Cảnh báo loài cua biển có độc tố cực mạnh: ăn 2 con có thể tử vong!

Ngày 2.4, thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, Trung tâm chống độc vừa tiếp nhận điều trị cho một bệnh nhân bị ngộ độc rất nặng, đã ngừng tim ở tuyến trước sau khi ăn phải một loại cua biển. Nguyên nhân ban đầu được xác định do độc tố tetrodotoxin trong cua gây ra.

Loài cua gây ngộ độc này cùng họ và có hình dáng rất giống với cua mặt quỷ. Ảnh: TLBV

Theo lời kể của người nhà bệnh nhân, bệnh nhân Đỗ Văn Ch. (46 tuổi, ở Tĩnh Gia, Thanh Hóa) làm nghề đi biển, ngày 27.3 trong lúc ngoài khơi bệnh nhân có ăn 1- 4 con cua đã được luộc chín (người dân địa phương gọi loài cua này là “còng chữ thập”). Sau ăn khoảng 2 giờ, bệnh nhân thấy mệt kèm buồn nôn, nôn nhiều và tê bì miệng, lưỡi, chân tay...

Bệnh nhân được khẩn trương đưa vào bờ và đến cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa Hợp Lực Tĩnh Gia trong tình trạng nói khó, yếu nhẹ tứ chi. Tuy nhiên, diễn tiến càng xấu đi, bệnh nhân yếu không thể nói được, không cử động được tay chân, khó thở, suy hô hấp và ngừng tuần hoàn. Được các bác sĩ hồi sức, ép tim, bệnh nhân đã có mạch trở lại và được chuyển đến Trung tâm chống độc của Bệnh viện Bạch Mai.

Khi nhập viện, bệnh nhân trong tình trạng hôn mê, liệt hoàn toàn, dùng thuốc vận mạch, bóp bóng và đặt nội khí quản. Bệnh nhân được chẩn đoán sơ bộ ngộ độc cua độc, có hình dạng giống cua mặt quỷ. Hiện bệnh nhân được điều trị hồi sức, thở máy, vận mạch, hạ thân nhiệt chỉ huy để bảo vệ não. Nhận định ban đầu cho thấy tình trạng ngộ độc của bệnh nhân rất nặng, cần được theo dõi chặt chẽ và điều trị tích cực. Hiện tiên lượng của bệnh nhân rất dè dặt, chưa thể nói trước điều gì.

Mặc dù không thể xác định chính xác loài cua độc bệnh nhân đã ăn do không còn thức ăn thừa, các bác sỹ vẫn hướng dẫn gia đình mang các con cua tương tự được đánh bắt cùng khu vực tới bệnh viện để giúp xác định nguyên nhân.

Mẫu cua tương tự loại cua bệnh nhân đã ăn được người nhà mang tới Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai để nhận diện. Ảnh: TLBV

Hai mẫu cua này đã được gửi tới Viện Hải dương học thuộc Viện Hàn lâm và Khoa học công nghệ Việt Nam ở Nha Trang. Kết quả nhận dạng cho thấy đây là loài cua Quạt (tên khoa học Demania reynaudii, thuộc họ Xanthidae, tức là họ cua rạn). Loài cua này cùng họ và có hình dáng rất giống với cua mặt quỷ.

Phân tích độc chất trên thịt cua cho thấy có độc tố tetrodotoxin, với hàm lượng độc tố quy ra nếu một người trưởng thành ăn hai con cua trọng lượng 50-60g/con có thể tử vong. Đây là một phát hiện mới có ý nghĩa khoa học.

TS-BS. Nguyễn Trung Nguyên (Giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, ở Việt Nam còn có ít nhất ba loại cua biển độc khác được biết tới là: Cua mặt quỷ (ten khoa học Zosimus aeneus); Cua hạt (Platypodia granulosa) và Cua Phờ lo ri đa (Atergastis floridus), phân bố ở các vùng biển của miền Trung, Nha Trang và một số vùng khác.

Trong phần thịt và trứng của cua có chứa một vài loại độc tố khác nhau. Đáng chú ý là độc tố tetrodotoxin, gonyautoxin và saxitoxin. Đặc điểm của các độc tố này là bền vững với nhiệt, tức là vẫn giữ nguyên sau khi nấu chín. Đây là độc tố cực mạnh với hệ thần kinh, chỉ cần 0,5mg đã có thể gây tử vong cho người lớn. Khi xâm nhập vào cơ thể, độc tố này gây liệt cơ, ban đầu có biểu hiện tê bì môi lưỡi chân tay, sau đó là liệt tất cả các cơ, đồng tử giãn, có thể co giật, tụt huyết áp, loạn nhịp tim. Phần lớn những trường hợp tử vong là suy hô hấp do liệt cơ.

Diễn biến ngộ độc các loài cua độc rất nhanh, có thể xuất hiện sau ăn trong vòng vài tiếng trở lại. Nhiều trường hợp bệnh nhân ăn ngoài biển, trên tàu, trên đảo, bị ngộ độc và khi đưa vào bờ thì không kịp cứu chữa, đã có trường hợp bị tử vong trên đường tới viện.

Đáng chú ý, cũng giống như cá nóc, những loại cua này không biết trước độc tố đến mức độ nào, nên sẽ có trường hợp có người ăn nhưng không sao, từ đó dễ dẫn đến người khác chủ quản nghĩ rằng cua không độc. Gia đình bệnh nhân Ch. kể trước đây đã từng ăn loài cua này một vài lần nhưng không bị gì, đến lần này thì bị ngộ độc. “Để phòng tránh nguy cơ ngộ độc, người dân tuyệt đối không nên ăn các loại cua này. Chỉ nên ăn các loại hải sản, cua, mực, tôm, ghẹ… quen thuộc. Những loại cua lạ, kỳ dị, hình hài khác thường thì không nên ăn”, BS. Nguyên lưu ý.

Đối với, những người dân đi biển nên dự trữ mang theo than hoạt để trong trường hợp nghi ngờ ngộ độc có thể gây nôn và uống ngay tại chỗ để giải độc. Trên tàu, thuyền đi biển cũng nên trang bị các phương tiện cấp cứu ban đầu. “Các ngư dân cũng cần được tập huấn các kiến thức sơ cứu ban đầu để có thể sơ cứu tại chỗ cho bệnh nhân trước khi đưa đến cơ sở y tế gần nhất”, BS. Nguyên nói.

Mai Thanh