23,3 điểm nên không biết phải làm sao.
“Mẹ con tôi từ tự tin chuyển sang tự ti luôn, ban đầu chỉ chọn 4 NV, giờ lên 7 NV vì chọn thêm mã ngành ở trường khác có điểm thấp hơn cho yên tâm. Cứ nghĩ chỉ cần căn cứ điểm chuẩn mọi năm thôi, giờ còn phải đặt bút hì hục tính quy đổi điểm để chọn lại nữa, rắc rối quá” - chị Hòa phân trần.

Tuyển sinh ĐH năm 2025 có nhiều điểm mới khiến không ít thí sinh khó hiểu khi đăng ký nguyện vọng xét tuyển. Ảnh: HL
Cũng không kém phần lo lắng, thí sinh Mai Hải Anh (phường Cát Lái, TP.HCM) cho biết những ngày qua em gần như ngồi ở bàn máy tính để truy cập trang đăng ký xét tuyển, sử dụng cả chatGPT và cả đăng vào một số group trên Facebook để được tư vấn, tính toán thật kỹ các NV đăng ký.
Hải Anh cho biết em xét tuyển tổ hợp C00 (văn, sử, địa) vào nhóm ngành Luật ở một số trường bằng cả điểm thi tốt nghiệp THPT và học bạ. Tuy nhiên, các trường em chọn có cách quy đổi điểm khác nhau khiến em khá rối, không biết xếp thứ tự NV sao cho đúng. Như Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, sau khi em quy đổi điểm thì em còn khoảng hơn 23 điểm, nhưng nếu em quy đổi sang Trường ĐH Luật TP.HCM thì em còn 21,9 điểm, còn Trường ĐH Tài chính Marketing lại có cộng điểm quy đổi khác nữa.
“Điểm thi năm nay thấp hơn nhiều khiến tụi em khó lựa chọn và sắp xếp NV vì không thể so sánh với điểm chuẩn cao ở năm trước. Đã vậy, dù nhiều phương thức xét tuyển nhưng phải áp dụng quy đổi điểm nên giống như chỉ có một phương thức, khiến tụi em càng không có căn cứ để đặt thứ tự NV” - Hải Anh bày tỏ.
Thông tin ĐH Quốc gia TP.HCM công bố bảng bách phân vị kết quả thi đánh giá năng lực đối sánh với điểm thi tốt nghiệp THPT theo các tổ hợp khiến không ít phụ huynh, thí sinh băn khoăn.
Em Mai Hương cho hay em thi được 810 điểm đánh giá năng lực, em nghĩ có cơ hội cao để xét vào các ngành kinh tế nhưng khi xem bảng quy đổi, điểm của em cũng chỉ nhỉnh hơn điểm thi tốt nghiệp THPT một chút nên em lo cơ hội trúng tuyển của em bị giảm.
Nên ưu tiên chọn trường dùng cách quy đổi điểm có lợi
Trước những lo lắng của phụ huynh, thí sinh, một số trường ĐH đã có những lưu ý để thí sinh không nhầm lẫn và lựa chọn NV xét tuyển phù hợp.
Như mới đây, Hội đồng tuyển sinh Trường ĐH Công nghệ Thông tin, ĐH Quốc gia TP.HCM, đã nhấn mạnh với phụ huynh, thí sinh rằng việc trường áp dụng phương pháp bách phân vị, đảm bảo mức điểm trúng tuyển giữa các phương thức (thi tốt nghiệp THPT, đánh giá năng lực, điểm học tập THPT...) tương đương theo phân vị và mức độ đáp ứng yêu cầu đầu vào của từng ngành.
“Tuy nhiên, trường không quy đổi điểm xét tuyển của từng thí sinh về một thang điểm chung. Điểm chuẩn sẽ được công bố theo mức điểm riêng của từng phương thức. Thí sinh chỉ chọn ngành, chọn trường. Việc xét tuyển sẽ tự động thực hiện trên các dữ liệu có sẵn. Thí sinh không cần chọn phương thức hay tổ hợp” - Hội đồng tuyển sinh nhấn mạnh.
Trường ĐH Tài chính Marketing cũng thông báo điểm chuẩn của từng phương thức sẽ được công bố riêng biệt, kèm bảng quy đổi để thí sinh dễ đối chiếu.
Lý giải thêm về điểm mới trong việc quy đổi điểm, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, cho biết việc áp dụng bách phân vị để quy đổi điểm giữa các phương thức xét tuyển là điểm mới nổi bật của năm nay.
Tuy nhiên, theo PGS.TS Dũng, bên cạnh bảng bách phân vị được Bộ GD&ĐT công bố cho 7 tổ hợp phổ biến (A00, A01, B00, C00, D01, C01, D07), mỗi trường ĐH lại có cách xây dựng bảng quy đổi điểm riêng, dẫn đến sự chênh lệch, gây cho thí sinh bối rối nên cần tính toán kỹ lưỡng.
Điều này có thể làm thay đổi điểm chuẩn so với năm trước và nếu thí sinh không nắm rõ thì dễ dễ bị thiệt thòi. Hơn nữa, mỗi trường quy đổi khác nhau, có thể khiến cùng mức điểm nhưng cơ hội trúng tuyển thay đổi.

Thí sinh tìm hiểu thông tin tuyển sinh của Trường ĐH Tài chính Marketing. Ảnh: UFM
Vì vậy, trong hai ngày cuối đăng ký NV xét tuyển, PGS.TS Đỗ Văn Dũng khuyên thí sinh phải hành động nhanh.
PGS.TS Dũng khuyên thí sinh cần xem phổ điểm, dùng bảng bách phân vị để ước lượng vị trí của mình và xem hướng dẫn quy đổi chung của Bộ GD&ĐT. Sau đó, kiểm tra bảng quy đổi điểm cụ thể của từng trường để tính điểm tương đương. Đồng thời, thí sinh sử dụng công cụ tra cứu trực tuyến để xem tổ hợp xét tuyển, học phí, biến động điểm trong 3 năm trở lại rồi so sánh với điểm của mình.
Phụ huynh và thí sinh nên lập bảng excel đơn giản để so sánh: Cột 1 là điểm gốc của thí sinh, cột 2 là điểm quy đổi theo từng trường, cột 3 là điểm chuẩn năm trước để dự báo.
Nếu dùng nhiều phương thức (học bạ, THPT, đánh giá năng lực) thì nên ưu tiên phương thức mạnh nhất nhưng kiểm tra xem trường có quy đổi ưu đãi không.
Khi sắp xếp NV, theo PGS.TS Dũng, hệ thống xét NV từ trên xuống dưới theo nguyên tắc “lọt sàn xuống nia”, nên thứ tự NV sẽ quyết định các em trúng tuyển vô trường, ngành mình thích hay không.
PGS.TS Dũng đặc biệt lưu ý với quy đổi điểm mới, điểm chuẩn có thể biến động và đăng ký sai có thể dẫn đến trượt dù điểm cao. Vì vậy, khi chọn trường, thí sinh nên ưu tiên trường có cách quy đổi điểm có lợi cho tổ hợp điểm cao của thí sinh (ví dụ, nếu thí sinh mạnh A00 nên chọn trường quy đổi cao cho tổ hợp này), tránh trường ĐH có chênh lệch lớn giữa tổ hợp để không bị thiệt.
"Thí sinh nên đặt ngành/trường mơ ước ở vị trí NV1, 2, 3… Sau đó chọn trường tương đương nhưng điểm chuẩn thấp hơn một chút (dựa trên quy đổi và điểm chuẩn năm trước). Cạnh đó, thí sinh cũng cần chọn thêm NV “an toàn” với điểm thấp hơn 2-3 điểm so với điểm của mình sau quy đổi để dự phòng” - PGS.TS Dũng khuyên.
Vì sao phải dùng bách phân vị trong xét tuyển?
Bách phân vị (percentile) là một chỉ số thống kê thể hiện vị trí tương đối của một thí sinh trong phân bố điểm thi của một tổ hợp cụ thể.
Bách phân vị giúp xác định thứ hạng tương đối của một thí sinh trong tổng số thí sinh dựa trên điểm số hoặc giá trị đo lường.
Nhờ đó, bách phân vị là công cụ thống kê giúp các trường ĐH quy đổi điểm giữa nhiều phương thức khác nhau về thang 30 theo điểm thi THPT. Bởi năm 2025, có nhiều kỳ thi khác nhau để xét tuyển ĐH, bao gồm bài thi tốt nghiệp THPT truyền thống (với các tổ hợp môn như A00, B00, D01 v.v.) và các bài thi riêng của các cơ sở ĐH như đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, V-SAT…
Mỗi kỳ thi này có cấu trúc và thang điểm khác nhau, nên nếu chỉ so sánh bằng điểm số thông thường sẽ dẫn đến thiếu công bằng.
Vì vậy, việc quy đổi theo bách phân vị giúp chuẩn hóa điểm giữa các kỳ thi để xét tuyển chung theo một khung quy đổi điểm, dựa trên dữ liệu thực tế từ thí sinh tham gia cả các kỳ thi, đảm bảo mọi thí sinh đều được đánh giá trên cùng một sân chơi.