Cần thiết hình sự hóa hành vi sử dụng trái phép chất ma túy

Người “ngáo đá” gây án

Mới đây, vào khoảng 1h sáng 5/5, tại ngõ 50 đường Đình Thôn, phường Mỹ Đình 1 (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) xảy ra vụ việc nam thanh niên có nhiều biểu hiện bất thường, nghi là "ngáo đá" cầm dao la hét và tấn công bất kỳ ai gặp trên đường. Khi nghe tiếng động, một người đàn ông sống ở ngõ 50 mở cửa ra xem đã bị đối tượng dùng dao chém bị thương, sau đó đối tượng tấn công hai người đi đường khác. Người dân đã khống chế đối tượng và báo lực lượng chức năng đến xử lý.

Trước đó vào khoảng 5h ngày 5/4, tại chung cư Bamboo Garden (xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội), Hoàng Đức Thành (22 tuổi, quê huyện Lục Yên, Yên Bái) cầm hung khí tấn công nhiều người trong tình trạng bị “ngáo đá”. Hậu quả, một người phụ nữ tử vong và nhiều người bị thương.

Đặng Thanh Tùng bị lực lượng chức năng khống chế.

Vụ án mạng nghiêm trọng hơn xảy ra ngày 8/4, nam thanh niên 23 tuổi quê Hậu Giang đang chờ bạn trước quán karaoke trên đường Nguyễn Văn Linh (An Khánh, Ninh Kiều, Cần Thơ), bất ngờ bị Đặng Thanh Tùng lao xe máy tới, dùng kéo đâm vào lưng rồi phóng xe bỏ trốn. 1 tiếng sau, Tùng lại xuất hiện tại giao lộ Nguyễn Văn Linh - 30 Tháng 4, dùng hung khí đâm một thanh niên đang chờ đèn đỏ. Chưa dừng lại đó, Tùng chạy xe đến phường Long Hòa (Bình Thủy), dùng vật nhọn đâm 2 thanh niên đang dự tiệc tại nhà người quen. Khi bị cảnh sát bắt giữ, Tùng dương tính với chất ma túy và từng có thời gian cai nghiện.

TS, bác sĩ Trần Thị Hồng Thu - Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương cho biết, hiện nay tình trạng người sử dụng các chất ma túy, đặc biệt là ma túy tổng hợp, ma túy đá dẫn đến loạn thần “ngáo đá” vẫn diễn ra hết sức phức tạp. Những chất ma túy và chất gây ảo giác có khả năng gây nghiện nhanh, mạnh và rất nguy hiểm. Sau khi sử dụng sẽ để lại di chứng nặng nề cho cơ thể con người.

Phạt hành chính không phải là biện pháp răn đe

Luật sư Trần Tuấn Anh - Giám đốc công ty luật Minh Bạch cho biết: Theo khoản 1, điều 197, Bộ luật Hình sự năm 1999 “Người nào tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, thì bị phạt tù từ 2-7 năm” . Tuy nhiên, Bộ luật Hình sự 2015 đã loại bỏ loại tội phạm này. Theo đó, người sử dụng trái phép chất ma túy không bị coi là tội phạm, chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính.

Khoản 1, Điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định: Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1.000.000 - 2.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.

Luật sư Trần Tuấn Anh - Giám đốc công ty luật Minh Bạch.

“Người nghiện ma túy rất khó có thể kiểm soát hành vi, nhất là khi sử dụng các loại ma túy tổng hợp gây ảo giác mạnh. Khi đó, người nghiện có thể gây những hậu quả không thể khắc phục. Khi họ đã nghiện ma túy, mức phạt tiền không phải là rào cản. Dù tăng mức phạt gấp nhiều lần, khi lên cơn nghiện, họ sẽ tìm mọi cách để thỏa mãn cơn nghiện, cho dù có phải thực hiện các hành vi phạm tội như: trộm cắp, cướp giật, thậm chí giết người để có tiền mua ma túy. Việc cai nghiện ma túy cần phải được hỗ trợ đầy đủ về chuyên môn, nghiệp vụ và người nghiện cần có một ý chí mạnh mẽ để vượt qua. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của các loại ma túy tổng hợp như hiện nay, để người nghiện tự nguyện cai nghiện lại càng khó. Vì vậy, theo quan điểm của tôi xử phạt hành chính với người nghiện không phải là một biện pháp răn đe”, luật sư Tuấn Anh nhận xét.

Cần thiết hình sự hóa hành vi sử dụng trái phép chất ma túy

Bộ Công an vừa hoàn thành dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến vào Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Về tội phạm ma túy, dự thảo đề xuất tăng hình phạt tù đối với một số tội: Tội sản xuất trái phép chất ma túy, Tội tàng trữ trái phép chất ma túy, Tội vận chuyển trái phép chất ma túy, Tội mua bán trái phép chất ma túy, Tội cưỡng bức người khác sử dụng trái phép chất ma túy, Tội lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy….

Dự thảo Luật còn đề xuất bổ sung Tội sử dụng trái phép chất ma túy. Cụ thể, người nào đang trong thời gian cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc, điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế hoặc đã từng cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc, điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy mà bị phát hiện hành vi sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, bị phạt tù từ 2-3 năm. Tái phạm sẽ bị phạt tù từ 3-5 năm.

Luật sư Trần Tuấn Anh cho biết, loại tội phạm này đã từng được quy định tại Bộ luật Hình sự năm 1999. Bởi có ý kiến cho rằng, người sử dụng trái phép chất ma túy cũng chỉ là nạn nhân của tệ nạn ma túy, nên Bộ luật Hình sự 2015 Quốc hội quyết định không hình sự hóa hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.

Từ đó đến nay, với sự phát triển của kinh tế - xã hội, nhiều loại ma túy mới xuất hiện, tội phạm ma túy ngày càng tinh vi, xảo quyệt, người sử dụng ma túy dễ tiếp cận các loại ma túy. Vì thế, số lượng người sử dụng trái phép chất ma túy gia tăng. Pháp luật hiện nay khuyến khích người nghiện tự giác cai nghiện tại cộng đồng hoặc tự nguyện đi cai nghiện tại các cơ sở cai nghiện. Đối với việc cai nghiện bắt buộc, chúng ta đã đưa hàng chục nghìn con nghiện đi cai nghiện bắt buộc. Tuy nhiên, con số thống kê từ những trung tâm cai nghiện thấp hơn thực tế rất nhiều. Những người đã cai nghiện nhiều lần vẫn có thể tái nghiện, cộng thêm số người nghiện mới dẫn tới nhiều khó khăn cho công tác cai nghiện mà đất nước phải gánh.

Thời gian qua xảy ra những vụ án do người nghiện ma túy thực hiện gây khiếp sợ trong xã hội. Việc sử dụng ma túy tổng hợp dạng amphetamine rất nguy hiểm với hệ thần kinh con người, làm cho người sử dụng mất ý thức gây án mạng với cả người thân.

“Xét đến yếu tố “cung - cầu”, người nghiện ma túy là người tiếp tay cho những kẻ buôn bán ma túy. Việc sử dụng ma túy hiện nay đã gây nhiều tai họa cho nhiều gia đình và cộng đồng, là nỗi nhức nhối của toàn xã hội mà lại không bị xử lý hình sự là một vấn đề gây bức xúc. Vì thế, tôi đồng tình với đề xuất của Bộ Công an hình sự hóa hành vi sử dụng ma túy” - luật sư Tuấn Anh kiến nghị.

Nguyễn Vân/VOV.VN