Cần một kết quả giải quyết thấu tình, đạt lý, đúng pháp luật

Hai bên tranh chấp gay gắt

Theo xác minh của cơ quan có thẩm quyền, trước 1975, khu đất tranh chấp giữa bà Én với ông Khương nằm trong khu đất trước bốt Nhà Lầu, chính quyền chế độ cũ trưng dụng toàn bộ diện tích đất làm vành đai bảo vệ Hội đồng xã; phần đất đối diện Hội đồng xã là đồn địa phương quân (còn gọi là Đồn bốt Nhà Lầu). Phần đất phía trước bốt Nhà Lầu là mương trũng do đào hào bảo vệ. Sau năm 1975, chính quyền cách mạng tiếp quản và tiến hành san lấp một phần làm nhà kho và 2 phòng học. Còn phần đất chính quyền không san lấp, bỏ trống không ai sử dụng.

Buổi triển khai Quyết định số 747 của Chủ tịch UBND tỉnh. Ảnh: V.Đ

Nhưng theo trình bày của ông Khương, dù khu đất trước năm 1975 đã bị rào lại và sau năm 1975, chính quyền cách mạng tiếp tục quản lý nhưng năm 1970, ông Khương mướn (bằng giấy tay) của địa chủ Diệp Đắc Thành với kích thước tiếp giáp mặt lộ 33m, sâu 19m. Đến ngày 18-2-1974, ông Khương chuyển nhượng một phần tư từ con gái địa chủ Thành, có xác nhận của chính quyền cũ với diện tích 230m2 (giấy tờ chuyển nhượng không ghi tứ cận). Có nghĩa là phần đất mướn có kích thước 33m mặt lộ, sâu 19m, ông Khương đã nhận chuyển nhượng hết phần tiếp giáp mặt lộ sâu vào 7m; phần phía sau ngang 33m, sâu 12m không còn lối vào, ông Khương không chuyển nhượng.

Theo ông Khương, ông đã mua lại đất (phần phía ngoài) nhưng khi ông Nguyễn Hùng Thanh và bà Én đến ở đều có sự tranh chấp. Khởi đầu, ông Khương tranh chấp với ông Thanh và được chính quyền giải quyết bác đơn ông Thanh. Năm 1999, ông Khương tiếp tục tranh chấp với bà Én (ở kế bên nhà ông Thanh). Việc bà Én đến ở khu đất này khoảng năm 1983 - 1984 là do được ông Khương cho mượn (không làm giấy). Nhưng bà Én lại cho rằng, sau này đã mua lại bằng giấy tay vào ngày 29-12-1981 với diện tích 68,15m2 và chỉ đưa ra được bản photocopy giấy nhượng bán nên ông Khương không thừa nhận. Năm 1992, bà Én sang nhượng thêm 50m2 đất phía sau (để nhập chung vào phần phía trước) và được chính quyền địa phương xác nhận. Nhưng ông Khương tranh chấp với bà Én luôn cả phần đất bà sang nhượng từ bà Bê và tổng diện tích đất ông Khương tranh chấp là 118,15m2.

Thanh tra Chính phủ đã có buổi làm việc với UBND tỉnh và các cơ quan chuyên môn để trao đổi liên quan đến việc giải quyết tranh chấp giữa bà Én và ông Khương. Ảnh: V.Đ

Giải quyết tranh chấp trên, ngày 24-1-2003, Chủ tịch UBND huyện Long Phú đã có Quyết định số 78/QĐ-HC giải quyết, không công nhận phần đất phía trước (ngang 4,78m, dài 14,5m) cho bà Én và buộc phải tháo dỡ, trả đất; công nhận phần đất phía sau (ngang 5m, dài 10m) cho bà Én. Cả hai bên không đồng ý, tiếp tục làm đơn gửi về trên và ngày 7-3-2005, Chủ tịch UBND tỉnh có Quyết định số 31/QĐ.GQKT.05, hủy Quyết định số 78 của Chủ tịch UBND huyện Long Phú. Đồng thời, giải quyết không công nhận phần đất phía trước cho ông Khương và giao cho bà Én tạm sử dụng; tiếp tục công nhận phần đất phía sau (ngang 5m, dài 10m) cho bà Én và bác đơn ông Khương tranh chấp phần đất phía sau.

Ông Khương không đồng ý với Quyết định số 31 và tiếp tục có đơn khiếu nại. Ngày 20-5-2009, Chủ tịch UBND tỉnh có Quyết định số 10/QĐKN-CTUBND, thu hồi Quyết định số 31. Đồng thời, giải quyết công nhận Quyết định số 378/QĐ-HC, ngày 8-4-2003 của UBND huyện Long Phú (là quyết định giữ nguyên nội dung giải quyết tại Quyết định số 78 của Chủ tịch UBND huyện Long Phú và chỉ điều chỉnh kích thước phần đất công nhận cho ông Khương). Theo đó, công nhận phần đất phía trước (ngang 4,78m dài 14,5m) cho ông Khương và buộc bà Én tháo dỡ, trả đất; công nhận phần đất phía sau (ngang 5m, dài 10m) cho bà Én.

Sau khi có Quyết định số 10, cả hai bên đều không thống nhất và tiếp tục tranh chấp gay gắt. Nhưng thực tế, gia đình ông Khương đã sử dụng phần đất phía trước cho đến nay; còn phần đất phía sau, không có lối vào nên bà Én đã bỏ trống.

Hủy quyết định giải quyết trước đây chưa đúng

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình tại Văn bản số 4293/VPCP-V.I, ngày 29-5-2020 của Văn phòng Chính phủ, giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường hỗ trợ, kiểm tra, rà soát việc giải quyết tranh chấp đất giữa bà Én với ông Khương. Ngày 4-11-2020, Thanh tra Chính phủ đã có báo cáo kết luận về việc giải quyết tranh chấp giữa bà Én và ông Khương.

Trong kết luận của Thanh tra Chính phủ có nêu, quá trình giải quyết của cơ quan có thẩm quyền trước đây chỉ căn cứ vào tờ bán đứt đất thổ cư lập năm 1974, việc ông Khương cho mượn đất và có hay không việc bà Én sang nhượng lại. Nhưng việc giải quyết chưa căn cứ vào tính xác thực của nguồn gốc đất; tính xác thực, hợp pháp của văn bản sang nhượng cũng như vị trí, kích thước đất sang nhượng; quá trình quản lý sử dụng đất của ông Khương, bà Én; quyền, nghĩa vụ của người sử dụng và quy định pháp luật. Từ đó, dẫn đến giải quyết tranh chấp là không đủ cơ sở và không đúng quy định. Cụ thể, quá trình nguồn gốc đất trước năm 1975 là vành đai bảo vệ đồn bốt nên thuộc diện Nhà nước quản lý. Sau năm 1975, chính quyền cách mạng có thời gian quản lý theo quy định. Với lại, không có cơ sở để xác định tính hợp pháp, kích thước, vị trí đất tại văn bản ông Khương sang nhượng đất năm 1974. Ông Khương đòi Nhà nước bảo vệ quyền của người sử dụng đất nhưng không có quá trình sử dụng đất và không thực hiện các thủ tục quy định… Đáng chú ý khi ban hành Quyết định số 10, Nghị định số 181/2004/NĐ-CP đã có hiệu lực. Theo Điều 113 Nghị định số 181 quy định điều kiện để được xem xét giải quyết việc cho mượn đất là: Đất nhà ở; có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ pháp lý khác được pháp luật thừa nhận và có văn bản thỏa thuận về việc mượn đất. Nhưng cả 3 điều kiện này, ông Khương không thỏa mãn.

Sau khi rà soát, kiểm tra, Tổng Thanh tra Chính phủ báo cáo Thủ tướng cho ý kiến và chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh giải quyết vụ việc theo hướng: Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng thu hồi, hủy Quyết định số 10; giải quyết lại vụ việc trên cơ sở làm rõ nguồn gốc đất thuộc Nhà nước quản lý, việc chuyển nhượng đất của ông Khương năm 1974 trên khu đất tranh chấp, quá trình sử dụng và điều kiện pháp lý để giải quyết việc cho mượn đất của ông Khương, quá trình sử dụng đất ổn định của bà Én trước khi xảy ra tranh chấp.

Phải có sự phối hợp và khẩn trương trong giải quyết

Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh thu hồi, hủy các quyết định trước đây để giải quyết lại. Ngày 2-4-2021, Chủ tịch UBND tỉnh đã có Quyết định số 747/QĐ-UBND, về việc thu hồi, hủy Quyết định số 10 và Quyết định số 31 liên quan đến giải quyết khiếu nại của ông Khương, bà Én. Đồng thời, giao Chủ tịch UBND huyện Long Phú thu hồi, hủy các quyết định giải quyết tranh chấp, khiếu nại đối với vụ việc trên và xem xét, giải quyết vụ việc theo thẩm quyền, quy định pháp luật.

Tại buổi triển khai Quyết định số 747 của Chủ tịch UBND tỉnh, hai bên đều thống nhất và tuân thủ, chấp hành văn bản của cơ quan có thẩm quyền nhưng đề xuất sớm xử lý theo quy định. Bà Én cho rằng vụ việc tranh chấp trên và việc xử lý của các cơ quan chức năng đã làm ảnh hưởng lớn đến quyền lợi, lợi ích hợp pháp của gia đình bà. Do đó, đề nghị các cơ quan chức năng phải khẩn trương giải quyết và khôi phục quyền lợi chính đáng của gia đình bà.

Tranh chấp trên đã kéo dài nhiều năm, không những hai bên đương sự phải mệt mỏi, ảnh hưởng không nhỏ về công sức, tiền bạc khi đeo đuổi vụ việc mà các cơ quan có thẩm quyền giải quyết cũng "đau đầu" trong quá trình xử lý. Chính vì thế, để vụ việc sớm được giải quyết, Chánh Thanh tra tỉnh Lê Trọng Nguyên đề nghị UBND huyện Long Phú nêu cao tinh thần trách nhiệm trong giải quyết và hộ bà Én, ông Khương cần phối hợp tốt với địa phương trong việc cung cấp thông tin, chứng cứ có liên quan. Riêng Thanh tra tỉnh sẽ tham mưu UBND tỉnh thành lập tổ công tác nhằm hỗ trợ địa phương trong giải quyết vụ việc trên.

V.Đ