Cần hành động ngay lập tức để xóa bỏ lao động trẻ em

Một báo cáo tóm tắt mới của ILO và UNICEF cho thấy, đại dịch Covid-19 có thể khiến lao động trẻ em gia tăng sau 20 năm có những tiến bộ trong lĩnh vực này. Theo báo cáo “Covid-19 và lao động trẻ em: Giai đoạn khủng hoảng - giai đoạn để hành động”, số lượng lao động trẻ em trên thế giới đã giảm tới 94 triệu trẻ nhưng giờ đây thành quả đó đang bị lung lay.

Tại Việt Nam, vào tháng 4-2020, ILO ước tính có từ 4,6 đến 10,3 triệu người lao động có thể bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Theo ước tính, có hơn một triệu trẻ em từ 5 đến 17 tuổi đang tham gia lao động trẻ em tại Việt Nam, hơn một nửa trong số đó đang làm những công việc lao động nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Khi đại dịch ảnh hưởng đến thu nhập của gia đình, những em này thậm chí còn có nguy cơ phải làm việc nhiều giờ hơn hoặc trong điều kiện tồi tệ hơn.

Theo số liệu thống kê của ILO năm 2016, trên thế giới có đến hơn 150 triệu lao động trẻ em. Ảnh: TTXVN.

Theo TS Chang-Hee Lee, Giám đốc ILO Việt Nam, cần hành động ngay lập tức để bảo vệ trẻ em khỏi lao động trẻ em và duy trì các nỗ lực quốc gia nhằm ngăn chặn và xóa bỏ lao động trẻ em. Báo cáo chung của ILO và UNICEF đã đề cập các yếu tố góp phần dẫn đến lao động trẻ em. Các nhóm dân số dễ bị tổn thương như người lao động trong nền kinh tế phi chính thức và lao động nhập cư sẽ phải hứng chịu nhiều nhất từ suy thoái kinh tế, phi chính thức hóa, gia tăng thất nghiệp, giảm mức sống nói chung, ảnh hưởng liên quan đến sức khỏe và thiếu thốn về bảo trợ xã hội. Covid-19 có thể khiến nghèo đói gia tăng, từ đó cũng sẽ dẫn tới gia tăng lao động trẻ em vì các hộ gia đình phải sử dụng mọi phương cách có thể để tồn tại. Nghiên cứu tại một số quốc gia cho thấy khi nghèo đói tăng 1 điểm phần trăm thì lao động trẻ em sẽ tăng theo ít nhất 0,7 điểm phần trăm.

“Trẻ em bị mắc kẹt trong lao động trẻ em bị tước mất tuổi thơ, sức khỏe bị tổn hại, mất cơ hội thoát nghèo và phải đối mặt với nhiều nguy cơ hơn. Khi bỏ học, các em có thể kiếm được một khoản nhỏ nhưng có thể bị đói nghèo cả đời. Khi đến thăm các trường học, đặc biệt là ở nông thôn, tôi nhận thấy có một số trẻ em không trở lại trường. Các em chỉ khoảng 9, 10 tuổi nhưng đã phải làm việc cả ngày. Điều này rất nguy hại và làm cho các em dễ bị tổn thương hơn, có nhiều nguy cơ hơn, kể cả bị buôn bán. UNICEF tin rằng hành động hiệu quả để chống lại lao động trẻ em trong bối cảnh hiện tại đòi hỏi trẻ em ở các gia đình nghèo phải được đặt vào trung tâm của các kế hoạch bảo trợ xã hội ứng phó và hồi phục Covid-19 và bảo vệ trẻ em cần được ưu tiên, chính quyền địa phương cần tìm cách đưa các em trở lại trường”, bà Rana Flowers, Trưởng Đại diện UNICEF cho biết.

Trong những năm vừa qua, công cuộc đấu tranh phòng, chống lao động trẻ em tại Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ đáng kể. Tuy nhiên, cần phải thực hiện nhiều hoạt động hơn nữa để đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) 8.7 về xóa bỏ lao động trẻ em vào năm 2025.

Ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội), chia sẻ: “Những tác động của Covid-19 đến bảo vệ trẻ em và vấn đề lao động trẻ em sẽ được Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, các bộ, ngành có liên quan nghiên cứu, rút ra bài học để xây dựng kế hoạch tiếp tục lộ trình giảm thiểu lao động trẻ em đến năm 2025 và 2030. Chúng ta hãy cùng nỗ lực hành động, đặc biệt trong năm 2021 là năm quốc tế về phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em, để đại dịch Covid-19 không thể cản trở các quốc gia hướng đến việc hoàn thành các mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030, đặc biệt trong đó có mục tiêu 8.7”.

Theo ILO, thuật ngữ “lao động trẻ em” là bất kỳ công việc gì sử dụng trẻ em dẫn đến tước đi thời thơ ấu của trẻ, cản trở việc học hành và gây tác hại về tinh thần, thể chất, xã hội hay đạo đức. Nhiều tổ chức quốc tế coi lao động trẻ em là bóc lột. Pháp luật nhiều nước trên thế giới cấm lao động trẻ em.

Lao động trẻ em tồn tại từ lâu trên thế giới ở nhiều mức độ khác nhau. Theo Công ước 182, thuật ngữ "những hình thức lao động trẻ em" tồi tệ nhất bao gồm:

a) Tất cả các hình thức nô lệ hay những hành động tương tự như nô lệ, như buôn bán trẻ em, gán nợ, nông nô hoặc lao động cưỡng bức hay bắt buộc, bao gồm cả việc tuyển mộ trẻ em cưỡng bức hoặc bắt buộc để sử dụng trong xung đột vũ trang;

b) Việc sử dụng mua bán hay chào mời trẻ em cho mục đích mại dâm, cho việc sản xuất sách báo hay các chương trình khiêu dâm;

c) Việc sử dụng mua bán hay chào mời trẻ em cho các hoạt động bất hợp pháp, đặc biệt cho việc sản xuất và buôn lậu ma túy như đã được định nghĩa trong các hiệp ước quốc tế liên quan;

d) Những công việc có khả năng làm hại đến sức khỏe, sự an toàn hay đạo đức của trẻ em, do bản chất của công việc hay do hoàn cảnh, điều kiện tiến hành công việc.

Các hình thức “công việc” cụ thể sử dụng trẻ em làm việc được coi là lao động trẻ em tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ, loại và giờ làm việc, các điều kiện làm việc và các mục tiêu mà từng quốc gia theo đuổi.

BĂNG CHÂU