Cập nhật thông tin về sử dụng an toàn thuốc giảm đau opioid

Thuốc giảm đau opioid giúp kích hoạt một vùng tế bào thần kinh trong não và cơ thể ngăn chặn tín hiệu đau. Những loại thuốc này sẽ mang lại lợi ích khi được sử dụng một cách thích hợp, nhưng chúng cũng có những rủi ro nghiêm trọng, bao gồm sử dụng sai và lạm dụng, gây nghiện, quá liều và tử vong…

Các loại thuốc giảm đau opioid phổ biến bao gồm codeine, hydrocodone, hydromorphone, morphine, oxycodone, oxymorphone, fentanyl, buprenorphine và tramadol…

Các thuốc giảm đau opioid rất dễ bị lạm dụng.

1. Một số thông tin cập nhật mới về sử dụng thuốc giảm đau opioid

FDA đang yêu cầu một số cập nhật thông tin kê đơn đối với cả thuốc giảm đau opioid giải phóng tức thì (IR) và giải phóng kéo dài/tác dụng kéo dài (ER/LA)… Theo đó:

Đối với opiod dạng giải phóng tức thì (IR), không nên được sử dụng trong một thời gian dài, trừ khi cơn đau vẫn đủ nghiêm trọng, cần phải sử dụng và các phương pháp điều trị thay thế không có hiệu quả.
Đối với thuốc giảm đau opioid ER/LA chỉ được dùng cho cơn đau nghiêm trọng và dai dẳng, cần thời gian điều trị kéo dài bằng thuốc giảm đau opioid hàng ngày và khi các lựa chọn điều trị thay thế không đủ.

FDA cũng đang bổ sung một cảnh báo mới về chứng tăng cảm giác đau do opioid (OIH) đối với cả thuốc giảm đau opioid IR và ER/LA. Điều này bao gồm thông tin mô tả các triệu chứng phân biệt OIH với dung nạp và cai nghiện opioid.

Thông tin trong cảnh báo đóng hộp (cảnh báo nổi bật nhất của FDA), đối với tất cả các loại thuốc giảm đau opioid IR và ER/LA sẽ được cập nhật và sắp xếp lại để nâng cao tầm quan trọng của các cảnh báo liên quan đến suy hô hấp đe dọa tính mạng và rủi ro liên quan đến việc sử dụng thuốc giảm đau opioid kết hợp với thuốc benzodiazepin hoặc các loại thuốc khác làm suy yếu hệ thần kinh trung ương (CNS).

Những thay đổi khác cũng đang được yêu cầu đối với một số phần của thông tin kê đơn, bao gồm các phần ‘chỉ định’ và ‘cách sử dụng’, ‘liều lượng và cách dùng’, ‘cảnh báo và thận trọng’…

FDA cũng đang yêu cầu cập nhật Hướng dẫn về thuốc dành cho bệnh nhân hiện có, để giúp giáo dục bệnh nhân và người chăm sóc về những rủi ro này.

2. Khuyến nghị đối với bệnh nhân và người chăm sóc khi sử dụng thuốc giảm đau opioid

- Người bệnh luôn tuân thủ uống thuốc giảm đau opioid chính xác theo quy định. Không dùng nhiều thuốc hơn hoặc dùng thuốc thường xuyên hơn so với khuyến cáo, mà không có ý kiến của bác sĩ. Hãy trao đổi với bác sĩ nếu cơn đau tăng lên, cảm thấy nhạy cảm hơn với cơn đau hoặc nếu xuất hiện cơn đau mới… đặc biệt là do va chạm hoặc những việc khác thường không gây đau chẳng hạn như chải đầu.

- Cất giữ thuốc giảm đau opioid một cách an toàn, ngoài tầm nhìn và tầm với của trẻ em, và ở một vị trí mà người khác không thể tiếp cận, kể cả khách đến thăm nhà. Không chia sẻ những loại thuốc này với bất kỳ ai khác và ngay lập tức vứt bỏ thuốc không sử dụng hoặc hết hạn…

- Tìm kiếm sự trợ giúp y tế khẩn cấp, nếu bạn hoặc người mà bạn đang chăm sóc gặp phải các triệu chứng của các vấn đề về hô hấp, có thể đe dọa đến tính mạng. Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm: Thở chậm, nông hoặc khó thở nghiêm trọng, buồn ngủ dữ dội hoặc không thể phản ứng hoặc thức dậy…

- Nói chuyện với bác sĩ về lợi ích của naloxone, loại thuốc có thể đảo ngược quá liều opioid và cách sử dụng. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc naloxone. Vào tháng 3/2023, FDA đã phê duyệt phiên bản naloxone xịt mũi dạng hít được bán không cần đơn, trong khi các dạng khác của naloxone chỉ được bán theo đơn.

Chỉ nên dùng các thuốc giảm đau opioid với liều lượng thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất có thể.

3. Khuyến nghị đối với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe khi sử dụng thuốc giảm đau opioid

- Khi đánh giá mức độ nghiêm trọng của cơn đau, hãy thảo luận với bệnh nhân về tác động của cơn đau đối với khả năng hoạt động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc đánh giá cơn đau nên xem xét cả nguyên nhân gây đau và các yếu tố của từng bệnh nhân.

- Nếu cơn đau của bệnh nhân nghiêm trọng đến mức cần dùng thuốc giảm đau opioid và các lựa chọn điều trị thay thế là không đủ, hãy kê đơn IR opioid liều thấp nhất, có hiệu quả, trong thời gian ngắn nhất, để giảm rủi ro liên quan đến các sản phẩm này.

- Dự trữ thuốc giảm đau opioid ER/LA chỉ dành cho cơn đau nghiêm trọng và dai dẳng, cần thời gian điều trị kéo dài bằng thuốc giảm đau opioid hàng ngày và khi các lựa chọn điều trị thay thế không phù hợp.

- Đối với tất cả bệnh nhân được kê đơn thuốc giảm đau opioid, hãy thảo luận về sự sẵn có của naloxone và cân nhắc kê đơn cho những người có nguy cơ quá liều.

- Cần lưu ý, các triệu chứng của OIH, một tình trạng mà opioid làm tăng cơn đau (gọi là chứng tăng cảm giác đau) hoặc tăng độ nhạy cảm với cơn đau… khác với tình trạng dung nạp và cai nghiện opioid và có thể khó nhận ra.

- Nếu một bệnh nhân bị nghi ngờ mắc OIH, hãy cân nhắc cẩn thận việc giảm liều thích hợp của thuốc giảm đau opioid hiện tại hoặc chuyển sang dùng một sản phẩm opioid khác một cách an toàn, nếu họ dung nạp được. Tư vấn cho bệnh nhân về nguy cơ mắc OIH và yêu cầu họ không bao giờ tăng liều lượng opioid mà không hỏi ý kiến chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước, vì điều này có thể làm cơn đau trầm trọng hơn và tăng nguy cơ suy hô hấp...

Hiểu đúng về sức đề kháng và cách tăng sức đề kháng

DS. Nguyễn Thu Giang