Cảnh giác với triệu chứng của bệnh vi khuẩn ăn thịt người Whitmore
Khi được chẩn đoán và điều trị không đúng, bệnh vi khuẩn ăn thịt người (bệnh Whitmore) với tỷ lệ tử vong cao, có thể lên tới 40%.
Cảnh giác với triệu chứng của bệnh
Thời gian gần đây, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới - Bệnh viên Bạch Mai tiếp nhận nhiều ca bệnh với triệu chứng sốt, kém ăn, sụt cân, sưng và áp xe một số vị trí trên cơ thể. Các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh nhân rất giống và thường nhầm lẫn với bệnh lao, nhiễm khuẩn tụ cầu.
Sau khi tiếp nhận, các bác sĩ Trung tâm Bệnh Nhiệt đới chẩn đoán nghi ngờ ca bệnh Whitmore, nhanh chóng tiến hành cấy máu, mủ từ các vị trí áp xe. Sau khi có kết quả xét nghiệm phát hiện vi khuẩn Burkholderia pseudomallei, vi khuẩn gây bệnh Whitmore (Melioidosis), bệnh nhân được giải thích và tư vấn về phác đồ điều trị kéo dài để tránh tái phát.
Điển hình, trường hợp bệnh nhân T.V.L (58 tuổi, Sóc Sơn - Hà Nội) vào viện trong tình trạng viêm phổi, áp xe tiền liệt tuyến, trực tràng, kém ăn, sụt cân. Áp xe chính là các ổ nhiễm trùng do vi khuẩn tạo ra. Theo bệnh nhân chia sẻ, xung quanh khu vực sinh sống cũng từng có trường hợp nhiễm bệnh Whitmore tử vong.
Trường hợp bệnh nhân P.C.G (48 tuổi, Can Lộc - Hà Tĩnh) có nghề nghiệp làm ruộng, thợ xây, hay tiếp xúc với bùn đất. Bệnh nhân vào viện trong tình trạng sốt, sưng đau, áp xe tay trái, đau nhức trong xương. Trước đó, người bệnh đã từng nhiều lần bị áp xe ở các vị trí khác nhau trên cơ thể, tái đi tái lại, điều trị ở tuyến trước không tìm ra nguyên nhân.
Thêm trường hợp bệnh nhân V.Đ.L ( 45 tuổi, Trực Ninh - Nam Định), tiền sử khỏe mạnh bình thường. Bệnh nhân bị sốt cao nhiều ngày, sưng đau mông phải, ho đờm, khó thở, vào viện trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn nặng.
Cả ba bệnh nhân trên đều có bệnh nền đái tháo đường: Có người đã và đang điều trị đái tháo đường, duy trì tiêm insulin; có người sau khi vào viện điều trị sốt, viêm phổi, sưng áp xe phát hiện nền bệnh đái tháo đường. Đặc biệt, có bệnh nhân Whitmore đã xâm nhập vào tận xương, gây viêm.
Tại bệnh viện, sau khi xác định rõ nguyên nhân, các ca bệnh Whitmore được sử dụng phác đồ kháng sinh mà Bộ Y tế khuyến cáo; luôn phối hợp cùng nhiều chuyên khoa để xử trí các ổ áp xe, kiểm soát đường máu, dinh dưỡng và nâng cao thể trạng. Hiện các bệnh nhân đã cắt sốt, ổ áp xe được xử lý, sức khỏe được cải thiện, ăn uống và đi lại được.
Bệnh Whitmore có biểu hiện lâm sàng đa dạng với tỷ lệ tử vong cao
Theo bác sĩ Trung tâm Bệnh nhiệt đới - Bệnh viện Bạch Mai, Whimore là bệnh do vi khuẩn có tên Burkholderia pseudomallei gây ra. Bệnh có diễn biến đa dạng, phức tạp và dễ bỏ sót, chính vì vậy bệnh nhân có thể tử vong do viêm phổi, nhiễm trùng máu và sốc nhiễm khuẩn.
Bệnh Whitmore thường diễn biến cấp tính với các biểu hiện bao gồm: Viêm phổi, nhiễm trùng xương khớp, hệ thần kinh, gan, lách, tuyến tiền liệt, nhiễm trùng huyết, hoặc sốc nhiễm khuẩn.
Bệnh có thể diễn biến mạn tính với biểu hiện viêm phổi như bệnh lao hoặc áp xe nhiều cơ quan như nhiễm khuẩn tụ cầu. Đặc biệt, bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với môi trường có chứa vi khuẩn. Trong trường hợp, người bệnh có vết trầy xước trên da, nguy cơ lây nhiễm càng cao và tiến triển nhanh hơn.
Những người có một hoặc nhiều bệnh nền như đái tháo đường, nghiện rượu, bệnh phổi, thận, gan mạn tính. Với bệnh đái tháo đường - nguy cơ nhiễm bệnh cao, dễ gây ra các biến chứng nguy hiểm, khó lường và có thể dẫn đến tử vong. Ngoài giai đoạn điều trị tấn công, bệnh nhân cần được điều trị phác đồ duy trì để tránh tái phát. Nếu được điều trị đúng và đủ phác đồ, bệnh nhân có thể được chữa khỏi, tuy nhiên tỷ lệ tử vong cao, có thể lên đến 40%.
PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới - Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo để giảm thiểu nguy cơ mắc Whitmore, người dân không nên tiếp xúc trực tiếp với đất nước bẩn, ứ đọng lâu ngày, đặc biệt khi có vết thương ngoài da, vết trầy xước, chảy máu; hoặc người có nhiều bệnh lý nền. Nên mang dụng cụ bảo hộ lao động khi làm nông nghiệp để ngăn ngừa nhiễm trùng qua chân tay.
Đối với các nhân viên y tế, bác sĩ cần đảm bảo bảo hộ khi tiếp xúc với người bệnh, để ngăn chặn tối đa sự nhiễm trùng.
“Việt Nam là vùng dịch tễ lưu hành Whitmore. Khi người bệnh bị sốt, có các ổ viêm, áp xe nhiều nơi cần nghĩ ngay đến nguy cơ mắc Whitmore, đặc biệt người có bệnh nền đái tháo đường. Việc cấy phát hiện Whitmore sớm rất quan trọng trong lộ trình, phác độ điều trị, giảm thiểu nguy cơ tử vong”, PGS.TS. Đỗ Duy Cường nhấn mạnh.
Bác sĩ lưu ý, khi có các hiện tượng sốt cao, khó thở, áp xe nhiều cơ quan (phổi, gan, cơ xương khớp…), đặc biệt trên người bệnh có nhiều bệnh lý nền như đái tháo đường, bệnh phổi mạn tính, dùng thuốc corticoid kéo dài cần phải nghĩ đến khả năng mắc bệnh vi khuẩn ăn thịt người (bệnh Whitmore).
Bệnh Whitmore do vi khuẩn tồn tại trong môi trường, xảy ra ở những người thường xuyên tiếp xúc với môi trường bùn, đất, nước như: nông dân, công nhân xây dựng, người làm vườn, người nạo vét cống rãnh. Trong đó, bệnh có diễn biến và triệu chứng lâm sàng đa dạng, cần chẩn đoán phân biệt với nhiều bệnh. Khi được chẩn đoán và điều trị không đúng, bệnh có tỷ lệ tử vong cao, có thể lên tới 40%.