Căng thẳng Nhật – Hàn có thể khiến giá điện thoại thông minh 'leo thang'!

Ảnh: SCMP

Nhật Bản đã tuyên bố bắt đầu thắt chặt các hạn chế xuất khẩu vật liệu công nghệ cao được sử dụng trong điện thoại thông minh và sản xuất chip sang Hàn Quốc từ ngày 4/7.

Các vật liệu công nghệ cao bị hạn chế là polyimide có chứa flo được sử dụng trong màn hình điện thoại thông minh và TV; chất cản quang (resist) và khí HF được sử dụng trong tiến trình bán dẫn quang khắc, sản phẩm là các con chip, bộ vi xử lý và mạch tích hợp. Cả ba vật liệu đều là những thành phần quan trọng trong quá trình sản xuất các sản phẩm điện tử hiện đại.

Chip nhớ do Samsung sản xuất. Ảnh: CNBC

Theo công ty nghiên cứu Gartner, doanh số chất bán dẫn trên toàn cầu đã tăng 12,5%, đạt 474,6 tỷ USD vào năm 2018. Nếu lệnh hạn chế của Nhật Bản không được dỡ bỏ, tình hình doanh thu chất bán dẫn có thể sẽ giảm mạnh trong năm 2019 này.

Trước đó, một cuộc chiến thương mại kéo dài hơn một năm giữa Mỹ và Trung Quốc vốn đã khiến nền kinh tế toàn cầu phải “lao đao”. Nếu căng thẳng Nhật – Hàn tiếp tục nóng lên, nó có thể khiến mọi thứ tồi tệ hơn nữa.

Động thái của Nhật Bản

Ảnh: CNBC

Vào ngày 1/7, Nhật Bản tuyên bố sẽ hạn chế xuất khẩu ba loại hóa chất sang Hàn Quốc: polyimide có chứa flo, chất cản quang (resist), và khí HF. Những vật liệu này được sử dụng trong sản xuất chất bán dẫn và màn hình. Tuyên bố sẽ có hiệu lực từ ngày 4/7.

Theo đó, các nhà xuất khẩu Nhật Bản nếu muốn bán các vật liệu này cho Hàn Quốc buộc phải xin giấy phép xuất khẩu của chính phủ Nhật. Quá trình cấp phép có thể kéo dài đến 90 ngày.

Nếu nguồn cung các vật liệu này bị hạn chế, quá trình sản xuất chip và chất bán dẫn ở Hàn Quốc khả năng lớn là sẽ bị gián đoạn, và đương nhiên giá của các thành phần liên quan đến chip nhớ cũng sẽ tăng đáng kể.

Ngoài ra, Tokyo còn cho biết, nước này còn có kế hoạch thu hồi một số ưu đãi trong quan hệ thương mại với Nhật Bản, dự kiến sẽ được tiến hành vào tháng 8. Hàn Quốc có thể sẽ bị gạch tên khỏi danh sách trắng các quốc gia được coi là “đáng tin cậy” của Nhật Bản.

Theo đó, Nhật Bản sẽ yêu cầu giấy phép đối với 850 mặt hàng xuất khẩu sang Hàn Quốc, nhiều trong số đó được là thành phần quan trọng trong danh mục chế tạo vũ khí, theo công ty phân tích IHS Markit.

Hậu quả

Ảnh: CNBC

Nhật Bản sản xuất khoảng 90% polyimide chứa flo và và chất cản quang, khoảng 70% khí HF trên toàn cầu. Sự thống trị của Nhật Bản đối với các hóa chất này cũng đồng nghĩa với việc các công ty Hàn Quốc sẽ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn cung thay thế.

Ngay cả khi tìm được nguồn cung thay thế, các công ty Hàn Quốc vẫn có thể gặp phải các vấn đề về chất lượng hoặc không có đủ nguồn cung để đáp ứng kịp thời các đơn đặt hàng sản xuất, theo một báo cáo của Lloyd Chan và Shigeto Nagai, hai chuyên gia kinh tế tại công ty tư vấn Oxford Econom.

Hai “gã khổng lồ” sản xuất chất bán dẫn của thế giới là Samsung và SK Hynix đều ở Hàn Quốc, chỉ hai công ty này đã cung cấp tới 61% linh kiện được dùng trong chip nhớ trên toàn cầu vào năm 2018, HIS Markit cho biết. Bất kỳ sự gián đoạn sản xuất nào đều là tin xấu cho khách hàng của họ, bao gồm các công ty công nghệ lớn của Apple và Huawei.

Hiện tại, hai nhà cung cấp của Hàn Quốc có khối lượng dự trữ chất bán dẫn đủ để họ duy trì thêm một thời gian nữa. Tuy nhiên, về lâu dài, nếu hai công ty này không kịp thời tìm được nhà cung cấp vật liệu cao nghệ cao thay thế, việc sản xuất chip gặp khó khăn là điều không thể tránh khỏi.

“Bất kỳ sự hạn chế xuất khẩu nào của Nhật Bản sang Hàn Quốc đối với các vật liệu công nghệ cao đều có thể gây ra sự thiếu hụt toàn cầu về nguồn cung chip nhớ. Theo đó, giá của các thiết bị điện tử cao cấp như điện thoại hay máy tính cũng sẽ tăng theo”, theo lời cảnh báo của chuyên gia phân tích Biswas tại HIS Markit.

Căng thăng này không chỉ ảnh hưởng đến “người trong cuộc”, những công ty phụ thuộc vào nguồn cung chip nhớ và màn hình hiển thị của Hàn Quốc cũng bị “vạ lây”. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, các công ty Mỹ dễ bị tổn thương bởi tác động từ lệnh hạn chế xuất khẩu này.

Nhìn lại nguyên nhân dẫn đến xung đột

Quan hệ Nhật – Hàn không phải lúc nào cũng bình yên. Nhiều quốc gia châu Á đã phải trải qua thời kỳ lịch sử “đen tối” dưới sự thống trị của Phát xít Nhật Bản, trong đó có bán đảo Triều Tiên (kéo dài từ năm 1910 đến năm 1945).

Hai nước đã ký một hiệp ước vào năm 1965 nhằm bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Nhưng những bất đồng trong quan điểm giải quyết các vấn đề của hiệp ước vẫn tiếp tục làm gia tăng sự căng thẳng trong mối quan hệ giữa hai nước. Vấn đề “nóng” nhất là sự giải quyết đền bù lao động cưỡng bức và nô lệ tình dục trong các “nhà thổ” thời chiến cho Hàn Quốc.

Trong khi phía chính phủ Nhật Bản đã không đưa ra lý do chi tiết đằng sau quyết định hạn chế xuất khẩu đối với Hàn Quốc thì các phương tiện truyền thông của cả hai nước đã đưa tin rằng các động thái của Tokyo là để trả đũa lại phán quyết của tòa án Hàn Quốc vào tháng 10/2018 rằng Tập đoàn thép Nippon của Nhật Bản phải bồi thường cho người Hàn Quốc vì cưỡng bức lao động trong Thế chiến thứ hai.

Nhật Bản cho rằng vấn đề lao động cưỡng bức thời chiến đã được giải quyết hoàn toàn trong Hiệp ước 1965 và phản đối phán quyết của Tòa án Hàn Quốc. Tokyo cho biết đang xem xét đưa tranh chấp này lên Tòa án Công lý Quốc tế.

Tình huống xấu nhất

Ảnh: CNBC

Các tranh chấp thương mại Nhật Bản-Hàn Quốc diễn ra vào một thời điểm cuộc chiến tranh thương mại Trung – Mỹ leo thang có thể khiến nền kinh tế suy thoái và chuỗi cung ứng thiết bị điện tử toàn cầu bị gián đoạn.

“Chúng tôi không hy vọng đến việc căng thẳng thương mại giữa các cường quốc lớn tiếp tục leo thang vì các doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng”, Lloyd Chan và Shigeto Nagai, hai chuyên gia kinh tế học tại đại học Oxford cho biết.

Các doanh nghiệp ở Nhật Bản cũng cũng không thoát khỏi “liên đới”

Tranh chấp thương mại không chỉ khiến các các công ty Hàn Quốc bị ảnh hưởng mà còn khiến nhiều công ty Nhật Bản phụ thuộc vào linh kiện bán dẫn của Hàn Quốc phải lao đao.

Các công ty Nhật Bản sản xuất thiết bị điện tử mua linh kiện bán dẫn từ Hàn Quốc cũng sẽ phải đối mặt với sự chậm trễ trong quá trình sản xuất của mình do ảnh hưởng từ lệnh hạn chế xuất khẩu.

Theo CNBC

Thanh Ngọc