Cân nhắc quy định cho phép UBND cấp xã phân cấp nhiệm vụ, quyền hạn

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, sáng 15/5, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh. Ảnh: Media Quốc hội.

Theo đó, dự thảo Luật bỏ thẩm quyền ban hành hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền cấp huyện, bổ sung thẩm quyền của HĐND và UBND cấp xã, nhằm cụ thể hóa chủ trương bỏ đơn vị hành chính cấp huyện và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã).

Cụ thể, quy định HĐND cấp xã ban hành nghị quyết để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.

UBND cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao; phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.

Dự thảo cũng cho phép HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định về chính sách, biện pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở địa phương…

Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, quy định này phù hợp với chủ trương cấp tỉnh có nhiệm vụ tập trung ban hành cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, quản lý các vấn đề có tính chất liên vùng, đòi hỏi chuyên môn sâu và đảm bảo tính thống nhất trên phạm vi toàn tỉnh.

Để phù hợp với chủ trương bầu cử ĐBQH khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 sớm hơn dự kiến, dự thảo sửa đổi quy định về thời gian Ủy ban Thường vụ Quốc hội xây dựng định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội, để trình cơ quan có thẩm quyền của Đảng phê duyệt và thời hạn các cơ quan, tổ chức, ĐBQH gửi đề xuất nhiệm vụ lập pháp đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm hơn 3 tháng so với hiện hành.

Đáng chú ý, dự thảo quy định thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp huyện tiếp tục có hiệu lực trước khi sắp xếp xong đơn vị hành chính.

Việc thay thế văn bản của cấp huyện phải hoàn thành trước ngày 1/3/2027. Sau ngày 1/3/2027, văn bản quy phạm pháp luật do cấp huyện ban hành đương nhiên hết hiệu lực.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: Media Quốc hội.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban đề nghị cân nhắc quy định UBND cấp xã ban hành quyết định để phân cấp thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

Lý do, chính quyền cấp xã là cấp cơ sở nên phải gần dân, sát dân, trực tiếp và chịu trách nhiệm về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

Nếu thực hiện phân cấp thì các cơ quan nhận phân cấp mới là chủ thể chịu trách nhiệm về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, có thể lại tạo ra cấp trung gian trong giải quyết công việc tại cấp chính quyền cơ sở.

Qua rà soát các quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành và dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 cũng không giao UBND cấp xã thẩm quyền phân cấp.

Thay cho quy định UBND cấp xã ban hành quyết định để phân cấp, đề nghị nghiên cứu, quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) cơ chế phân công, ủy quyền linh hoạt hơn để UBND cấp xã có thể giao cho cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác, thậm chí cả công chức thuộc UBND cấp xã thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn phù hợp với yêu cầu, điều kiện thực tế của địa phương.

Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để quy định đầy đủ các trường hợp cần chuyển tiếp để bảo đảm không tạo khoảng trống pháp luật do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Yến Chi