CẦN THÊM CÁC CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN NHÀ CHO THUÊ – THỰC HIỆN MỤC TIÊU CHĂM LO BẢO ĐẢM NƠI Ở CHO NGƯỜI DÂN

Trước ý kiến đề xuất phát triển nhà ở xã hội theo hướng chỉ để cho thuê, đại biểu Ngô Trung Thành - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk cho rằng giải pháp này hợp lý, nhưng để thực hiện được thì nhà nước phải bỏ ra một nguồn lực rất lớn. Điều này vượt quá khả năng thực tế. Mặt khác, đối với nhà đầu tư thì việc bỏ tiền chẵn ra rồi thu tiền lẻ về thì cũng rất khó thu hút được đầu tư như tình trạng đã xẩy ra thời gian qua.

Đại biểu Ngô Trung Thành chỉ rõ, hiện nay đang có một nghịch lý là trong khi nhà ở xã hội có rất nhiều ưu đãi nhưng không phát triển được nhiều thì nhà ở cho thuê do hộ gia đình, cá nhân đầu tư mặc dù không có bất kỳ sự ưu đãi, hỗ trợ nào nhưng lại phát triển rất nhanh đã và đang bảo đảm cung ứng chỗ ở cho phần lớn người lao động. Tuy nhiên, do chính sách, quy định của pháp luật hiện hành chưa quan tâm đến lĩnh vực loại hình nhà ở này nên dẫn đến các hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng nhà ở cho thuê đều là tự phát, không được quản lý, không có quy định về tiêu chuẩn, điều kiện riêng phù hợp. Dẫn đến người thuê nhà vừa phải chịu những rủi ro về bảo đảm an toàn vệ sinh môi trường, vừa phải chịu những chi phí đắt đỏ hơn bình thường như các chi phí về điện, nước.

Đại biểu Ngô Trung Thành - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk

Do đó, đại biểu Ngô Trung Thành cho rằng, để tạo điều kiện để mọi người dân đều có chỗ ở như quy định của Hiến pháp thì bên cạnh chính sách phát triển nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ, nhà lưu trú cho công nhân thì trong sửa đổi Luật Nhà ở lần này cần quy định rõ ràng cụ thể chính sách phát triển nhà ở cho thuê do hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng để tương xứng với vai trò đóng góp của loại hình này trong bảo đảm chỗ ở cho người dân.

Đại biểu Ngô Trung Thành đề nghị trong luật cần có mục riêng quy định về chính sách phát triển hình thức nhà ở này. Trong đó, quy định rõ việc khuyến khích xây dựng điều kiện, tiêu chuẩn, chất lượng việc quản lý đối với nhà ở cho thuê; chính sách ưu đãi đối với hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng nhà ở để cho thuê chính sách hỗ trợ đối với người thuê nhà rất là về giá điện, nước để người lao động, người dân vừa bảo đảm được về chỗ ở, vừa góp phần giảm bớt các khó khăn, nâng cao đời sống cho người lao động và người dân.

Tán thành với quan điểm này, đại biểu Trần Hoàng Ngân- Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh cũng cho rằng cần bổ sung quy định về quản lý nhà trọ. Theo đại biểu, để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người lao động, đặc biệt là tại các đô thị lớn thì những chủ nhà trọ lại giữ vai trò rất quan trọng hơn là các chủ đầu tư các dự án kinh doanh bất động sản. Thực tế trong thời gian qua, khi người lao động gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch, của thiếu việc làm, các chủ các nhà trọ đã có nhiều sự chia sẻ với người lao động. Do đó cần có những quy định chuẩn hóa khu nhà trọ này. Trong thời gian khi mà công nhân không thuê nhà trọ thì lại là cơ hội để Nhà nước hỗ trợ cho các chủ nhà trọ nâng cấp.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân- Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh

Đại biểu Trần Hoàng Ngân nêu rõ, Chính phủ trình với Quốc hội để có một gói hỗ trợ cho các chủ nhà trọ với lãi suất “0 đồng” để nâng cấp hệ thống nhà cho thuê, nhà trọ hiện nay và đảm bảo được chuẩn hóa, đảm bảo được những tiêu chuẩn do Luật quy định. Đại biểu nhấn mạnh, có như vậy mới vừa đảm bảo được an sinh xã hội, vừa huy động được toàn bộ nguồn lực xã hội cho công tác chăm lo chỗ ở cho người lao động.

Trước đó, khi phát biểu về chính sách phát triển và quản lý nhà ở xã hội, đại biểu Nguyễn Văn Hiển – Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng cho rằng nội dung chính sách được thể hiện trong dự thảo chưa thực sự trúng và xử lý đúng vướng mắc từ thực tiễn. Đại biểu chỉ rõ, chính sách và dự thảo Luật đang đi theo hướng là cố gắng bảo đảm cho người có thu nhập thấp và đối tượng chính sách được hưởng sở hữu nhà ở xã hội thay vì bảo đảm cho người dân có quyền có chỗ ở hợp pháp. Chính sách và điều khoản trong dự thảo Luật Nhà ở hướng đến mục tiêu cho người dân có quyền sở hữu nhà ở xã hội, nhưng thực tế người có thu nhập thấp, nhất là tại các đô thị, chủ yếu là công nhân, người mới đi làm có thu nhập thấp hơn mức trung bình mà nhà ở là tài sản quá lớn, quá sức đối với đại bộ phận người có thu nhập thấp. Do vậy, nếu cứ gắn mục tiêu này sẽ dẫn đến hệ quả là người dân sẽ khai man các điều kiện như là thu nhập, diện tích để hưởng lợi từ việc mua nhà ở xã hội với giá thấp, hoặc người có tiền mượn tên công nhân để đăng ký mua dẫn đến hiện tượng đầu cơ, làm cho nhà ở xã hội không phục vụ đúng đối tượng, mất đi ý nghĩa của nó.

Đại biểu Nguyễn Văn Hiển – Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng

Tham khảo kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy việc phát triển nhà ở xã hội đều hướng tới mục tiêu quan trọng nhất, bao trùm nhất là cung cấp nơi ở phù hợp cho người dân dưới hình thức phát triển nhà cho thuê. Với mục tiêu đó, các nước phát triển nhà ở xã hội cho thuê là chính, là chính sách có sự tách bạch rất rõ ràng giữa chính sách phát triển nhà ở xã hội với chính sách quản lý, vận hành nhà ở xã hội. Vai trò của chủ đầu tư và cơ quan quản lý vận hành nhà ở xã hội được phân biệt rõ ràng, trong đó chủ đầu tư chỉ tập trung phát triển dự án, còn việc quản lý, vận hành nhà ở xã hội sẽ do các tổ chức chuyên biệt đảm nhiệm, đảm bảo mục tiêu hỗ trợ nhu cầu nhà ở cho người dân có thu nhập thấp. Nhờ các chính sách đúng đắn nên số lượng nhà ở xã hội cho thuê ở nhiều nước được phát triển bền vững, người có thu nhập thấp chưa chắc đã có được quyền sở hữu nhà ở nhưng quyền được ở nhà ở xã hội của họ luôn được đảm bảo và bảo vệ ngày càng tốt hơn, đại biểu Nguyễn Văn Hiển nêu rõ.

Từ các phân tích nêu trên, đại biểu Nguyễn Văn Hiển đề nghị chính sách về nhà ở xã hội cần hướng tới các mục tiêu rõ ràng và khả thi hơn. Cụ thể là, tập trung vào mục tiêu cốt yếu của phát triển nhà ở xã hội là đáp ứng nhu cầu có nơi ở phù hợp cho người dân, không phải là đáp ứng nhu cầu sở hữu nhà ở. Với định hướng đó, nhà ở xã hội phải được điều chỉnh theo hướng tăng nhà ở cho thuê và nguồn hỗ trợ của ngân sách nhà nước được phân chia phù hợp cho cả 3 bên là chủ đầu tư, cơ quan quản lý, vận hành và người dân.

Hai là cần tách bạch giữa chính sách phát triển nhà ở xã hội với chính sách quản lý, vận hành nhà ở xã hội, tách bạch giữa đầu tư nhà giá rẻ để bán, để thuê mua với đầu tư nhà ở xã hội để cho thuê. Cần tách bạch giữa đầu tư và vận hành nhà ở xã hội, trong đó, Nhà nước sớm hoàn thiện các quy định liên quan đến nhà ở xã hội cho thuê, tạo cơ sở pháp lý cho việc bố trí các nguồn vốn hỗ trợ phù hợp, ddặc biệt là nguồn vốn ngân sách cũng như thiết lập các tổ chức chuyên biệt quản lý và vận hành nhà ở xã hội.

Ba là chính sách của Nhà nước cần đặt mục tiêu, lộ trình rất cụ thể để có một số lượng nhà ở xã hội đủ lớn để đáp ứng nhu cầu của người dân.

Bốn là, nên sửa đổi lại khái niệm về nhà ở xã hội trong dự thảo luật. Theo đó, nhà ở xã hội chỉ áp dụng hình thức cho thuê, không phải quy định hình thức mua, cho thuê mua. Nếu quy định nhà ở xã hội chỉ dành cho thuê như kinh nghiệm của các nước thì sẽ không xảy ra tình trạng người có thu nhập cao tranh mua, thuê nhà ở xã hội với người có thu nhập thấp, không tạo ra sự bất bình đẳng xã hội. Nên chăng có quy định tách riêng về nhà ở giá rẻ với nhà ở xã hội sẽ hợp lý, vì nhà ở giá rẻ có thể mua và cho thuê, bản chất là nhà thương mại, còn nhà ở xã hội thì chỉ nên để cho thuê. Có như vậy thì người dân, nhất là người có thu nhập thấp ở đô thị mới có hy vọng được tiếp cận nhà ở xã hội, đại biểu Nguyễn Văn Hiển nhấn mạnh.

Cùng quan điểm, đại biểu Nguyễn Lâm Thành – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên làm rõ, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021-2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2021-2025 đã nêu phát triển và mở rộng các loại hình nhà ở, đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê, nhà ở giá rẻ, nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp, tạo điều kiện khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển nhà ở theo cơ chế thị trường cho các đối tượng chính sách xã hội. Do vậy, dự thảo Luật cần làm rõ sâu sắc hơn về nội dung chính sách cho từng loại hình đối tượng đáp ứng yêu cầu chung phát triển kinh tế - xã hội.

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành đề nghị bổ sung nội dung Nhà nước có chính sách tín dụng ưu đãi để người dân xây dựng và cải tạo nhà ở nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội hiện nay về số lượng, chất lượng nhà ở, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Đồng thời, cần tách loại hình nhà ở để bán có quy định chính sách riêng khác với loại hình nhà ở cho thuê và cho thuê mua. Theo đại biểu Nguyễn Lâm Thành, cần có chính sách tập trung ưu tiên cho loại hình nhà ở cho thuê, cho thuê mua để đáp ứng nhu cầu và các điều kiện kinh tế của đại bộ phận người lao động, nhất là các lao động trẻ trong xu hướng dịch chuyển lao động ngày càng nhiều đến các vùng kinh tế trọng điểm, các thành phố lớn, các đô thị.

Đại biểu dẫn chứng chiến lược phát triển nhà ở cho thuê nằm trong chính sách phát triển nhà của nhiều quốc gia đã thành công như là Singapore, Malaysia, v.v. là bài học kinh nghiệm quý. Do đó, Nhà nước cần có chính sách mạnh mẽ, đột phá để xây dựng các dự án nhà ở cho thuê, cả nhà ở cho thuê thương mại và nhờ cho thuê đối tượng chính sách, có thể độc lập hoặc kết hợp trong cùng một dự án để bảo đảm cho thuê là một loại hình kinh doanh khép kín, với trách nghiệm của chủ đầu tư hoặc Ban quản lý. Nếu chỉ thiên về xây dựng nhà ở xã hội để bán sẽ không đáp ứng được nhu cầu của xã hội cả về nguồn cung, cũng như nhu cầu tài chính của đại bộ phận người dân./.

Bảo Yến