Cảnh giác biến chứng suy thận cấp sau điều trị khỏi sốt xuất huyết

Sau 5 ngày khỏi bệnh sốt xuất huyết, bệnh nhân N.V rơi vào triệu chứng mệt mỏi, tăng cân, không đi tiểu suốt 5 ngày, tăng 3kg, nôn khan và được phát hiện suy thận cấp.

Tổn thương thận cấp sau khi điều trị ổn định bệnh sốt xuất huyết khá hiếm gặp, là một trong những biến chứng ít được chú ý và chưa được nghiên cứu nhiều.

Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, sau khám lâm sàng, bác sĩ chỉ định xét nghiệm chức năng thận, tổng phân tích nước tiểu, siêu âm hệ tiết niệu cho người bệnh để tìm các nguyên nhân gây tổn thương cấp.

Kết quả cho thấy chỉ số creatinin lên tới 688 mmol/L (chỉ số bình thường là 80-106 mmol/l), Hematocrit lên tới 0,56 l/l. Bác sĩ chẩn đoán ông V. mắc suy thận cấp, máu cô đặc.

Sau khi truyền dịch, sử dụng lợi tiểu nhưng người bệnh vẫn không tiểu được và tiếp tục tăng cân, bác sĩ tiến hành đặt catheter lọc máu cấp cứu cho ông.

TS.Mai Thị Hiền, Trưởng đơn nguyên Thận nhân tạo cho biết, suy thận liên quan đến sốt xuất huyết có cơ chế phức tạp và chưa được hiểu hết.

Đầu tiên phải kể đến tình trạng thiếu dịch dẫn tới cô đực máu hoặc huyết động không ổn định dẫn tới giảm lưu lượng máu qua thận làm giảm mức lọc cầu thận. Có thể xảy ra tình trạng tiêu cơ vân trong sốt xuất huyết cũng là một trong các nguyên nhân dẫn tới suy thận cấp.

Ngoài ra còn có giả thuyết về vai trò của virus gây tổn thương trực tiếp đến thận. Virus Dengue sốt xuất huyết có thể gây tổn tử thương gan, thận, tim và có thể gây tử vong trong trường hợp sốt xuất huyết nặng.

Người bệnh khi bị suy thận cấp cần lọc máu (hay còn gọi là thận nhân tạo) giúp loại bỏ các chất cặn bã và nước thừa, cân bằng toan kiềm trong khi chờ thận hồi phục. Tùy vào tình trạng bệnh, bác sĩ chỉ định số lần và thời gian lọc máu phù hợp.

Người bệnh được tiến hành truyền dịch, lợi tiểu, cân bằng toan kiềm và lọc máu bằng hệ thống máy lọc hiện đại. Sau 4 lần lọc máu, bệnh nhân bắt đầu tiểu được, creatinin giảm dần, ăn uống dần trở lại bình thường. Người bệnh tiếp tục được điều trị và xuất viện sau 7 ngày.

Theo TS.Hiền, chỉ định lọc máu thường dựa trên tình trạng sức khỏe tổng thể và mức độ nặng của bệnh, chỉ được áp dụng khi người bệnh không đáp ứng tốt với các liệu pháp điều trị thông thường.

Quá trình lọc máu cần được thực hiện và theo dõi bởi các bác sĩ vững chuyên môn, với sự hỗ trợ của hệ thống máy móc hiện đại giúp giảm thiểu biến chứng trong quá trình lọc máu.

Trước khi lọc máu người bệnh cần được thăm khám kỹ về lâm sàng, cần quan tâm tới cân nặng, nước tiểu, huyết động, tình trạng tim mạch, tình trạng toàn thân, các chỉ số xét nghiệm.

Quá trình lọc máu cần chủ động điều chỉnh các thông số về dịch lọc, tránh thay đổi điện giải quá nhanh, rút nước thừa một cách hợp lý tránh tụt huyết áp trong quá trình lọc và sử dụng chống đông hiệu quả.

Trường hợp bệnh nhân trên gặp tổn thương thận cấp sau khi điều trị ổn định bệnh sốt xuất huyết khá hiếm gặp, là một trong những biến chứng ít được chú ý và chưa được nghiên cứu nhiều của bệnh sốt xuất huyết khiến cho thời gian nằm viện kéo dài, tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Chuyên gia của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh khuyến cáo, khi mắc sốt xuất huyết, người bệnh cần chú ý bù nước và điện giải, theo dõi huyết động, nước tiểu, xét nghiệm tiểu cầu và chức năng thận. Khi có các triệu chứng bất thường sau khi mắc sốt xuất huyết như sốt, mệt mỏi li bì, buồn nôn, tiểu ít, chảy máu mũi, chảy máu răng, đau bụng…, người bệnh cần đến các cơ sở y tế thăm khám để điều trị kịp thời.

Biểu hiện suy thận cấp cần có chỉ định điều trị của bác sĩ, tránh để ảnh hưởng đến chức năng thận, nhất là ở người khỏe mạnh. Với các trường hợp lọc máu do suy thận cấp sau sốt xuất huyết, sau khi điều trị ổn định cần thực hiện chế độ dinh dưỡng cân bằng, vận động nhẹ nhàng, theo dõi chức năng thận và tái khám ngay khi có bất thường.

Về công tác điều trị bệnh nhân suy thận mạn, theo PGS.TS Đỗ Gia Tuyển, Giám đốc Trung tâm thận - tiết niệu - lọc máu của Bệnh viện Bạch Mai, mỗi năm Việt Nam có thêm 8.000 người bị bệnh thận.

Vị chuyên gia này cho rằng, triệu chứng của bệnh suy thận thường mơ hồ, không có các biểu hiện rõ ràng, nhất là những người trẻ có tâm lý chủ quan, lơ là, bỏ qua những biểu hiện bất thường của cơ thể.

Khi xuất hiện những biểu hiện rõ ràng, bệnh nhân hầu hết đều đã ở giai đoạn cuối phải chỉ định lọc máu chu kỳ. Nếu không được chạy thận nhân tạo, suy thận sẽ gây ra các biến chứng có thể khiến tử vong.

Các bác sĩ khuyến cáo yếu tố di truyền, hay các bệnh lý nền như đái tháo đường, tăng huyết áp, viêm cầu thận, thận đa nang, nhiễm khuẩn, bệnh tự miễn... nếu không được quan tâm, điều trị sẽ dẫn tới suy thận mạn.

Ngoài ra, với cuộc sống đô thị hiện đại, thói quen sinh hoạt không lành mạnh như tình trạng ăn uống thừa năng lượng, thức ăn chế biến sẵn nhiều hóa chất bảo quản, lạm dụng các loại đồ uống, cùng lối sống ít vận động thể lực cũng là những nguyên nhân dẫn tới trẻ hóa suy thận mạn.

Với người có bệnh lý nền, cần được thăm khám, điều trị ổn định. Mọi người cũng cần đi kiểm tra định kỳ để tầm soát bệnh này, phát hiện sớm sẽ giúp có biện pháp dự phòng và điều trị để làm chậm tiến triển của bệnh thận mạn tính.

Còn theo bác sĩ Tuyển, chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp bảo tồn chức năng thận, kéo dài thời gian vào chạy thận, đồng thời giúp hạn chế biến chứng của bệnh thận mạn hay đợt cấp suy thận mạn.

"Khác với suy thận cấp có khả năng hồi phục hoàn toàn thì suy thận mạn không thể chữa khỏi được. Nếu phát hiện sớm và điều trị bảo tồn sẽ giúp làm chậm tiến triển của bệnh, kéo dài thời gian đến giai đoạn phải điều trị thay thế thận, do thận bị mất chức năng quá nặng", bác sĩ Tuyển nói.

D.Ngân