Cất giữ vẻ đẹp của 'ngôi làng biệt thự' 500 năm tuổi

Triển lãm “Bóng di sản” là một hoạt động nằm trong dự án dài hơi “Đánh thức di sản” của nhóm họa sĩ 33A trên khắp mọi miền đất nước. Nhóm đã chọn điểm đến đầu tiên là làng Cựu, xã Vân Từ, Phú Xuyên, Hà Nội.

Triển lãm trưng bày hơn 50 tác phẩm của 9 họa sĩ Dương Tuấn, Bùi Văn Tuất, Chu Viết Cường, Minh Đông, Cấn Mạnh Tưởng, Đạt Phú, Tuấn Đạt, Nguyễn Thế Long và Nguyễn Minh “phố”.

Tác phẩm của họa sĩ Chu Cường

Để có những tác phẩm này, nhóm đã có thời gian đi điền dã, ăn ở và sinh hoạt cùng người dân làng Cựu. Các nghệ sĩ đi quanh làng, thăm thú, nhìn ngắm và được hít thở cả màu thời gian của những vật thể mà anh em nghệ sĩ mạnh dạn gọi đó là di sản văn hóa. Theo chia sẻ của các thành viên, làng Cựu dù nổi tiếng là thế nhưng không khí trong làng khá im ắng và vắng lặng. Bởi người làng Cựu đã chuyển đến sinh sống và làm ăn ở nhiều nơi khác nhau.

Nhóm họa sĩ 33A gồm 9 thành viên

Trong làng chỉ còn người già và trẻ con. Đường làng ngõ xóm rất ít người đi lại, không huyên náo và sôi động như một số làng cổ khác. Những bức tường, những mái nhà rêu phong trầm lắng nằm yên sau những cánh cổng im lặng đến nao lòng.

Bên cạnh đó, những biệt thự cổ được người làng Cựu thuê hẳn kiến trúc sư của Pháp về thiết kế cũng bị biến đổi theo thời gian. Ở đó đã xuất hiện việc san lấp, đập bỏ và sửa chữa các thiết chế của làng khiến cho những người từng đến đây chừng 10 năm trước, khi quay lại đã cảm thấy tiếc nuối khi làng không còn nguyên vẹn.

Tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Minh "phố"

Họa sĩ Dương Tuấn đặt ra câu hỏi đau lòng, nếu một ngày nào đấy những ngôi làng này, những mái cổng này, những bờ tường rêu phong cổ kính này hoàn toàn mất đi thì sẽ ra sao?

Vì thế, triển lãm “Bóng di sản” của nhóm 33A nhằm lưu lại vẻ đẹp của làng Cựu thông qua ngôn ngữ hội họa. Tuy nhiên, thử thách đặt ra đối với các nghệ sĩ là sẽ sử dụng cảnh quan, kiến trúc và con người làng Cựu làm nguyên liệu nhưng họa sĩ cần mang được vào tác phẩm hơi thở đương đại của một tư duy mới những không làm mất đi tinh thần, giá trị của di sản đó. Bên cạnh việc tạo ra cái mới, cái đương đại ấy, người nghệ sĩ vẫn phải giữ được phong cách sáng tác của riêng mình.

Một tác phẩm của họa sĩ khách mời, thầy Trần Huy Oánh góp mặt tại triển lãm

Họa sĩ Tuấn Đạt đã mang tới các tác phẩm về cổng làng. Từ sau cánh cổng làng đã phai màu thời gian, người xem như bước vào một thế giới khác, xưa cũ và cổ kính. Nhưng đằng sau đó là cả một câu chuyện dài về làng Cựu với nét kiến trúc đan xen giữa Việt cổ và Pháp độc nhất vô nhị.

Trong khi ấy, họa sĩ Thế Long lại theo lối vẽ truyền thống trong bộ ba Phúc Lộc Thọ. Anh đã thay chữ Lộc bằng chữ Vạn để tạo nên nghĩa khác nhau. Chữ Vạn có nghĩa là mãi mãi. Khi thể hiện bộ ba Phúc Vạn Thọ, anh muốn giữ lại nét di sản của cha ông để lại cho mỗi chúng ta từ thủa ấu thơ được sinh ra và lớn lên trong các ngôi làng Việt Nam.

Tác phẩm sơn dầu "Cụ bà" của họa sĩ Bùi Văn Tuất

Họa sĩ Mạnh Tưởng mang theo những cánh cửa vào triển lãm lần này với tất cả cảm xúc của mình về ngôi làng cổ kính. Họa sĩ Nguyễn Minh “phố” thể hiện làng trong hình hài rất mới, hình ảnh thân thuộc gợi nhớ về phố….

Thông qua triển lãm, các nghệ sĩ 33A mong muốn gửi thông điệp đến công chúng: “Bóng di sản” phải chăng chỉ còn là những chứng tích vật thể và phi vật thể của một thời kỳ, một vùng miền văn hóa đã đang bị lãng quên, hay vẫn là dòng chảy của một giá trị văn hóa bền vững, mãi trường tồn, như mạch nước ngầm thấm đẫm trong chúng ta?

Triển lãm “Bóng di sản” diễn ra từ ngày 22 đến ngày 26-5 tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài, Hà Nội.

Thanh Xuân