Cần nhìn lợi ích dài hạn khi chuyển đổi KCN sinh thái

Thông tin này được ghi nhận tại Diễn đàn ESG 2025 với chủ đề “Chuyển đổi kép hướng đến các khu công nghiệp sinh thái” vào ngày 25-6 tại TPHCM. Sự kiện do The Saigon Times, ấn phẩm điện tử tiếng Anh thuộc Tạp chí Kinh tế Sài Gòn (Saigon Times Group), phối hợp với Green Transition Consulting & Training tổ chức.

Đại diện doanh nghiệp phát triển KCN, nhà hoạch định chính sách, chuyên gia ESG thảo luận tại Diễn đàn ESG 2025. Ảnh: Đạt Thành

Không lùi bước...

Trong phiên thảo luận, bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Ban nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV thuộc Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ), khẳng định trong bối cảnh toàn cầu hóa thương mại, các doanh nghiệp khu công nghiệp (KCN) Việt Nam phụ thuộc lớn vào chuỗi cung ứng và hoạt động xuất nhập khẩu. Điều này đòi hỏi họ phải thích nghi với các yêu cầu ngày càng khắt khe về trách nhiệm môi trường và phát triển bền vững. Chính phủ và Đảng kiên định thúc đẩy chuyển đổi xanh nhằm đảm bảo sự phát triển kinh tế ổn định, không lùi bước dù đối mặt với biến động toàn cầu.

Việt Nam đang tích cực thúc đẩy nội lực trong nước, đồng thời mở rộng đón nhận các nhà đầu tư mới, đặc biệt là các doanh nghiệp có công nghệ tiên tiến phù hợp xu hướng chuyển đổi xanh. Điều này sẽ tác động trực tiếp đến sự phát triển của các KCN, đòi hỏi hạ tầng đồng bộ, hiện đại để đáp ứng tiêu chuẩn về chuyển đổi sinh thái.

Về chính sách, dự kiến sẽ tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến quản lý đất đai, năng lượng, xử lý chất thải, nhằm nâng cao tiêu chuẩn môi trường và khắc phục những bất cập thực tiễn... Do đó, doanh nghiệp phải nâng cao năng lực về chuyển đổi số, sử dụng năng lượng sạch, xây dựng hạ tầng xanh và thực thi các tiêu chuẩn sinh thái trong hoạt động của mình.

Mô hình KCN sinh thái đã chứng minh hiệu quả trong tối ưu hóa tài nguyên, giảm tác động môi trường và nâng cao lợi thế cạnh tranh. Việt Nam chú trọng phát triển các KCN này theo quy hoạch đồng bộ, thân thiện môi trường, thu hút FDI.

Nhận thức rõ xu hướng này, các nhà đầu tư hạ tầng KCN đang tích cực phát triển theo mô hình sinh thái. Ông Trần Tấn Sỹ, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn KN Holdings, đơn vị đang phát triển 2 KCN tại Đồng Nai, chia sẻ rằng mô hình KCN sinh thái (EIP) là chiến lược dài hạn, không chỉ là xu hướng nhất thời. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn EIP giúp tập đoàn nâng cao khả năng đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư quốc tế về sản xuất xanh – bền vững.

Các dự án của KN Holdings đảm bảo ít nhất 25% diện tích dành cho cây xanh, hạ tầng kỹ thuật và xã hội; sử dụng năng lượng sạch, xây dựng hồ chứa sinh thái, hệ thống tuần hoàn nước để giảm tác động môi trường.

Ngoài ra, họ phát triển khu cư trú, dịch vụ xã hội, trung tâm văn hóa, và hệ thống xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn cao. Các hoạt động cộng đồng doanh nghiệp sinh thái, hợp tác chia sẻ nguồn lực, giảm lãng phí cũng được đẩy mạnh.

Tại TPHCM, KCN Hiệp Phước với gần 30 năm hình thành và phát triển cũng đang thử nghiệm chuyển đổi sang mô hình KCN sinh thái. Theo ông Giang Ngọc Phương, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP KCN Hiệp Phước, KCN có hơn 31% diện tích dành cho hạ tầng, vượt xa nhiều khu khác. Các hạ tầng này bao gồm trạm xử lý nước thải, hệ thống giao thông, cấp thoát, trung tâm văn hóa, nhà trẻ, trường nghề, thể thao, đáp ứng các tiêu chuẩn Việt Nam.

Ông Trần Tấn Sỹ thảo luận tại sự kiện.

Theo Nghị định của Chính phủ, KCN Hiệp Phước đã phù hợp tiêu chuẩn quốc gia và hệ thống quy định mới, tạo điều kiện chuyển đổi phế phẩm, chất thải thành nguyên liệu đầu vào cho các doanh nghiệp khác, thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn và công nghiệp sinh thái.

“Chúng tôi hướng tới phát triển KCN sinh thái dựa trên các lợi ích về môi trường, kinh tế và xã hội: nâng cao uy tín, thu hút đầu tư, tăng năng suất, giảm tai nạn lao động và cải thiện đời sống công nhân. Đây là cơ hội thúc đẩy phát triển bền vững, góp phần thực hiện các cam kết về nền kinh tế xanh và phát triển cộng đồng doanh nghiệp bền vững”, ông nói.

Triển khai càng sớm lợi thế cạnh tranh càng cao

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, việc xây dựng và vận hành các KCN sinh thái được cho là lợi thế trong thu hút đầu tư và mang lại nhiều lợi ích cho nhà sản xuất.

Trong phần phân tích về xây dựng KCN sinh thái so với KCN truyền thống, ông Trần Tấn Sỹ nhấn mạnh rằng, dựa trên số liệu của các chuyên gia tư vấn, chi phí đầu tư cho các dự án sinh thái cao hơn khoảng 10%. Tuy nhiên, bù lại, các KCN sinh thái sẽ giúp giảm thiểu chi phí vận hành và kinh doanh khoảng 2-3% mỗi năm, từ đó doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể và tối ưu hóa lợi nhuận.

“Dù chi phí đầu tư có thể cao hơn 10%, nhưng với hạ tầng hoàn chỉnh và sự đáp ứng của các nhà đầu tư, sản phẩm sẽ dễ dàng gia tăng giá trị, hỗ trợ mở rộng kinh doanh và thị trường,” ông nói.

ông Giang Ngọc Phương chia sẻ tại diễn đàn. Ảnh: ĐT

Tương tự, ông Giang Ngọc Phương cho biết, hàng chục doanh nghiệp trong KCN Hiệp Phước đã bắt đầu chuyển đổi sang mô hình sinh thái, nhận ra các lợi ích về tối ưu hóa tài nguyên, giảm chi phí và nâng cao hình ảnh thương hiệu, dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế.

Ban đầu, các doanh nghiệp lo ngại về vấn đề bí mật công nghệ và chi phí phát sinh. Tuy nhiên, qua hướng dẫn của các chuyên gia, họ đã nhận ra nhiều cơ hội mới để tối ưu hóa hoạt động như hợp tác tập huấn chung, chia sẻ chi phí, tận dụng phế phẩm, điển hình như sử dụng tro xỉ, đất sét thải trong sản xuất vật liệu xây dựng hoặc xử lý phế phẩm cơ khí để tạo ra các sản phẩm mới... Các hoạt động này không những giúp giảm chi phí, nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn thúc đẩy mô hình cộng sinh trong KCN.

Ông Nguyễn Trung Kiên, Giám đốc Vilandco, Thành viên BGĐ Hội đồng Công trình Xanh Việt Nam (VGBC), cũng cho biết nhiều nhà đầu tư quan tâm đến giảm thiểu tác động môi trường qua chứng nhận phù hợp và mô hình xanh. Ông nhấn mạnh cơ hội gặp gỡ chủ đầu tư và nhà phát triển KCN để bàn về giải pháp xây dựng và vận hành các KCN xanh.

Trong phần tham luận, ông David Jackson, CEO Công ty Avison Young Việt Nam, nhấn mạnh rằng sản xuất xanh và bền vững đã trở thành yếu tố không thể thiếu để các quốc gia cạnh tranh toàn cầu. Do đó, doanh nghiệp không thể xem đây là lựa chọn tùy ý. CEO này nhấn mạnh xây dựng KCN sinh thái giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Ông và các đại biểu cho rằng, “Càng sớm triển khai thực hiện KCN sinh thái, lợi thế cạnh tranh càng cao".

Lê Hoàng