'Cần nhiều ưu đãi để phát triển trụ/trạm sạc công cộng dùng chung cho các loại xe khác nhau'
Đó là một trong những quan điểm của ông Nguyễn Đức Tuấn, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ phân tích thí nghiệm và Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Sở KHCN) thành phố Hồ Chí Minh, đề xuất trong cuộc trao đổi với Báo Hànôịmới về phát triển trụ/trạm sạc xe điện ở thành phố Hồ Chí Minh.
- Bộ Khoa học và Công nghệ đã công bố các Tiêu chuẩn Quốc gia về chuẩn hóa hệ thống trụ/trạm sạc xe điện. Ông đánh giá vấn đề này như thế nào khi thành phố Hồ Chí Minh đang có lượng xe điện phát triển rất nhanh?
- Đây là một vấn đề rất quan trọng và có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển bền vững của thành phố Hồ Chí Minh.
Cụ thể, Bộ KHCN đã công bố 23 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) liên quan trực tiếp đến lĩnh vực trụ/trạm sạc xe điện và 7 tiêu chuẩn quốc gia về cụm đóng cắt, ổ cắm, phích cắm cho trụ/trạm sạc xe điện...; 5 tiêu chuẩn quốc gia về thiết bị đo điện, áp dụng cho đo lường tiêu thụ năng lượng tại các trụ/trạm sạc xe điện nhằm phục vụ việc tính toán chi phí và thanh toán tiền điện.
Hiện, Bộ KHCN đang tích cực triển khai xây dựng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) nhằm thiết lập các yêu cầu bắt buộc về an toàn kỹ thuật, chất lượng, hiệu suất đối với trụ/trạm sạc xe điện. Đây sẽ là căn cứ cần thiết để địa phương, doanh nghiệp triển khai xây dựng trụ/trạm sạc xe điện trên địa bàn.
Nhu cầu trạm sạc xe điện tại thành phố Hồ Chí Minh tăng nhanh. Ảnh: Đức Trung
Thành phố Hồ Chí Minh coi việc phát triển xe điện là chiến lược quan trọng để đạt được mục tiêu phát triển bền vững và giảm phát thải trong Khu vực Xanh. Hệ thống TCVN nói trên đang và sẽ góp phần phát triển hạ tầng trạm sạc theo hướng bảo đảm về chất lượng, an toàn, khả năng tương thích, tối ưu hóa vận hành, từ đó, khuyến khích người dân chuyển đổi sang xe điện một cách hiệu quả và tin cậy.
- Những yêu cầu bắt buộc này đang là điều được người dân, doanh nghiệp quan tâm. Là người đứng đầu cơ quan chuyên môn ở địa phương, ông có tham mưu gì về hệ thống QCVN này?
- Mặc dù, chúng ta đã có hơn 30 TCVN liên quan trực tiếp đến lĩnh vực trụ/trạm sạc xe điện, nhưng các tiêu chuẩn hiện hành chủ yếu tập trung vào an toàn điện, nhưng chưa có quy định cụ thể, chi tiết về hệ thống PCCC tự động và khoảng cách an toàn riêng cho trạm sạc công suất lớn, đặc biệt khi lắp đặt trong hầm chung cư, tòa nhà hoặc bãi đỗ xe kín.
Cần có quy định cụ thể hơn về phòng cháy, chữa cháy tại trạm sạc xe điện. Ảnh: T.Linh
Chúng tôi đề xuất cần bổ sung quy định về cảm biến nhiệt độ, hệ thống chữa cháy chuyên dụng (ví dụ: bọt khí, hệ thống làm mát pin) và quy trình thoát hiểm, cách ly cụ thể khi xảy ra sự cố cháy pin xe điện tại trạm sạc. Cùng với đó, cần quy định rõ ràng công suất tối đa được phép lắp đặt trong các khu vực kín của Khu vực Xanh để giảm thiểu rủi ro.
Thực tế phát triển hệ thống trụ/trạm sạc xe điện thời gian qua cho thấy sự thiếu đồng bộ về giao thức và cổng sạc đang gây khó khăn lớn cho người dùng và kìm hãm sự phát triển của mạng lưới sạc công cộng.
Để tránh việc tạo ra các "hệ sinh thái khép kín" trong phát triển trụ/trạm sạc xe điện, cần có quy định bắt buộc các nhà sản xuất trạm sạc và xe điện phải tuân thủ các giao thức sạc chung, bảo đảm bất kỳ xe điện nào cũng có thể sạc tại mọi trạm công cộng.
Mô hình trạm sạc pin, đổi pin cho xe máy điện tại thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: T.Linh
Đáng chú ý, từ góc độ cơ quan quản lý, chúng tôi nhận thấy tiêu chuẩn đo lường hiện chưa đủ mạnh để kiểm soát tính chính xác của kWh điện được tính tiền tại các trạm sạc công cộng, dẫn đến sự thiếu tin tưởng của người tiêu dùng. Cần quy định bắt buộc trạm sạc công cộng phải được kiểm soát đo lường định kỳ (kiểm định bắt buộc).
- Có ý kiến cho rằng khi xe điện phát triển, nhu cầu sạc tăng cao, dẫn tới hạ tầng điện tại những nơi như chung cư, trường học… không đủ công suất đáp ứng. Ông nhận định thế nào về ý kiến này?
- Đúng là TCVN hiện hành chưa đề cập sâu đến việc quản lý tải lưới điện. Nếu xe điện phát triển nhanh chóng, việc sạc đồng loạt sẽ gây áp lực lớn, có thể làm quá tải lưới điện cục bộ.
Chúng tôi đề xuất bổ sung các yêu cầu kỹ thuật về chức năng điều chỉnh công suất sạc linh hoạt cho các trạm sạc công cộng và bán công cộng (chung cư). Cần thực hiện các nghiên cứu và thử nghiệm chuyên sâu về tác động của việc sạc đến lưới điện đô thị (nhất là trong giờ cao điểm), từ đó tham mưu các giải pháp quản lý tải thông minh để tránh quá tải lưới điện.
Cần có quy định chặt chẽ và cụ thể hơn về trạm sạc xe điện hầm chung cư. Ảnh: Thanh Tâm
Ví dụ cần áp dụng Hệ thống quản lý tải động (DLM - Dynamic Load Management). Đây là một tính năng thông minh của trạm sạc, cho phép điều chỉnh công suất sạc dựa trên tình trạng sử dụng điện tổng thể của tòa nhà hoặc cơ sở hạ tầng mà trạm sạc đó kết nối.
DLM đo lường công suất tiêu thụ điện tức thời của toàn bộ tòa nhà. Nếu mức tiêu thụ tổng thể vượt quá giới hạn an toàn đã đặt trước, DLM sẽ tự động giảm công suất sạc của các xe điện. Điều này bảo đảm an toàn cho hệ thống điện mà không cần phải nâng cấp lưới điện tốn kém. Hệ thống cho phép người quản lý ưu tiên sạc vào giờ thấp điểm khi giá điện thấp, hoặc phân bổ công suất sạc đều hơn cho nhiều xe cùng lúc.
- Việc thu hút nguồn lực xã hội vào phát triển hệ thống trụ/trạm sạc xe điện là rất cần thiết. Theo ông, các cấp chính quyền và cơ quan chức năng cần làm gì để xã hội hóa đầu tư lĩnh vực này?
- Theo tôi, cần có quy hoạch phát triển mạng lưới trụ, trạm sạc điện theo hướng trong Khu vực Xanh, tập trung lắp đặt trạm sạc nhanh tại các điểm giao thông huyết mạch, bãi đỗ xe công cộng, khu trung tâm thương mại… để thúc đẩy việc sử dụng xe điện và giảm phát thải tại đây. Ưu tiên phát triển mô hình trạm sạc nhanh công cộng, dễ tiếp cận thay vì chỉ phụ thuộc vào sạc tại nhà.
Phối cảnh một trạm sạc xe điện công cộng. Nguồn: TDI
Các cấp chính quyền và cơ quan chức năng cần sớm có cơ chế khuyến khích nhà đầu tư phát triển trụ, trạm sạc điện công cộng như ưu đãi về thuế phí. Thí điểm áp dụng mức giá điện ưu đãi, giờ thấp điểm đặc biệt cho hoạt động sạc xe điện để khuyến khích sạc vào ban đêm và quản lý nhu cầu sử dụng điện hiệu quả hơn…
Nếu chúng ta áp dụng đồng bộ các quy định, giải pháp nêu trên, sẽ tạo cơ sở vững chắc để phát triển hạ tầng sạc xe điện hiện đại, an toàn và đồng bộ tại thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, các đô thị lớn trên cả nước nói cung. Đặc biệt, việc yêu cầu bắt buộc áp dụng các quy chuẩn về khả năng tương thích sẽ tạo ra một thị trường sạc mở, cạnh tranh và tiện lợi cho người dùng. Đồng thời, việc bắt buộc DLM sẽ giải quyết vấn đề kỹ thuật cốt lõi là giảm áp lực lên lưới điện đô thị.
- Xin cảm ơn ông!
