Quy định rõ trách nhiệm người đứng đầu để vi phạm về tiết kiệm, chống lãng phí

Sáng 30/9, tiếp tục Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, các đại biểu cho ý kiến về nhóm lĩnh vực kinh tế, tài chính, gồm các dự án luật: Luật Phá sản (sửa đổi); Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi); Luật Thương mại điện tử; Luật Tiết kiệm, chống lãng phí.

Bổ sung quy định về trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước

Tham gia ý kiến, ĐBQH Mai Thị Phương Hoa (Đoàn Ninh Bình) bày tỏ sự không đồng tình với việc dự thảo luật đã bỏ Điều 7 về các hành vi bị nghiêm cấm so với luật hiện hành.

"Việc này là chưa hợp lý. Trong các đạo luật thường có một điều quy định riêng về các hành vi bị cấm để thuận tiện cho việc áp dụng", bà Hoa nêu ví dụ từ Luật Phòng chống tham nhũng, Luật Khiếu nại.

Theo bà Hoa dù dự thảo có cấm hành vi lợi dụng việc cung cấp thông tin để tố cáo sai sự thật, nhưng điều này là chưa đủ.

"Một điều khoản quy định về các hành vi bị cấm một cách toàn diện là rất cần thiết, bao gồm cả các hành vi như cố ý ban hành định mức, tiêu chuẩn sai thẩm quyền, hay việc sử dụng ngân sách nhà nước, tài sản công sai mục đích", bà đề nghị cần có một điều luật riêng về các hành vi bị cấm.

ĐBQH Mai Thị Phương Hoa (Ảnh: Media Quốc hội).

Nữ đại biểu đề nghị cần bổ sung quy định cụ thể về trách nhiệm của người đứng đầu trong việc không thực hiện, thực hiện không đầy đủ, hoặc thực hiện công khai một cách hình thức trong công khai thực hành tiết kiệm chống lãng phí.

Cũng như cần nghiên cứu bổ sung thêm các hình thức công khai khác như công khai tại cuộc họp, hội nghị của cơ quan, tổ chức, hoặc niêm yết công khai tại trụ sở, để người dân dễ dàng tiếp cận thông tin hơn.

Về trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước, bà Hoa đề nghị bổ sung một điều quy định về trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước, vì đây là cơ quan có vai trò rất quan trọng trong việc phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật, trong đó có vi phạm về tiết kiệm chống lãng phí.

Đồng thời, đề nghị xem xét lại trách nhiệm của các cơ quan trong việc xử lý các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước liên quan đến lãng phí để tránh tình trạng các kết luận, kiến nghị này không được xử lý một cách triệt để.

Xử lý thông tin, phát hiện lãng phí cần phân loại cụ thể

ĐBQH Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cho rằng việc sửa đổi toàn diện Luật Tiết kiệm chống lãng phí để thể chế quan điểm của Đảng trong công tác thực hành tiết kiệm chống lãng phí nhằm khắc phục hạn chế của luật năm 2013.

Về giải thích từ ngữ, theo ông Hải luật mới giải thích thực hành tiết kiệm chống lãng phí đối với khu vực công, còn lại khu vực tư nhân và nhân dân chưa giải thích.

Trong khi các nội dung của luật đề cập đến nhiều nội dung tiết kiệm, chống lãng phí đối với nhân dân, hoạt động sản xuất kinh doanh. "Do đó, cần giải thích rõ hơn việc tiết kiệm lãng phí đối với nhân dân", ông Hải cho hay.

Trong cung cấp xử lý thông tin và phát hiện lãng phí, ông Hải đề xuất trong cung cấp thông tin, phát hiện lãng phí dự thảo luật mới đề cập cung cấp thông tin lãng phí trên phương tiện thông tin đại chúng, qua đơn thư, cơ quan cấp trên là chưa thực sự đầy đủ.

ĐBQH Mai Văn Hải (Ảnh: Media Quốc hội).

Do đó, nên bổ sung thông tin về lãng phí còn đến từ các cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, thông qua giám sát thông tin liên quan đến lãng phí.

Về xử lý thông tin phát hiện lãng phí là nội dung hết sức quan trọng nhưng quy định còn chung. Ông Hải dẫn chứng khi người đứng đầu cơ quan tổ chức nhận được thông tin liên quan đến lãng phí có trách nhiệm kiểm tra, xem xét và kết luận.

Người đứng đầu cơ quan tổ chức, đơn vị có trách nhiệm xem xét xử lý thông tin liên quan đến cơ quan mình. Còn thông tin không liên quan trực tiếp đến cơ quan tổ chức thì có trách nhiệm phân loại xử lý để chuyển thông tin.

Vì vậy trong xử lý thông tin, phát hiện lãng phí cần phân loại cụ thể. Những thông tin liên quan đến cơ quan tổ chức thì thủ trưởng cơ quan tổ chức đó có trách nhiệm xem xét, kết luận có hay không lãng phí.

Còn thông tin liên quan đến lãng phí không thuộc trách nhiệm của cơ quan mình thì cần chuyển cho cơ quan thẩm quyền xem xét giải quyết theo thẩm quyền.

Về trách nhiệm của MTTQ, các tổ chức thành viên trong luật quy định hàng năm MTTQ và các tổ chức thành viên phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc chính phủ, UBND các cấp xây dựng và tổ chức giám sát và phản biện xã hội. Ông Hải cho hay, nên tách bạch 2 nội dung này vì giám sát khác với phản biện xã hội.

Thao đại biểu, phản biện xã hội chỉ thực hiện những nội dung, chủ trương chính sách pháp luật liên quan trực tiếp đến đời sống người dân. Còn giám sát là thực hiện theo chương trình hàng năm, hoặc giám sát đột xuất.

Do đó, nên tách phản biện xã hội ra khỏi giám sát thuộc trách nhiệm của MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên.

ĐBQH Nguyễn Thị Mai Thoa (đoàn Hải Phòng) cho rằng khái niệm "lãng phí" trong dự thảo chưa bao quát hết thực tiễn.

Bà Thoa dẫn chứng có những trường hợp thực hiện đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ nhưng chưa phải là phương án tối ưu. Ví dụ như chi phí để thành lập một Hội đồng định giá hoặc một hoạt động đấu thầu thanh lý tài sản cũ của Nhà nước có thể vượt xa giá trị của tài sản cần thanh lý.

Từ đó, bà Thoa đề nghị quy định khái niệm lãng phí phải bao quát hơn, kết hợp cả lãng phí về nhân lực, thời gian và các chi phí xã hội khác.

Bà cũng chỉ ra một sự thiếu đồng bộ trong thực tiễn. Cụ thể, khi chúng ta đang điện tử hóa mọi hoạt động, việc xin ý kiến, trình ký đều thực hiện qua phương tiện điện tử nhưng trong quyết toán thì vẫn có yêu cầu phải có một bộ hồ sơ giấy. "Như vậy rất lãng phí, thiếu đồng bộ", bà Thoa cho hay.

Hoàng Thị Bích