Cập nhật chính sách tiền tệ thế giới và tác động đến Việt Nam

Ảnh minh họa.

Trong báo cáo triển vọng thị trường chứng khoán tuần 25-29/9, Chứng khoán BIDV (BSC) đã cập nhật về chính sách tiền tệ thế giới, qua đó đánh giá tác động đến Việt Nam.

Tại Mỹ, trong cuộc họp diễn ra vào ngày 19 - 20/09/2023, Fed lại một lần nữa tạm ngừng chu kỳ tăng lãi suất, giữ nguyên lãi suất ở mức 5,25% - 5,5%, đồng thời đưa ra quan điểm có thể sẽ có một đợt tăng lãi suất nữa trước khi hết năm và sẽ duy trì lãi suất ở mức cao trong thời gian dài.

Chỉ số CPI tháng 8/2023 ở mức 3,7% so với cùng kỳ năm ngoái (tháng 6 tăng 3% và tháng 7 tăng 3,2%). Như vậy, lạm phát Hoa Kỳ đang cho thấy xu hướng tăng trở lại và vẫn chưa về được mức lạm phát mục tiêu 2%.

Nền kinh tế Mỹ bất chấp chính sách tiền tệ thắt chặt, hiện tại vẫn cho thấy sự tăng trưởng trong thị trường việc làm (số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu hiện tại đang ở mức tương đương giai đoạn trước dịch, đã giảm rất nhiều so với giai đoạn năm 2020 – 2021).

Một bằng chứng khác cho thấy nền kinh tế Hoa Kỳ hiện tại vẫn còn sức để trụ vững trong chu kỳ tăng lãi suất là tổng giá trị xây dựng theo tháng của nước này vẫn luôn tăng trưởng dương trong năm 2023. Thị trường đang kỳ vọng một cuộc hạ cánh mềm.

Tại châu Âu, ECB tiếp tục nâng lãi suất 0,25% trong ngày 14/9 vừa qua, đồng thời phát tín hiệu đây có thể là đợt nâng lãi suất cuối cùng nhưng sẽ giữ lãi suất ở mức cao trong thời gian đủ dài để có thể đưa lạm phát về 2%. Tháng 8/2023, lạm phát và lạm phát lõi tại châu Âu lần lượt đạt 5,2% và 5,3%, vẫn đang trên đà giảm nhưng còn xa so với mức mục tiêu 2%.

Tại Anh, ngày 21/9, BoE đã quyết định giữ nguyên lãi suất, chấm dứt chuỗi 14 lần tăng lãi suất liên tiếp sau khi dữ liệu mới nhất cho thấy lạm phát hiện đang thấp hơn kỳ vọng. Tháng 8/2023, lạm phát Anh đạt 6,7% (dự báo 7%). BoE đưa ra quan điểm sẽ thắt chặt chính sách tiền tệ hơn nữa nếu những chỉ báo vĩ mô thời gian tới vẫn cho thấy áp lực lạm phát dai dẳng.

Tại Trung Quốc, PBoC vẫn duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng. Nhiều lần hạ lãi suất điều hành, Chính phủ nước này đồng thời cũng đưa ra rất nhiều chính sách nới lỏng khác để kích thích tiêu dùng trong nước cũng như tạo điều kiện cho việc mua nhà nhằm giảm bớt gánh nặng cho thị trường bất động sản. Tuy nhiên, phản ứng của nền kinh tế Trung Quốc đối với những chính sách này còn yếu ớt.

Tháng 7/2023, Trung Quốc đã chứng kiến lạm phát tăng trưởng âm 0,3% trước khi hồi phục nhẹ 0,1% trong tháng 8. Lạm phát liên tiếp ở mức thấp cho thấy tiêu dùng trong nước vẫn còn yếu. Bên cạnh đó, thị trường bất động sản Trung Quốc cũng chưa cho thấy dấu hiệu tích cực khi đầu tư vào bất động sản tăng trưởng âm suốt từ tháng 4/2022 đến nay. Thị trường nước này vẫn đang trông chờ những chính sách nới lỏng hơn nữa.

Đối với khu vực ASEAN 5, ngoại trừ Việt Nam, các nước khác vẫn đang áp dụng chính sách tiền tệ thắt chặt. Trong khi Thái Lan vẫn đang trong chu kỳ tăng lãi suất, các nước khác đã ngừng việc tăng lãi suất nhưng vẫn giữ lãi suất ở mức cao. Theo dự báo của các tổ chức tài chính, hầu hết các quốc gia sẽ giữ lãi suất huy động ở mức cao trong năm nay và bắt đầu hạ lãi suất từ năm 2024.

Lãi suất tại các quốc gia.

Ngân hàng Nhà nước có dư địa để điều hành tỷ giá

Đi ngược lại với xu hướng chung của chính sách tiền tệ thế giới, chính sách tiền tệ Việt Nam đang phải đối mặt với áp lực đến từ tỷ giá do Fed phát tín hiệu có thể tăng lãi suất thêm một lần nữa trong năm 2023. Cùng với đó là dữ liệu kinh tế Mỹ có những tín hiệu tích cực đến từ thị trường lao động khiến đồng USD có sức mạnh hơn.

Ngoài ra, lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ tăng cao trong bối cảnh Chính phủ nước này đẩy mạnh phát hành để bù đắp thâm hụt ngân sách. Chênh lệch lãi suất USD và VND đang rất lớn, tạo áp lực dòng vốn rút ra khỏi thị trường Việt Nam. Thực tế, khối ngoại đã duy trì vị thế bán ròng kể từ tháng 4/2023.

Tuy nhiên theo BSC, tỷ giá sẽ không phải một vấn đề lớn trong năm nay khi Ngân hàng Nhà nước (SBV) có dư địa để điều hành tỷ giá nhờ các yếu tố sau:

Cán cân thương mại ngày càng thặng dư và có xu hướng tăng khi tăng trưởng nhập khẩu giảm mạnh hơn tăng trưởng xuất khẩu (8 tháng đầu năm 2023 cán cân thương mại đạt 20,9 tỷ USD).

Lượng kiều hối chảy vào Việt Nam được ghi nhận vẫn ở mức ổn định.

Dòng vốn FDI đang có xu hướng quay trở lại tích cực trong 1-2 tháng trở lại đây. Tính đến tháng 7, lũy kế vốn FDI thực hiện tăng 1,28% so với cùng kỳ năm ngoái, sau khi tăng trưởng âm suốt lũy kế 6 tháng đầu năm. Vốn FDI đăng ký cũng ngày càng thu hẹp đà giảm so với cùng kỳ.

SBV đã mua hơn 6 tỷ USD từ đầu năm, hoàn toàn có khả năng can thiệp tỷ giá bằng việc bán USD.

Bắt đầu từ ngày 21/09/2023, hoạt động trên thị trường mở đã trở lại. SBV đã phát hành tín phiếu với tổng giá trị 10.000 tỷ đồng, tái khởi động lại chu kỳ điều hành tỷ giá.

Lãi suất O/N giữa VNĐ và USD.

Theo phát biểu mới đây của Phó Thống đốc SBV tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam 2023, trong thời gian tới, SBV vẫn tiếp tục duy trì quan điểm điều hành chính sách tiền tệ nới lỏng như hiện nay và có thể mạnh mẽ hơn, cho thấy quan điểm của nhà điều hành vẫn là đặt mục tiêu tăng trưởng lên hàng đầu.

Phạm Ngọc