Cần tách bạch nhiệm vụ 'giám sát' và 'phản biện xã hội' của Mặt trận Tổ quốc trong phòng chống lãng phí

Đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) phát biểu

Sáng 30/9, tại hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8, nhiệm kỳ khóa XV, các đại biểu đã thảo luận về dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí.

Đa số các đại biểu đều đánh giá, việc xây dựng và ban hành Luật Tiết kiệm, chống lãng phí có ý nghĩa hết sức quan trọng. Mặc dù đã có Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013, song tình trạng lãng phí vẫn diễn ra phổ biến trên nhiều lĩnh vực. Nhiều vụ việc lãng phí đã gây ra thiệt hại lớn cho nền kinh tế, đồng thời làm suy giảm niềm tin của nhân dân và ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của bộ máy nhà nước.

Liên quan đến trách nhiệm của MTTQ, các tổ chức thành viên trong luật quy định, hàng năm, MTTQ và các tổ chức thành viên phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc chính phủ, UBND các cấp xây dựng và tổ chức giám sát và phản biện xã hội. Góp ý cho dự thảo Luật, đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cho rằng, nên tách bạch 2 nội dung này vì giám sát khác với phản biện xã hội.

Theo đại biểu Mai Văn Hải, phản biện xã hội chỉ thực hiện những nội dung, chủ trương chính sách pháp luật liên quan trực tiếp đến đời sống người dân. Còn giám sát là thực hiện theo chương trình hàng năm, hoặc giám sát đột xuất. Do đó nên tách phản biện xã hội ra khỏi giám sát thuộc trách nhiệm của MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên.

Bên cạnh đó, đại biểu Mai Văn Hải cũng cho rằng, quy định về xử lý thông tin phát hiện lãng phí là nội dung quan trọng nhưng quy định trong dự thảo luật còn chung chung. Ví dụ người đứng đầu cơ quan nhận thông tin thì có trách nhiệm xem xét, xử lý, nhưng họ chỉ xem xét thông tin liên quan đến cơ quan, đơn vị của họ.

"Phải phân loại rất cụ thể những thông tin về phát hiện lãng phí. Nếu liên quan trực tiếp đến cơ quan tổ chức nào thì thủ trưởng cơ quan tổ chức đó có trách nhiệm xem xét, kết luận việc có hay không có lãng phí. Còn trường hợp thông tin liên quan đến lãng phí không thuộc trách nhiệm của cơ quan đó, họ phải có trách nhiệm chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền để xem xét, giải quyết", đại biểu Mai Văn Hải góp ý.

Quy định rõ việc bảo mật thông tin, tránh trường hợp người đấu tranh chống lãng phí bị trù dập

Tiếp đó, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Trị) quan tâm đến quy định về cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí.

Bà Nguyễn Minh Tâm đề nghị nghiên cứu quy định rõ hơn về quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc cung cấp thông tin phát hiện lãng phí vì nội dung này còn quy định chung chung, chưa rõ ràng.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Trị)

Cùng với việc bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí và người thân, cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin, đại biểu Nguyễn Minh Tâm góp ý cần quy định rõ việc bảo mật thông tin, tránh trường hợp họ có thể bị trả thù, trù dập.

Về quy định về định mức, tiêu chuẩn làm căn cứ để xác định tiết kiệm, lãng phí, theo đại biểu Nguyễn Minh Tâm, cũng rất quan trọng vì muốn thực hành tiết kiệm, trước hết phải chặn được nguồn gốc, nguyên nhân gây lãng phí, mà điều cốt lõi nhất là quản lý nguồn tiền làm phát sinh chi tiêu lãng phí, đó là các định mức, tiêu chuẩn, chế độ.

"Thực tiễn đã cho thấy khi xây dựng định mức cao hơn yêu cầu sẽ dẫn đến tình trạng tổ chức, cá nhân tìm cách giải ngân hết nguồn vốn, gây thất thoát, lãng phí. Mặt khác, có trường hợp tuy đã đạt được mục tiêu nhưng sử dụng không hết nguồn vốn và trả lại, nếu đánh giá là tiết kiệm cũng chưa đúng và chưa phù hợp", bà Nguyễn Minh Tâm nêu quan điểm.

Trong dự thảo Luật đã xác định rõ những nội dung bắt buộc công khai, yêu cầu công khai hành vi gây lãng phí và kết quả xử lý kèm theo thông tin về cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm. Với nội dung này, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (đoàn Khánh Hòa) cho rằng, đây là quy định mới góp phần tăng cường tính răn đe, trách nhiệm giải trình và cũng là công cụ để cho nhân dân giám sát. Tuy nhiên, nữ đại biểu góp ý cần quy định rõ về thời gian công khai. Ví dụ sau bao nhiêu lâu kể từ khi phát hiện, xử lý hành vi lãng phí thì phải công khai.

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (đoàn Khánh Hòa) phát biểu

"Nếu không có thời gian quy định cụ thể, việc công khai có thể bị chậm trễ và làm giảm tác dụng của việc giám sát", bà Đàng Thị Mỹ Hương nêu quan điểm.

Nữ đại biểu tỉnh Khánh Hòa cũng đề nghị bổ sung hình thức công khai cho phù hợp đối với từng loại thông tin và có chế tài xử lý trong trường hợp không công khai, công khai không đầy đủ hoặc công khai mang tính hình thức.

Đặc biệt, bà Đàng Thị Mỹ Hương cho rằng cần quy định rõ trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu nếu cơ quan không thực hiện công khai hoặc công khai hình thức.

Hải Yến