Cần kiểm chứng thông tin ChatGPT đưa ra

Thạc sĩ Trần Lệ Thùy.

Có thể dẫn chứng, trên lĩnh vực sản xuất tự động, vào năm 2016, Hãng Thông tấn AP (Mỹ) tổng hợp tin tức đưa tin về Minor League Baseball (Bóng chày giải đấu nhỏ), theo dõi kết quả của 142 đội bóng trải rộng trên 13 liên đoàn bang.

Thay vì cần hàng trăm nhà báo, AP đã sử dụng phần mềm Wordsmith từ Automated Insights để tự động sản xuất tin tức dựa trên dữ liệu thống kê nhận được. Để làm cho các đoạn văn tự động trở nên hợp lý, bộ phận biên tập thể thao của AP đã thử nghiệm phần mềm trong một năm (McCormick 2016). Tuy nhiên, việc sử dụng AI không chỉ diễn ra trong sản xuất văn bản tự động, mặc dù đây là lĩnh vực nhận được nhiều sự chú ý nhất.

Ở Brazil, trang thông tin UOL đã sử dụng AI trong nhiều lĩnh vực của báo chí và trong lĩnh vực thể thao. Từ cuối năm 2017, họ đã sản xuất tin tức bằng một con robot, nhưng AI cũng giúp lựa chọn các từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất (Google Trends) để sử dụng trong tin tức và trong tiêu đề được sản xuất bởi các nhà báo, đặt vị trí cho video và hình ảnh trong tin tức trực tuyến, và thậm chí còn giúp xác định thời gian tốt nhất để đăng hoặc đăng lại tin tức.

Việc kiểm duyệt bình luận cũng là một lĩnh vực mà AI đã được sử dụng, và thể thao có lẽ là phần có nhiều bình luận nhất. Năm 2020, Reuters cùng công ty Symthesia ra mắt dịch vụ tóm tắt tin tức hoàn toàn tự động được thúc đẩy bởi một diễn giả ảo và có thể lập trình, Journal, với hình ảnh giống con người. Nội dung bao gồm video, ảnh, dữ liệu trực tiếp và bình luận, mà không có bất kỳ sự can thiệp của con người…

Từ đó, có thể hình dung một trong những cách mà AI được áp dụng trong tòa soạn báo là sử dụng công nghệ tổng hợp tin tức. Công nghệ này cho phép AI tự động thu thập và tổng hợp thông tin từ các nguồn tin khác nhau, giúp các nhà báo và biên tập viên tiết kiệm được thời gian và nỗ lực tìm kiếm thông tin. Ví dụ, một cơ quan báo chí có thể sử dụng một phần mềm tổng hợp tin tức để theo dõi các sự kiện quan trọng và cập nhật nhanh chóng những tin tức mới nhất liên quan đến chủ đề đó.

Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí có thể sử dụng AI để phân tích các dữ liệu về lượt truy cập trang web, thời gian duy trì trên trang và các mục đích khác nhau của độc giả, giúp họ hiểu rõ hơn về độc giả của mình và tăng cường chất lượng của báo. Các công nghệ phân tích tâm trạng người đọc đang được sử dụng để đo lường cảm xúc và phản hồi của người đọc với các bài báo. Các thông tin này có thể được sử dụng để tối ưu hóa nội dung và trải nghiệm người đọc.

Mặt khác, AI có thể giúp biên tập viên tạo ra tiêu đề hấp dẫn hoặc đề xuất các từ khóa để tối ưu hóa công cụ tìm kiếm. Ngoài ra, AI còn có thể được sử dụng để tạo ra các bài viết tự động, cho phép các cơ quan báo chí tạo ra nội dung nhanh hơn và tiết kiệm chi phí sản xuất.

Ngoài ra, công nghệ AI được sử dụng để phân tích dữ liệu độc giả và cải thiện trải nghiệm người đọc. Các thuật toán này có thể đề xuất các bài báo liên quan đến các chủ đề mà người đọc quan tâm hoặc đề xuất các bài báo tương tự mà họ đã đọc trước đó.

Từ những nghiên cứu trực tiếp, tôi thấy AI như ChatGPT có thể giúp nhà báo các ý tưởng viết bài, thậm chí viết những tin đơn giản. Tuy nhiên, các thông tin, bằng chứng mà ChatGPT đưa ra cần phải được kiểm chứng, các chất liệu thực tế lại cần tới nhà báo. Với những bài viết sâu như viết tường thuật hay viết bài theo cấu trúc kim cương vốn giúp tờ NewYork Times thu được phí người dùng trên nền tảng điện tử thì ChatGPT cũng chưa thể viết được.

Tóm lại, AI có thể là công cụ tổng hợp tin tức để giúp phóng viên, biên tập viên tiết kiệm thời gian và khi biết cách sử dụng, chúng sẽ phát huy hiệu quả, nhưng chưa thể thay thế nhà báo.

H.NHI (ghi)