'Canh bạc' của thị trường nghệ thuật tỷ USD

Buổi đấu giá nghệ thuật của Sotheby's tại New York 2024. Ảnh: Julian Cassady/Sotheby's

Kết thúc tuần đấu giá nghệ thuật tại New York (Mỹ), tổng giá trị tác phẩm bán được bởi ba nhà đấu giá lớn là Sotheby's, Christie's và Phillips đạt 1,4 tỷ USD, giảm 22% so với mức 1,8 tỷ USD của tháng 5 năm ngoái.

Trong cuộc đua này, Christie's dẫn đầu với tổng doanh số 640 triệu USD, đồng thời ghi nhận mức giảm sâu nhất - 30,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Sotheby's bám sát nút với 633 triệu USD, giảm 20,7%. Phillips có quy mô nhỏ hơn, nhưng lại là nhà đấu giá duy nhất ghi nhận sự tăng trưởng 1,9% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 110 triệu USD, theo Artnet News.

Trong số các tác phẩm được bán đấu giá tại Sotheby's, tranh Les Distractions de Dagobert của Leonora Carrington đạt mức giá kỷ lục 28,5 triệu USD vào ngày 15/5. Được biết, chủ nhân của kiệt tác là chuyên gia tài chính Ronald Cordover, nhà khoa học, đồng thời là nhà bảo trợ nghệ thuật người Mỹ.

Bức họa Les Distractions de Dagobert (1945) dự kiến bán với giá 12-18 triệu USD. Kỷ lục trước đó của Carrington tại các phiên đấu giá chỉ là 3,3 triệu USD, được thiết lập cách đây 2 năm.

Tác phẩm Les Distractions de Dagobert (1945) của nữ nghệ sĩ Leonora Carrington. Ảnh: Sotheby’s.

Kỷ lục mới đưa nghệ sĩ siêu thực người Anh lên hàng ngũ những nghệ sĩ nữ có giá trị nhất, vốn thường bị xếp sau các đồng nghiệp nam.

Đối với Cordover, đây là "món hời" lớn. Ông đã mua bức tranh tại phiên đấu giá năm 1995 với giá 475.500 USD. Tính theo lạm phát, ngày nay, con số này khoảng 990.000 USD, tương đương việc bức tranh tăng 3.166% giá trị.

Bên cạnh thành công như trường hợp của Cordover, thị trường nghệ thuật cũng tiềm ẩn những rủi ro, đặc biệt là tính thanh khoản thấp. Khác với thị trường chứng khoán, việc mua bán tác phẩm nghệ thuật thường khó khăn và mất nhiều thời gian, không dễ hòa vốn, lãi lớn lại càng hiếm.

Điển hình như bức tranh Ocean Park #126 (1984) của Richard Diebenkorn. Tỷ phú Lorenzo Fertitta, chủ sở hữu tác phẩm từng giữ mức giá kỷ lục 23,9 triệu (năm 2018), đã thất bại trong việc bán lại tranh.

Ocean Park #126 (1984) của Richard Diebenkorn. Ảnh: Sotheby’s.

Tháng 5/2018, tại buổi đấu tranh nghệ thuật đương đại của Sotheby's, Ocean Park #126 có mức giá ước tính 18-25 triệu USD. Đáng tiếc, tác phẩm không nhận được sự quan tâm từ giới sưu tầm. Sau vài phút đấu giá căng thẳng, người rao giá đã gõ búa dừng lại ở mức 14,8 triệu USD, tuyên bố hủy bán tác phẩm.

Nhiều trường hợp lại "ăn may", như bức tranh hợp tác Untitled (1984) của Warhol-Basquiat đạt được 19,4 triệu USD, vượt qua mức ước tính trước bán 15-20 triệu USD.

Tác phẩm hợp tác của Warhol-Basquiat được bán đấu giá lần cuối cách đây 14 năm. Kể từ đó, thị trường tranh của Basquiat đã tăng vọt. Trong khi đó, tranh của Diebenkorn quay trở lại thị trường chỉ 6 năm kể từ lúc được bán với giá kỷ lục tại Christie's.

Trước buổi đấu giá, Sotheby's đã nhận được các đề nghị trị giá 16-17 triệu USD, nhưng người bán không đồng ý.

"Đây là một trong những bức tranh Ocean Park đẹp nhất mà chúng tôi từng thấy. Tôi hoàn toàn hiểu quyết định giữ lại tác phẩm của người bán", Grégoire Billault, Chủ tịch nghệ thuật đương đại của Sotheby's, cho biết.

Untitled (1984) của Andy Warhol và Jean-Michel Basquiat tại Sotheby's vào tháng 5/2024. Ảnh: Katya Kazakina.

Thị trường đấu giá cũng chứng kiến những nhà sưu tập đạt được lợi nhuận đáng kể, như trường hợp của Greg Renker, đồng sáng lập Guthy-Renker, công ty tiếp thị sản phẩm chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp. Renker là người bán 4 bức tranh của Joan Mitchell từ 4 thập kỷ khác nhau, trong đó 3 bức vượt qua mức ước tính thấp nhất.

Được biết, tổng mức giá ước tính của 4 tác phẩm thấp nhất là 47,8 triệu USD. Sau buổi đấu giá tại Sotheby's, tổng giá bán đạt được là 52,6 triệu USD (tương đương 60,9 triệu USD bao gồm phí).

Nhưng điều tương tự không xảy ra với bức tranh Vase de Fleurs, Roses et Lilas (1882) của Édouard Manet. Tác phẩm này được Renker mua vào năm 2004, không có chính xác thông tin về giá mua, nhưng theo các nhà phân phối, tác phẩm được tham vọng bán với giá 20 triệu USD.

Sotheby's đã điều chỉnh mức ước tính của bức tranh xuống còn 7-10 triệu USD. Cuối cùng, Vase de Fleurs, Roses et Lilas được bán với giá 8,5 triệu USD (tương đương 10,1 triệu USD bao gồm phí), thấp hơn đáng kể so với kỳ vọng trước đó.

Vase de Fleurs, Roses et Lilas (1882) của Édouard Manet. Ảnh: Sotheby’s.

Như Phương