Cấp độ rủi ro thiên tai do lũ, ngập lụt được xác định như thế nào?

Do ảnh hưởng của hoàn lưu sau bão số 3 Yagi, các tỉnh miền núi phía Bắc xảy ra mưa lớn kéo dài, đồng thời lũ trên các sông dâng cao khiến nhiều địa phương ngập lụt khắp nơi.

Sáng 9/9, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phát đi cảnh báo cấp độ 3 về rủi ro thiên tai do lũ.

Hiện nay, các tỉnh Yên Bái, Thái Nguyên, Bắc Giang, Lào Cai đang triển khai các biện pháp ứng phó lũ, ngập lụt; sơ tán người dân khỏi khu vực ngập lụt, trũng thấp bị ảnh hưởng do lũ;...

Cùng ngày, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, lũ trên sông Thao (Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ), sông Lô (Hà Giang, Tuyên Quang), sông Lục Nam và sông Thương (Bắc Giang), sông Thái Bình (Hải Dương) đang lên. Nhiều nơi đang vượt mức báo động 3 (tức lũ rất nguy hiểm, mực nước trong sông, suối đã dâng lên rất cao, tất cả các vùng đất thấp đều đã bị ngập, kể cả những vùng đất thấp nằm trong thành phố; sự an toàn của các đê bảo vệ ven sông đang bị đe dọa).

“Tình hình đang rất căng. Chúng tôi đang chỉ đạo xả lũ để giảm thiểu thiệt hại cho hạ du. Hiện đã quy định về các kịch bản ứng phó với từng cấp lũ. Các địa phương cần chủ động vào cuộc quyết liệt để hỗ trợ, đảm bảo an toàn, tính mạng và tài sản cho người dân”, Thứ trưởng Hiệp nói.

Cấp độ rủi ro thiên tai do lũ, ngập lụt được xác định căn cứ theo Quyết định 18/2021/QĐ-TTg ngày 22/4/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định về dự báo, cảnh báo, truyền tin thiên tai và cấp độ rủi ro thiên tai (gọi tắt là Quyết định 18/2021/QĐ-TTg).

Theo khoản 31 Điều 5 của Quyết định 18/2021/QĐ-TTg: Cấp độ rủi ro thiên tai là sự phân định mức độ thiệt hại do thiên tai có thể gây ra về người, tài sản, môi trường, điều kiện sống và hoạt động kinh tế-xã hội.

Nước lũ ở TP Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên trong đợt lụt ngày 9/9/2024, do ảnh hưởng của cơn bão số 3 Yagi. Ảnh: Bảo Khánh

Về "Xác định cấp độ rủi ro thiên tai" Điều 4 của Quyết định 18/2021/QĐ-TTg quy định:

1. Rủi ro thiên tai được phân cấp căn cứ vào cường độ, phạm vi ảnh hưởng, khu vực chịu tác động trực tiếp và khả năng gây thiệt hại của thiên tai.

2. Cấp độ rủi ro thiên tai được xác định cho từng loại thiên tai và công bố cùng nội dung bản tin dự báo, cảnh báo về thiên tai.

3. Cấp độ rủi ro của mỗi loại thiên tai được phân tối đa thành 5 cấp và được gắn với một màu đặc trưng trên các loại bản đồ, theo mức độ tăng dần của rủi ro thiên tai: cấp 1 màu xanh dương nhạt là rủi ro thấp; cấp 2 màu vàng nhạt là rủi ro trung bình; cấp 3 màu da cam là rủi ro lớn; cấp 4 màu đỏ là rủi ro rất lớn; cấp 5 màu tím là rủi ro ở mức thảm họa.

4. Cấp độ rủi ro của hai hay nhiều thiên tai xảy ra đồng thời hoặc liên tiếp, có thể điều chỉnh tăng lên 1 cấp dựa trên tác động của thiên tai; trong trường hợp có nguy cơ xảy ra thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, cấp độ rủi ro có thể được xem xét tăng lên hai cấp, cao nhất là cấp 5.

Về "Cấp độ rủi ro thiên tai do lũ, ngập lụt" Điều 45 của Quyết định 18/2021/QĐ-TTg quy định:

1. Rủi ro thiên tai cấp độ 1 gồm các trường hợp sau:

a) Dự báo mực nước lũ cao từ báo động 1 đến dưới báo động 2 tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 1, khu vực 2, khu vực 3 trên một lưu vực sông;

b) Dự báo mực nước lũ cao từ báo động 2 đến dưới báo động 3 tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 1 trên một lưu vực sông.

2. Rủi ro thiên tai cấp độ 2 gồm các trường hợp sau:

a) Dự báo mực nước lũ cao từ báo động 1 đến dưới báo động 2 tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 4 trên một lưu vực sông;

b) Dự báo mực nước lũ cao từ báo động 2 đến dưới báo động 3 tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 2, khu vực 3 trên một lưu vực sông;

c) Dự báo mực nước lũ cao từ báo động 3 đến dưới báo động 3 cộng 1,0 m tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 1, khu vực 2 trên một lưu vực sông;

d) Dự báo mực nước lũ cao từ báo động 1 đến dưới báo động 3 tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 1 hoặc mực nước lũ cao từ báo động 1 đến dưới báo động 2 tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 2, khu vực 3 trên nhiều lưu vực sông.

Mưa lũ gây ngập lụt, sạt lở nhiều khu vực ở Lào Cai. Ảnh: XĐ

3. Rủi ro thiên tai cấp độ 3 gồm các trường hợp sau:

a) Dự báo mực nước lũ cao từ báo động 2 đến dưới báo động 3 cộng 0,3m tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 4;

b) Dự báo mực nước lũ cao từ báo động 3 trở lên tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 3;

c) Dự báo mực nước lũ cao từ báo động 3 cộng 1m trở lên tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 1, khu vực 2;

d) Dự báo mực nước lũ cao từ báo động 1 đến dưới báo động 2 tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 4 hoặc mực nước lũ cao từ báo động 2 đến dưới báo động 3 tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 3 hoặc mực nước lũ cao từ báo động 2 đến dưới báo động 3 cộng 1m tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 2 hoặc mực nước lũ cao từ báo động 3 đến dưới báo động 3 cộng 1m tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 1 trên nhiều lưu vực sông.

4. Rủi ro thiên tai cấp độ 4 xảy ra khi dự báo mực nước lũ cao từ báo động 3 cộng 0,3m đến lũ lịch sử tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 4.

5. Rủi ro thiên tai cấp độ 5 xảy ra khi dự báo mực nước lũ cao vượt lũ lịch sử tại các trạm thủy văn thuộc khu vực 4.

6. Danh sách các trạm thủy văn thuộc các khu vực 1, khu vực 2, khu vực 3 và khu vực 4 được quy định chi tiết tại Phụ lục XIII Quyết định này.

7. Trường hợp trong khu vực dự báo có nhiều vùng có cấp độ rủi ro thiên tai ở các mức khác nhau thì lấy cấp độ rủi ro theo mức cao nhất.

8. Những nơi có công trình phòng, chống lũ, mức lũ lịch sử được thay bằng mức lũ thiết kế.

9. Căn cứ nhu cầu thực tế về công tác phòng, chống thiên tai, các tỉnh/ thành phố trực thuộc Trung ương phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường xác định cấp độ rủi ro thiên tai cho các trạm thủy văn (vị trí báo lũ) trên địa bàn quản lý chưa được quy định trong Quyết định này.