Cần thiết nâng cao mức giảm trừ gia cảnh

Cần đảm bảo sự công bằng

Bộ Tài chính đã có tờ trình Chính phủ về dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi trong đó nêu nhiều điểm thay đổi quan trọng, đáng chú ý là điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh.

Với các quy định về Thuế TNCN hiện nay người dân khó trang trải cuộc sống, nhất là tại các đô thị lớn. Ảnh: Xuân Ngọc

Theo đó, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc sẽ được giao Chính phủ quy định cho phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội từng thời kỳ, nhằm bảo đảm tính linh hoạt và thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền.

Chính phủ đã soạn thảo nghị quyết trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong phiên họp tháng 10/2025, theo hướng tăng mức giảm trừ gia cảnh hơn 40% so với hiện hành. Từ mức 11 triệu đồng/tháng với người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng với mỗi người phụ thuộc, tăng lên tương ứng là 15,5 triệu đồng và 6,2 triệu đồng.

Việc điều chỉnh được tính toán dựa trên mức tăng GDP bình quân đầu người và thu nhập bình quân giai đoạn 2020 - 2025.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng sửa đổi quy định về các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo được giảm trừ để phù hợp với thực tiễn và khuyến khích hoạt động xã hội.

Một thay đổi khác là điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng cho thu nhập từ tiền lương, tiền công. Biểu thuế mới giảm từ 7 bậc xuống còn 5 bậc (5%, 15%, 25%, 30%, 35%) và nới rộng khoảng cách giữa các bậc.

Xét điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế lên 20 triệu đồng/tháng (tương đương 240 triệu đồng/năm) và điều chỉnh giảm trừ gia cảnh cho mỗi người phụ thuộc lên 10 triệu đồng/tháng.

Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM cho rằng, theo các số liệu phân tích và căn cứ tình hình biến động giá gần đây, dự đoán mức tăng chỉ số giá các mặt hàng cơ bản cuối năm 2025 có thể đạt mức 50%.

Do đó, cơ quan này kiến nghị điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế tăng tương ứng 50%, lên 16,5 triệu đồng/tháng. Đồng thời, với mức tăng giảm trừ gia cảnh, khi xây dựng luật Thuế TNCN (sửa đổi) cũng cần thay đổi các bậc thuế trong biểu thuế lũy tiến để mức thu nhập của bậc thuế có thuế suất cao nhất cũng tăng tương ứng 50%, đạt mức 120 triệu đồng/tháng. Song song đó, mức giảm trừ gia cảnh cho mỗi người phụ thuộc cũng cần được điều chỉnh lên 6,6 triệu đồng/tháng.

Theo đoàn đại biểu Quốc hội Huế, trong bối cảnh Việt Nam tăng trưởng nhanh, mức sống cải thiện nhưng ngân sách vẫn phải đảm đương nhiều nhiệm vụ an sinh - xã hội, việc lựa chọn một phương án duy nhất là chưa phù hợp.

Vì vậy, đề nghị xây dựng phương án kết hợp (phương án 3): Điều chỉnh hằng năm theo CPI để đảm bảo giảm trừ gia cảnh không bị trượt giá do lạm phát; định kỳ 3 - 5 năm, điều chỉnh bổ sung theo tốc độ tăng thu nhập/GDP bình quân đầu người, nhằm chia sẻ hợp lý thành quả tăng trưởng với người nộp thuế. Đây là giải pháp linh hoạt, phù hợp thực tiễn và đảm bảo cân đối giữa mục tiêu công bằng thuế, ổn định ngân sách và cải thiện đời sống người dân.

Không đề xuất cụ thể mức giảm trừ gia cảnh, nhưng ông Nguyễn Văn Được - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín cho rằng, nên lấy chỉ số CPI để điều chỉnh, đồng thời căn cứ thêm một số chỉ số kinh tế - xã hội như GDP, mức sống cơ sở để xác định mức trần giá cả cao nhất.

Ngoài ra, nên lấy mức giá cả ở đô thị và thành phố làm cơ sở để áp dụng cho người lao động ở thành phố, đồng thời tạo thuận lợi cho người lao động ở vùng nông thôn. Hy vọng rằng người lao động ở nông thôn sẽ được hưởng một sự hỗ trợ nhất định, tạo động lực cho họ phát triển. Việc tạo động lực này rất quan trọng để thu hẹp khoảng cách giàu - nghèo giữa nông thôn và thành thị, đây cũng là một chủ trương chung của Đảng và nhà nước.

“Nếu thiết kế được chính sách giảm trừ gia cảnh dựa trên các chỉ số như vậy, chính sách sẽ phát huy được tính linh hoạt, đồng thời đảm bảo sự công bằng, bình đẳng và hỗ trợ tốt nhất trong thực tiễn” - ông Được bày tỏ.

Kích thích tiêu dùng

Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây đã cho ý kiến về dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về mức giảm trừ gia cảnh là cần thiết để phù hợp với tình hình thực tế.

Đa số ý kiến đề nghị luật cần quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế và người phụ thuộc như cách thể hiện của luật hiện hành để bảo đảm về thẩm quyền và sự rõ ràng, minh bạch.

Bên cạnh đó, một số ý kiến thống nhất giao Chính phủ quy định về mức giảm trừ gia cảnh. Tuy nhiên, đề nghị quy định trong luật mức giảm trừ gia cảnh tối thiểu, tối đa của người nộp thuế và người phụ thuộc, xác lập nguyên tắc cơ bản để Chính phủ quy định mức giảm trừ cụ thể.

Giới chuyên gia cũng nhận định, kể từ năm 2020 đến nay, nhà nước chưa có sự điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN; tại các kỳ họp của Quốc hội gần đây, trên cơ sở kiến nghị của cử tri, nhiều vị đại biểu quốc hội đã có ý kiến phát biểu, đánh giá mức giảm trừ gia cảnh hiện không còn phản ánh đúng mức sống cơ bản của người dân và còn nhiều bất cập. Vì vậy, việc áp dụng mức giảm trừ gia cảnh mới là hết sức cần thiết và cần được áp dụng ngay, càng sớm càng tốt, vừa thể hiện sự quan tâm kịp thời của nhà nước, vừa sớm tạo động lực tiêu dùng và thúc đẩy phát triển kinh tế.

Theo chuyên gia tư vấn thuế Nguyễn Văn Được, khi mức giảm trừ gia cảnh mới áp dụng ngay trong năm 2025 sẽ giúp kiềm chế lạm phát do thu nhập khả dụng tăng, cầu và đầu tư tư nhân tăng kích thích sản xuất từ đó thúc đẩy tăng trưởng và hạn chế lạm phát.

H.Hương