Cảnh báo về các sản phẩm chay chế biến sẵn

Thực phẩm chay khô được bày bán khá phong phú trên thị trường -Ảnh: H.N

Bác tôi sinh sống ở Hà Nội, làm quen với việc ăn chay trường nhiều năm nay, cúng giỗ trong nhà cũng đều làm tiệc chay. Tuy nhiên, tuổi đã cao, thực phẩm chay nếu chỉ sử dụng mỗi rau củ quả thì mâm tiệc kém hấp dẫn nên bác thường tìm mua các loại thực phẩm chay giả mặn như cá thu, thịt ba chỉ, căn... để sử dụng. Một lần đi du lịch ở Huế, thấy các thực phẩm chay khô ở đây rất phong phú nên bác mua thật nhiều để dự trữ, hết lại nhờ con cháu trong quê mua giúp rồi gửi ra Hà Nội. Mỗi lần đi mua các sản phẩm đó giùm bác ở chợ Đông Hà, tôi đều có cảm giác không yên tâm khi người bán thường lôi ra đủ thứ sản phẩm để giới thiệu, từ chả, nấm đến đùi gà, căn, ốc... trong những thùng kín hoặc bao ni lon màu đen mà không biết những sản phẩm này hạn sử dụng bao lâu, để bảo quản nó, liệu người ta có sử dụng loại hóa chất nào không tốt cho sức khỏe hay không. Nhìn bằng mắt thường, chỉ thấy các sản phẩm đó rất giống với thực phẩm mặn được chế biến sẵn. Một số món chay giả mặn như xúc xích, thịt gà, ốc… nhà sản xuất phải sử dụng phẩm màu, phụ gia để những sản phẩm trông bắt mắt, có hình dáng giống thực phẩm mặn. Có đợt bác tôi vì thấy thực đơn phong phú và tiện lợi nên sử dụng trong bữa ăn chính hằng ngày, sau vì căn bệnh tiểu đường khiến các bác sĩ khuyến cáo cần phải có chế độ ăn phù hợp, bác mới dần hạn chế những sản phẩm này.

Không ai có thể phủ nhận sự tiện lợi của các thực phẩm chay khô hoặc chế biến sẵn trong các bữa tiệc, cúng giỗ chay. Chế biến món ăn chay đòi hỏi cầu kỳ và mất thời gian nên không phải ai cũng làm được. Trong khi đó, hiện nay ngoài những món ăn chay truyền thống, nhà sản xuất, kinh doanh đã chế biến thêm nhiều thực phẩm chay đóng gói sẵn tiện lợi nên hấp dẫn người tiêu dùng. Điều dễ nhận thấy là các món chay sử dụng rau củ, khoai, đậu đỗ… để chế biến thì không thể nào có độ giòn, dai nhưng khi ăn những thực phẩm chay đóng gói sẵn thì ngược lại và để đảm bảo được yếu tố đó thì nhà sản xuất, chế biến phải cho thêm hóa chất tạo mùi, màu, chất định hình, phụ gia và chất chống ẩm mốc vào các thành phẩm.

Mặc dù đã có quy định về chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm và danh mục các chất phụ gia thực phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn nhưng nhiều cơ sở sản xuất vì chạy theo lợi nhuận nên sẵn sàng sử dụng các loại phụ gia không được phép dùng, có giá thành thấp để chế biến đồ ăn chay, hoặc nhập khẩu những sản phẩm chay không nhãn mác, không thời hạn sử dụng để bán... gây hại cho sức khỏe con người. Hiện nay, tại một số chợ, siêu thị trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, thực phẩm chay khô, đồ ăn chay chế biến sẵn hay các gia vị chế biến đồ chay được bày bán khá nhiều.

Thực phẩm chay có giá bán bằng khoảng 2/3 so với thực phẩm mặn cùng loại nhưng trên nhãn mác một số sản phẩm chỉ có một vài thông tin sơ sài, thậm chí nhiều sản phẩm không có hạn sử dụng, địa chỉ nơi sản xuất. Nếu muốn các thực phẩm mới, lạ hơn thì người tiêu dùng vẫn có thể đặt mua online như thịt dê, cừu chay, tương đậu Hàn Quốc... Ở các quán cơm chay tại Quảng Trị, thường người bán hạn chế sử dụng thực phẩm chay đóng gói sẵn, mà mua thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên ở chợ, rồi chế biến các món ăn khá phong phú. Tuy nhiên, nhiều món chay khô được sử dụng để chế biến thành món ăn với cơm, phở là chả, căn, sườn...

Theo kết quả kiểm nghiệm ban đầu, một số sản phẩm “Pate Minh Chay” của các lô khác nhau đã phát hiện vi khuẩn Clostridium botulinum typ B. Đây là vi khuẩn kị khí tuyệt đối, sinh bào tử; độc tố của vi khuẩn Clostridium botulinum có độc lực rất mạnh, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, kéo dài và dễ tử vong.Từ vụ ngộ độc pa tê Minh Chay khiến nhiều người lâm vào tình trạng ngộ độc nặng, tiên lượng xấu đến sức khỏe, ngành Y tế đã đưa ra khuyến cáo cơ quan chức năng nên tăng cường công tác kiểm tra các mặt hàng thực phẩm chay, đồng thời lấy mẫu xét nghiệm về độ an toàn để kịp thời cảnh báo với người tiêu dùng. Đối với người tiêu dùng, khi chọn thực phẩm chay khô hoặc đã chế biến sẵn nên tìm đến những thương hiệu có uy tín, lâu năm, đặc biệt là có giấy chứng nhận đạt vệ sinh an toàn thực phẩm, sản phẩm có nhãn mác, nguồn gốc rõ ràng.

Hoài Nam