Các nhà nghiên cứu đã tiến hành tìm hiểu sự biến dạng của đất đóng băng vĩnh cửu ở vùng Bắc Cực tại cực bắc Thụy Điển, cách thị trấn nhỏ Abisko khoảng 10 km về phía đông.
Họ phát hiện ra hiện tượng ấm lên xảy ra nhanh gấp 3 lần so với nơi khác trên thế giới. Điều khiến các nhà khoa học lo ngại là một loại khí khác bốc lên kèm theo, đó là methane. Carbon lưu trữ bên trong đất đóng băng vĩnh cửu đang rò rỉ.
Tầng đất đóng băng bao phủ xấp xỉ 20- 25% bề mặt đất liền ở bán cầu bắc, chứa khoảng 1.700 tỷ tấn carbon hữu cơ, gần gấp đôi lượng carbon trong khí quyển. Giới nghiên cứu cảnh báo đất đóng băng vĩnh cửu là "bom hẹn giờ" giải phóng carbon.
Điều đáng lo ngại nhất là carbon trong tầng đất đóng băng vĩnh cửu sẽ biến thành carbon dioxide (nhờ quá trình oxy hóa) khi tốc độ tan chảy tăng. Hiện tượng này rất có lợi cho hiệu ứng nhà kính, khiến nhiệt độ toàn cầu tăng nhanh hơn.
Đất đóng băng vĩnh cửu có thể đạt điểm tới hạn khi nhiệt độ tăng tới ngưỡng làm thay đổi hệ sinh thái và đe dọa hệ thống toàn cầu. Ví dụ, giới nghiên cứu lo sợ rừng nhiệt đới Amazon có thể biến đổi thành đồng cỏ cao hoặc những dải băng bên trên Greenland và Tây Phi tan chảy hoàn toàn.
"Nếu tất cả carbon đóng băng được giải phóng, nồng độ carbon trong khí quyển sẽ tăng gấp gần 3 lần", Gustaf Hugelius, chuyên gia về chu kỳ carbon của đất đóng băng vĩnh cửu ở Đại học Stockholm, cho biết.
Tuy nhiên, điều đó sẽ không bao giờ xảy ra. Quá trình tan chảy của đất đóng băng sẽ không diễn ra cùng lúc. Thay vào đó, carbon sẽ rò rỉ trong nhiều thập kỷ, thậm chí hàng trăm năm.
Tại Abisko, một thị trấn ven hồ nhỏ, dấu hiệu dễ thấy của đất đóng băng vĩnh cửu tan chảy là những vết nứt vỡ trên mặt đất và bốt điện thoại nghiêng ngả vì đất dịch chuyển.
Ở Alaska, nơi đất đóng băng vĩnh cửu chiếm 85%, tình trạng tan chảy khiến mặt đường biến dạng. Nhà cửa ở các thành phố tại Siberia bị rạn nứt.
Yakutsk, thành phố lớn nhất thế giới xây trên đất đóng băng vĩnh cửu, thậm chí phải phá hủy một số công trình bị hư hỏng nặng. Sự tan chảy của đất đóng băng cũng ảnh hưởng tới đường ống nước, ống cống và ống dẫn dầu.
Trên khắp Bắc Cực, đất đóng băng vĩnh cửu có thể tác động tới khoảng 2/3 cơ sở hạ tầng vào giữa thế kỷ, theo một dự thảo báo cáo của IPCC. Hơn 1.200 khu dân cư, 36.000 tòa nhà và 4 triệu người sẽ gánh chịu hậu quả.
Hiện tượng này cũng dẫn tới thay đổi đáng kể về cảnh quan do nước đọng tạo thành nhiều ao hồ mới hoặc mở ra đường dẫn nước mới khiến khu vực khô cạn hoàn toàn.
Mời các bạn xem video: Khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp tại các quốc gia ít dân nhất thế giới. Nguồn: VTC
Thùy Dung (T.H)