Căng thẳng Trung-Ấn: Máy bay tuần tiễu gầm rú trên đầu, người dân sống ở biên giới nghĩ gì?

Trong vài tuần gần đây, Singay Angechuk, 19 tuổi, cư dân thị trấn Leh ở Ladakh thuộc vùng núi Himalaya sát biên giới với Trung Quốc, thường thức giấc bởi tiếng gầm rú của máy bay chiến đấu.

Những xáo trộn vào buổi sáng này bắt đầu sau khi quân đội Ấn-Trung phát sinh đối đầu ở miền Nam Ladakh vào ngày 30/8 và 7/9, ghi nhận tiếng súng đầu tiên dọc theo Đường kiểm soát thực tế (LAC) giữa hai bên kể từ năm 1975.

Tình hình khu vực vốn căng thẳng từ lâu bởi Trung Quốc và Ấn Độ có chung đường biên giới chưa được phân định dài nhất thế giới, bao gồm Ladakh.

Cả Trung Quốc và Ấn Độ ngày nay đều là cường quốc hạt nhân. Vào năm 1962, cuộc chiến tranh giữa hai nước đã kéo dài trong một tháng và kể từ đó, các cuộc giao tranh nhỏ liên tiếp xảy ra. Vào ngày 15/6, thương vong đẫm máu đã xảy ra với ít nhất 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng, trong khi Trung Quốc không công bố con số cụ thể.

Vì đường biên giới chưa được đánh dấu nên Bắc Kinh và New Delhi đều có những quan điểm khác nhau về vị trí kết thúc lãnh thổ. Vụ xung đột gần đây nhất đã làm tăng mức độ lo lắng và buộc một số người dân địa phương phải rời đi.

Máy bay tuần tra trên đầu

Angechuk, theo học một trường trung học địa phương, nhận thấy mối đe dọa của chiến tranh khiến việc học của mình bị xao nhãng. Cậu nói với Nikkei (Nhật Bản) rằng: "Mỗi khi máy bay phản lực bay bay vòng trên đầu hoặc một đoàn xe quân sự di chuyển qua, tôi lại sợ hãi".

Mối đe dọa chiến tranh bao trùm thị trấn xinh đẹp Leh ở vùng Ladakh của Ấn Độ. Ảnh: Bhat Burhan

"Chúng tôi không biết chuyện gì đang xảy ra bên ngoài thị trấn Leh vì người dân bị cấm đi lại. Những diễn biến này càng khiến chúng tôi thêm lo lắng", cậu nhấn mạnh.

Một chủ quán cà phê ở thị trấn Leh giấu tên cho biết, gần đây anh không liên lạc được với một người bạn sống gần biên giới vì chính quyền Ấn Độ đã áp đặt lệnh cấm liên lạc. "Tôi lo lắng cho sự an toàn của anh ấy", anh nói. "Không có tin tức nào vào thời điểm nhạy cảm này".

Không có nguồn thông tin nào, người dân Ladakh, đặc biệt là cư dân thị trấn Leh, chỉ có thể nhìn lên trời và đếm những chiếc máy bay chiến đấu. Ngồi bên ngoài cửa hàng đã đóng cửa của mình, ông Nazir Laroo, 65 tuổi, lo lắng cho gia đình 7 người. Do gia đình có cháu nhỏ nên ông bị giằng xé giữa việc ở yên tại chỗ hay tìm nơi trú ẩn.

Bồn chồn hút điếu thuốc, ông Laroo nghiền ngẫm về những mùa đông đặc biệt khắc nghiệt, giam giữ mọi người chôn chân trong nhà, còn nhiệt độ giảm xuống dưới mức đóng băng. "Chúng tôi sẽ làm gì nếu chiến tranh nổ ra?", ông tự hỏi. "Chúng tôi sẽ chết ở trong nhà với những đứa trẻ, phải không?"

Laroo nói rằng vũ khí và đạn dược không giải quyết được gì. "Cả hai bên nên ngồi lại và giải quyết các vấn đề một cách hòa bình", ông nói. "Mọi người nên kêu gọi đối thoại chứ không phải chiến tranh".

Lo lắng gia tăng

Trung Quốc và Ấn Độ hiện đã triển khai hàng nghìn binh sĩ và vật tư dọc theo biên giới. Đầu tháng này, khi Không quân Ấn Độ đã giới thiệu lô máy bay chiến đấu hai động cơ Dassault Rafale đầu tiên nhập khẩu từ Pháp, Bộ trưởng Quốc phòng Rajnath Singh nói rằng, họ cần phải gửi một thông điệp mạnh mẽ tới toàn thế giới, "đặc biệt là với những đe dọa chủ quyền của Ấn Độ".

Theo đánh giá, tình hình hiện nay dường như đã hạ nhiệt sau khi Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar gặp nhau vào ngày 10/9 tại Moscow sau 4 tháng bế tắc.

Hai bên đã đạt được 5 điểm đồng thuận, bao gồm việc nhanh chóng giảm số lượng binh lính và tránh bất kỳ hành động nào có thể làm leo thang căng thẳng ở khu vực biên giới song phương.

Tuy nhiên, người dân địa phương vẫn chỉ nhìn thấy các máy bay phản lực và các đợt chuyển quân tăng lên.

Một nghiên cứu năm 2015 trên tạp chí tâm lý IJIP kết luận rằng những căng thẳng an ninh tương tự sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của người dân. Nuzhat Firdous, tác giả của nghiên cứu từ trường đại học Jamia Millia Islamia (New Delhi), viết rằng "ở những khu vực bị ảnh hưởng bởi xung đột liên miên, nhiều người có thể sẽ đối mặt với các vấn đề về sức khỏe tâm thần".

Nhà hoạt động xã hội Sajad Ahmad nhớ lại cuộc giao tranh ở Kargil giữa Ấn Độ và Pakistan vào năm 1999, cách Leh khoảng 200 km. Ông nói với Nikkei: "Chúng tôi đã từng là nạn nhân của các cuộc pháo kích xuyên biên giới và chứng kiến những ngôi nhà bị biến thành đống đổ nát".

"Rất nhiều người bị mất nhà cửa và sống tha hương, vì vậy, tất cả chúng tôi đều sợ bất kỳ sự leo thang nào", ông nói.

Cuộc giao tranh năm 1999 đã khiến gần 28.000 người dân, ở cả Kargil và Leh, phải rời đi.

Trong khi đó, người dân địa phương nói rằng, họ đã nhìn thấy quân đội Ấn Độ được trang bị tên lửa vác vai ở dọc LAC nhưng cho đến nay không có báo cáo nào về di chuyển cư dân đi nơi khác, thay vào đó, chỉ có sự lo lắng ngày càng gia tăng.

An An