Căng thẳng Nga-EU: Châu Âu 'đau khổ', Moscow cũng chật vật

Căng thẳng Nga-EU: Châu Âu đang cảm thấy khó khăn. (Nguồn: AP)

Tại châu Âu, một công ty tiện ích khổng lồ đang yêu cầu gói cứu trợ, đồng Euro đã giảm xuống mức thấp nhất trong 20 năm so với USD, nguồn cung khí đốt từ Nga suy giảm và có thể khiến khu vực rơi vào suy thoái, ngay khi nền kinh tế đang phục hồi hậu Covid-19.

Trong khi đó, giá năng lượng tăng cao đang mang lại lợi ích cho Nga - một nhà xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt tự nhiên lớn của thế giới.

Tuy nhiên, về lâu dài, các nhà kinh tế cho rằng, Moscow sẽ phải trả giá đắt khi nền kinh tế thêm trì trệ do nhiều khoản đầu tư bị mất và thu nhập của người dân thấp hơn.

Thách thức cấp bách của châu Âu

Trong ngắn hạn, thách thức cấp bách nhất của châu Âu là chống lại lạm phát kỷ lục 8,6% và vượt qua mùa Đông thiếu năng lượng Nga.

Châu lục này phụ thuộc 40% vào khí đốt tự nhiên của Nga. Sự không chắc chắn đang đè nặng lên các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng như thép và nông nghiệp.

Molkerei Berchtesgadener Land, một hợp tác xã sữa lớn ở thị trấn Piding (Đức), đã dự trữ 200.000 lít dầu để có thể tiếp tục hoạt động thanh trùng và giữ lạnh sữa trong trường hợp bị cắt điện. Đây là biện pháp bảo vệ quan trọng đối với 1.800 nông dân nuôi 50.000 con bò sản xuất một triệu lít sữa mỗi ngày.

Giám đốc điều hành Molkerei Berchtesgadener Land Bernhard Pointner cho biết, trong một giờ, nhà máy sữa sử dụng lượng điện tương đương một năm cho một ngôi nhà.

Lạm phát cũng đang xuất hiện trên bàn ăn. Ước tính, một gia đình tại Italy đang chi thêm 681 Euro trong năm nay cho sinh hoạt cá nhân.

Dario Boggio Marzet, chủ tịch Ngân hàng thực phẩm Lombardy (Italy) thường xuyên tổ chức các hoạt động từ thiện phát đồ ăn miễn phí cho hay, lạm phát đã khiến chi phí hàng tháng của họ tăng 5.000 Euro trong năm nay.

Còn Jessica Lobli, một bà mẹ đơn thân hai con ở Gennevilliers, ngoại ô Paris (Pháp) chú ý đến giá hàng tạp hóa. Thời gian qua, cô buộc phải cắt giảm sữa và sữa chua và từ bỏ hẳn mứt hạt phỉ - chocolate hoặc các loại bánh quy có thương hiệu.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết, chính phủ đặt mục tiêu tiết kiệm năng lượng bằng cách tắt đèn chiếu sáng công cộng vào ban đêm.

Tương tự, các quan chức Đức đang yêu cầu người dân và doanh nghiệp tiết kiệm năng lượng, đồng thời, hạ nhiệt độ điều hòa không khí trong các tòa nhà công cộng.

Những trường hợp kể trên là hậu quả của việc Nga cắt giảm hoặc giảm lượng khí đốt tự nhiên cho hàng chục quốc gia châu Âu. Đường ống dẫn khí Dòng chảy phương Bắc 1 (Nord Stream 1) cũng đã ngừng hoạt động để bảo trì từ ngày 11/7. Hiện, châu Âu đang lo ngại rằng, Dòng chảy phương Bắc 1 sẽ không hoạt động trở lại.

Uniper - nhà nhập khẩu khí đốt Nga lớn nhất tại Đức yêu cầu chính phủ nước này hỗ trợ vốn. (Nguồn: AP)

Nhà nhập khẩu khí đốt Nga lớn nhất của Đức - Uniper đã chịu lỗ hàng chục triệu Euro/ngày kể từ khi Moscow cắt khí đốt. Việc này buộc Uniper mua khí đốt từ nguồn khác với giá cao hơn.

Trước tình trạng này, Uniper đã yêu cầu chính phủ Đức hỗ trợ bình ổn vốn để duy trì hoạt động kinh doanh.

Theo nhà kinh tế trưởng khu vực đồng Euro Carsten Brzeski tại ngân hàng ING, suy thoái có thể "ghé thăm" châu Âu vào cuối năm, khi giá năng lượng tăng cao làm sức mua suy giảm. Hiện tại, tăng trưởng kinh tế dài hạn của châu Âu phụ thuộc vào việc các chính phủ có giải quyết các khoản đầu tư khổng lồ cần thiết cho quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế dựa trên năng lượng tái tạo hay không.

Nhà kinh tế Carsten Brzeski nhấn mạnh: “Không cần đầu tư, không thay đổi cấu trúc, chỉ cần ngành năng lượng hoạt động như trước".

Nga cũng đang chật vật

Trong khi châu Âu đang gặp khó khăn, Nga đã ổn định tỷ giá đồng Ruble, thị trường chứng khoán và lạm phát thông qua sự can thiệp sâu rộng của chính phủ.

Dầu của Nga đang tìm được nhiều người mua hơn ở châu Á như Trung Quốc và Ấn Độ, khi các khách hàng phương Tây quay lưng lại. Do đó, thặng dư tài khoản vãng lai của Nga đã tăng hơn 3 lần trong 5 tháng đầu năm, lên 110 tỷ USD và đang trên đà kết thúc ở mức kỷ lục vào cuối năm nay.

Sau khi bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt liên quan đến việc chiếm đóng khu vực Crimea của Ukraine năm 2014, Điện Kremlin đã xây dựng một nền kinh tế "pháo đài" bằng cách giữ nợ ở mức thấp và thúc đẩy các công ty hướng đến thị trường nội địa.

Không có cảm giác khủng hoảng sắp xảy ra ở trung tâm thành phố Moscow. (Nguồn: AP)

Mặc dù nhiều doanh nghiệp thuộc sở hữu nước ngoài đã đóng cửa và Nga đã vỡ nợ nước ngoài lần đầu tiên trong hơn một thế kỷ, nhưng không có cảm giác khủng hoảng sắp xảy ra ở trung tâm thành phố Moscow.

Ngay cả khi các cửa hàng Uniqlo, Victoria's Secret và Zara đóng cửa, những người trẻ vẫn tiếp tục mua sắm.

Vkusno i tochka, chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh của Nga đang thay thế McDonald’s đón khách hàng nội địa. Trong ngày 12/6, ngày đầu tiên khai trương thương hiệu Vkusno i tochka đã đón hơn 30.000 khách hàng.

Tuy nhiên, cách Moscow 440 km, Sofya Suvorova sống ở Nizhny Novgorod cảm thấy ngân sách gia đình bị siết chặt.

Cô nói: "Chúng tôi không còn gọi đồ ăn mang đi, ít đến quán cà phê, giảm bớt một số hoạt động giải trí như các buổi hòa nhạc và rạp chiếu phim".

Các nhà kinh tế nhận định, tỷ giá hối đoái của đồng Ruble đang mạnh hơn so với USD so với trước khi xảy ra chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine.

Các biện pháp như ngừng mua ngoại tệ để ngăn đồng Ruble mất giá hoặc yêu cầu khách hàng mua khí đốt của Nga phải thanh toán bằng đồng Ruble đã khiến giá trị của đồng tiền này tăng vọt.

Nhưng theo ông Janis Kluge, một chuyên gia về nền kinh tế Nga tại Viện quốc tế và an ninh Đức, tỷ lệ lạm phát tại Nga đã mất đi một phần ý nghĩa. Lạm phát thấp hơn tại Moscow có lẽ phản ánh nhu cầu đang giảm.

Trong khi đó, giá cả hàng hóa tại Nga đang tăng và người dân đổ xô đi mua sắm. Alla Shinkevich, nhân viên một công ty bất động sản ở St. Petersburg nói rằng: "Ai cũng sợ cầm tiền mặt. Cần nhanh chóng tiêu tiền mặt trước khi chúng mất giá". Điều này có thể khiến hàng hóa thêm khan hiếm và đẩy giá cả tăng thêm.

Ngoài ra, việc Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine cũng khiến Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ ký sắc lệnh hành pháp cấm người Mỹ thực hiện các khoản đầu tư mới vào Nga, kể cả thông qua hình thức đầu tư mạo hiểm và sáp nhập.

Hiện có khoảng 1.000 công ty đã rời khỏi Nga, bao gồm Nike, Reebok, Starbucks, McDonald’s, H&M... Các công ty xuất khẩu nguyên liệu sản xuất ô tô như DHL, UPS và FedEx cũng đã từ chối giao hàng ở Nga trong nhiều tháng nay.

Tháng 5/2022, hãng sản xuất xe tải Kamaz của Nga thông báo giảm giờ làm của khoảng 5.500 nhân viên do tình trạng thiếu phụ tùng, xuất phát từ các lệnh trừng phạt của phương Tây. Phần lớn trong số 40.000 lực lượng lao động tại nhà sản xuất ô tô hàng đầu của Moscow AvtoVAZ cũng phải nghỉ việc tạm thời và nhận 2/3 mức lương bình thường.

Ông Ivan Fedyakov, người điều hành Infoline, một công ty nghiên cứu thị trường ở Nga nhấn mạnh: "Những gì đang xảy ra là trải nghiệm khủng khiếp. Điều này chưa bao giờ xảy ra trong lịch sử hiện đại khi một quốc gia lớn và hội nhập sâu rộng như vậy lại đột ngột bị cô lập khỏi nền kinh tế toàn cầu".

Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cũng nhận định, các biện pháp trừng phạt từ phương Tây sẽ tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế Nga, gây thêm căng thẳng cho các doanh nghiệp nước này.

GDP Nga dự kiến giảm 8,5% trong năm nay, mức giảm lớn nhất kể từ đầu những năm 1990.

(theo AFP, AP News)

Linh Chi