Cần sớm di dời các hộ dân nằm trong vùng ảnh hưởng

Khu vực moong khai thác sét cao lanh của Công ty CP khai khoáng Bình Sinh chỉ cách Nhà văn hóa xóm Phương Nam 2, xã Phú Lạc (Đại Từ) khoảng 10 mét, nguy cơ xảy ra sạt lở, mất an toàn cao.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, Dự án khai thác sét Cao Lanh Phú Lạc được UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư tại Quyết định số 2050/QĐ-UBND ngày 6-7-2017 với tổng mức đầu tư 251,6 tỷ đồng. Sản phẩm khai thác là sét cao lanh làm nguyên liệu sản xuất gạch men, tráng men..., công suất khai thác 100.000 tấn/năm. Để triển khai Dự án, Công ty CP khai khoáng Bình Sinh phải đền bù, giải phóng mặt bằng 30,56ha đất của trên 100 hộ gia đình thuộc 4 xóm của xã Phú Lạc, gồm: Phương Nam 1, Phương Nam 2, Phương Nam 3 và Phú Hòa.

Tuy nhiên, mặc dù mới chỉ thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng được khoảng 4ha đất của 9 hộ gia đình tại xóm Phương Nam 2, đầu tháng 3-2018, doanh nghiệp đã bắt tay vào khai thác. Trong khi đó, nằm gần khu vực khai thác (từ 10 -150 mét) vẫn còn hơn 30 hộ gia đình chưa được đền bù, giải phóng mặt bằng và di dời đi nơi khác. Chính vì vậy, hoạt động khai thác sét cao lanh của Công ty CP khai khoáng Bình Sinh từ đầu năm 2018 đến nay đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của những hộ gia đình này.

Trò chuyện với chúng tôi, ông Lương Văn Kỳ, xóm Phương Nam 2 bức xúc cho biết: Ngôi nhà 2 tầng kiên cố của gia đình tôi mới xây dựng cuối năm 2016 nhưng kể từ khi Công ty CP khai khoáng Bình Sinh đào moong khai thác sét cao lanh cách nhà tôi khoảng 20 mét thì ngôi nhà bỗng dưng xuất hiện rất nhiều vết nứt trên tường và dưới nền nhà. Thời gian gần đây, các vết nứt ngày càng lớn hơn khiến gia đình tôi rất lo lắng. Không chỉ có vậy, khoảng 2 năm nay, nguồn nước sinh hoạt của gia đình tôi cũng dần cạn kiệt. Tôi đã phải bỏ tiền thuê người khoan 4 cái giếng nhưng vẫn không đủ nước sử dụng.

Ông Lý Đức Thịnh, Trưởng xóm Phương Nam 2 cho biết: Hoạt động khai thác của Công ty CP khai khoáng Bình Sinh không chỉ gây mất nước sinh hoạt, nứt nhà cửa và công trình xây dựng mà còn khiến cho môi trường sống của người dân bị ô nhiễm. Xe tải chở sét cao lanh của doanh nghiệp chạy qua tuyến đường liên xã Phú Lạc - Bản Ngoại thường xuyên khiến cho tuyến đường này ngày nắng thì bụi bặm, mưa thì bẩn vô cùng. Hiện nay, mong muốn lớn nhất của người dân nơi đây là sớm được đền bù, giải phóng mặt bằng để di duyển đến nơi ở mới, ổn định cuộc sống.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Đỗ Thanh Bình, Phó Giám đốc Công ty CP khai khoáng Bình Sinh thẳng thắn thừa nhận: Hoạt động khai thác của doanh nghiệp thời gian qua đã có những tác động nhất định, ảnh hưởng đến môi trường và đời sống sinh hoạt của người dân. Vì vậy, hiện nay doanh nghiệp đang nỗ lực phối hợp cùng với các cấp chính quyền địa phương khắc phục tình trạng nêu trên. Trước mắt, doanh nghiệp sẽ tiếp tục hỗ trợ người dân khoan thêm giếng để có đủ nước sinh hoạt; đồng thời, thực hiện các biện pháp đảm bảo môi trường và an toàn cho người dân. Từ nay đến cuối năm, doanh nghiệp sẽ đẩy nhanh tiến độ thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng và di dời các hộ dân nằm trong vùng ảnh hưởng của Dự án đến nơi ở mới. Tuy nhiên, việc thống kê, kiểm đếm và xác định nguồn gốc đất tại nhiều vị trí hiện nay đang gặp khó khăn nên doanh nghiệp mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ tích cực từ chính quyền địa phương và các cơ quan chuyên môn của huyện Đại Từ để Dự án được triển khai thuận lợi.

Có thể thấy rằng, hoạt động khai thác sét cao lanh của CP khai khoáng Bình Sinh đã và đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và sản xuất của người dân địa phương. Mong muốn, nguyện vọng của người dân sớm được đền bù và di dời đến nơi ở mới là hoàn toàn chính đáng. Tuy nhiên, trong khi việc di dời các hộ dân trong vùng ảnh hưởng của Dự án vẫn chưa thể thực hiện được thì Công ty CP khai khoáng Bình Sinh cần tạm dừng ngay hoạt động khai thác để đảm bảo môi trường sống và an toàn cho người dân, đặc biệt là trong những ngày cao điểm của mùa mưa bão này.

Nguyên Ngọc