Cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi là không bắt buộc
Nội dung này được nhấn mạnh trong Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với dự án Luật Căn cước, được Đại tướng Tô Lâm – Bộ trưởng Bộ Công an thừa ủy quyền của Thủ tướng, thay mặt Chính phủ ký gửi Quốc hội.
Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, việc xây dựng dự thảo Luật được dựa trên cơ sở 4 chính sách đã được Chính phủ thống nhất thông qua và ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý; trong đó, bao gồm cả chính sách về việc cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch và căn cước điện tử (tài khoản định danh điện tử của công dân Việt Nam).
Vì vậy, để cụ thể hóa các chính sách nêu trên trong dự thảo luật được đầy đủ, chặt chẽ, bảo đảm tính bao quát và phù hợp với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, Chính phủ đã chỉnh lý tên gọi của dự án Luật từ “Luật Căn cước công dân (sửa đối)” thành “Luật Căn cước”.
“Việc đổi tên luật là để bao quát các đối tượng điều chỉnh gồm cả công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch; không làm thay đổi các chính sách dự kiến điều chỉnh trong luật khi lập hồ sơ đề nghị xây dựng luật” – báo cáo nêu rõ.
Cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi sẽ hiệu quả?
Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội có ý kiến đề nghị đánh giá thêm về việc cấp căn cước cho trẻ em dưới 14 tuổi; tính toán chi phí, ngân sách Nhà nước bảo đảm cho việc triến khai thực hiện luật.
Giải trình vấn đề trên, Chính phủ cho biết chính sách về cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi đã được Chính phủ thống nhất thông qua trong đề nghị xây dựng dự án luật. Dự thảo bổ sung và quy định rõ việc cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi là không bắt buộc và thực hiện theo nhu cầu của người dân.
Việc bổ sung quy định này là bảo đảm tính khả thi khi hiện nay đã có sự thay đổi về công nghệ thu nhận sinh trắc học của con người, như đối với vân tay thì sử dụng bộ thu nhận vân tay điện tử thay thế cho sử dụng mực lăn tay, chỉ bản nên có thể thực hiện thu nhận được vân tay của người từ đủ 5 tuổi trở lên vẫn bảo đảm yêu cầu về đối sánh dữ liệu sinh trắc học và yêu cầu quản lý nhà nước.
Bên cạnh đó, việc cấp thẻ căn cước công dân cho người dưới 14 tuổi cũng phù hợp với quy định pháp luật về xuất nhập cảnh (hiện nay vẫn đang thực hiện cấp hộ chiếu, thị thực cho trẻ em mới khai sinh, có chụp ảnh khuôn mặt) và các quy định pháp luật khác có liên quan; đồng thời, tương thích với pháp luật của nhiều nước trên thế giới, góp phần giảm thiểu được giấy tờ, thủ tục hành chính, phát huy được giá trị của việc khai thác, sử dụng các cơ sở dữ liệu…
Theo Bộ trưởng Tô Lâm, thẻ căn cước cấp cho người dưới 14 tuổi không thay thế cho việc cấp giấy khai sinh, ủy ban nhân dân cấp xã vẫn thực hiện cấp giấy khai sinh cho người dân theo quy định của pháp luật hiện hành. Tuy nhiên, việc sử dụng giấy khai sinh với kích thước của tờ A4, dễ rách nát, hư hỏng, khó bảo quản và chỉ được cấp một lần trong suốt cuộc đời; giấy này chỉ có các biện pháp bảo mật, chống làm giả sơ sài, dễ bị làm giả và chứa được rất ít thông tin của người dân nên sẽ gây rất nhiều khó khãn, bất tiện cho người dân.
Trong khi đó, thẻ căn cước với kích thước nhỏ gọn, chất liệu tốt, tính bảo mật, bảo an cao và còn có thể được tích hợp thêm rất nhiều thông tin khác theo nhu cầu sẽ mang lại nhiều tiện ích cho người dân trong việc đi lại (như đi máy bay, tàu hỏa...), học tập, khám chữa bệnh (như không cần phải mang theo thẻ BHYT, sổ tiêm chủng...) và thực hiện các giao dịch khác trong đời sống hàng ngày.
“Việc cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi là để bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng của họ và phục vụ công tác quản lý nhà nước; phát huy giá trị, tiện ích của thẻ căn cước trong hoạt động của Chính phủ số, xã hội số” – Chính phủ nhấn mạnh.
Về chi phí, lợi ích kinh tế - xã hội đem lại khi cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi, Bộ Công an đã rà soát, đánh giá và thấy rằng nếu thực hiện quy định này thì xã hội không tốn chi phí trong cấp sổ tiêm chủng, sổ khám chữa bệnh, thẻ bảo hiểm y tế, thẻ học sinh, chi phí. Ngoài ra, người dân còn tiết kiệm chi phí sao y, chứng thực, công chứng giấy tờ.
Trong khi đó, chi phí sản xuất 1 thẻ căn cước là 48.000đ; chi phí sản xuất thẻ căn cước cho các công dân dưới 14 tuổi (trường hợp tất cả 19 triệu người dưới 14 tuổi đều có nhu cầu cấp) là khoảng hơn 900 tỷ đồng. Chí phí cấp đổi, cấp lại cho người dưới 14 tuổi nếu bị mất, đổi theo nhu cầu do công dân thanh toán, không tốn ngân sách nhà nước.
“Do vậy, hiệu quả về lợi ích kinh tế - xã hội đem lại khi thực hiện quy định này là rất lớn” – Đại tướng Tô Lâm cho biết./.
Trước đề nghị thuyết minh rõ việc chỉnh lý thông tin “nơi thường trú” in trên thẻ căn cước công dân thành “nơi cư trú” in trên thẻ căn cước, Chính phủ cho rằng để phù hợp với thực tiễn vì nhiều người hiện nay chỉ có nơi tạm trú, nơi ở hiện tại hoặc không có nơi thường trú, nơi tạm trú.
Với quy định này thì với tất cả người dân Việt Nam đều sẽ đủ điều kiện đề được cấp thẻ căn cước; đều được bảo đảm quyền lợi khi có được giấy tờ tùy thân để thực hiện thủ tục hành chính, giao dịch dân sự theo nhu cầu. Dự thảo luật giao Bộ trưởng Bộ Công an quy định chi tiết về việc ghi thông tin nơi cư trú trên thẻ căn cước để bảo đảm phù hợp với các trường hợp trong thực tiễn.