Cát, Trỉa mùa Sau Sau thay lá

Sau nhiều lần hẹn, mãi đến ngày chớm xuân này, ông Hà Văn Hoan, Giám đốc Ban quản lý khu bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Bắc Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị mới sắp xếp được công việc và nhiệt tình dẫn tôi vào thăm Cát, Trỉa.

Rừng Sau Sau ở Cát, Trỉa đang vào mùa thay lá.

Hai thôn Cát và Trỉa chỉ có 149 hộ dân, chủ yếu là đồng bào dân tộc Vân Kiều, sinh sống ở vùng đệm khu BTTN Bắc Hướng Hóa. Ngoài công việc đồng áng với diện tích lúa nước ít ỏi, bình quân đầu người chỉ nửa sào ruộng, mỗi năm chỉ một vụ, đồng bào tìm cách cải thiện cuộc sống bằng cách chăn nuôi gia súc, gia cầm. Song, ở vùng này, các vật nuôi trên khó sống và phát triển do điều kiện thời tiết khắc nghiệt, quanh năm đều gió núi, mưa rừng. Cùng với đó, cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp ở đây đến nay vẫn chưa được đầu tư hoàn thiện. Đặc biệt, tuyến đường ra trung tâm xã, đến huyện lỵ, và tuyến ra Km 27 quốc lộ 9, về xuôi, thường bị lũ lớn gây xói lở, đứt gãy và cuốn trôi tại nhiều điểm khiến không thể đi lại được.

Để góp phần giúp người dân giảm bớt khó khăn, những năm qua, Ban quản lý khu BTTN Bắc Hướng Hóa đã tích cực phối hợp, động viên đồng bào tham gia bảo vệ rừng, qua đó tạo nguồn thu nhập ổn định, bền vững. “Riêng trong năm 2024, diện tích giao khoán bảo vệ rừng cho người dân ở Cát, Trỉa tăng so với năm trước. Theo đó, nguồn thu của đồng bào cũng được tăng lên, rừng thì ngày càng được bảo vệ tốt hơn nên chúng tôi rất mừng”, ông Hà Văn Hoan chia sẻ.

Có nguồn tiền ổn định, người dân có điều kiện để đầu tư trồng thêm rừng và khai hoang mở rộng diện tích lúa nước. Già làng Hồ Văn Sơn ở bản Cát tâm sự: “Ở đây vất vả đã nhiều năm song kể từ lúc được cán bộ Ban quản lý khu BTTN Bắc Hướng Hóa về động viên, giúp đỡ, khuyến khích tham gia bảo vệ rừng, người dân chúng tôi đã bắt đầu có những thay đổi theo hướng tích cực, từ bỏ thói quen cũ về chặt phá, xâm hại rừng, mạnh dạn đầu tư làm ăn kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường sinh thái, nhất là bảo vệ những cánh rừng già quý hiếm”.

Những ngày cận kề Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, người dân ở Cát, Trỉa lại dồn dập đón nhận tin vui. Nhiều nhà hảo tâm ở các tỉnh, thành phía Nam sau khi biết cuộc sống của người dân nơi đây còn gặp nhiều khó khăn, vất vả, đặc biệt sau trận lũ lớn vào cuối tháng 10/2024 vừa qua khiến đường sá tiếp tục bị ngập sâu, đứt gãy, cuốn trôi tại nhiều điểm, đã chủ động đóng góp, quyên góp tiền và thực phẩm thiết yếu để mang đến hỗ trợ bà con. Việc giúp đỡ tưởng chỉ trong vài tuần song liền một tháng 11/2024 vừa rồi, hết đoàn từ thiện này tới đoàn từ thiện khác đến thăm hỏi, động viên và hỗ trợ bà con rất nhiều.

Đến Cát, Trỉa phải men theo các con suối và sườn đồi hiểm trở.

“Sau khi mưa lũ đã hết khoảng 1 tháng, có nhiều đoàn từ thiện từ các tỉnh xa mang theo gạo trắng, nước mắm, sữa hộp... trao tặng người dân. Ngoài ra, tùy theo đoàn, mỗi hộ còn được hỗ trợ 500.000 – 1.000.000 đồng. Sau này, bà con chúng tôi mới biết, sự hỗ trợ này bắt nguồn từ sự chia sẻ thông tin, kêu gọi của những cán bộ xã, huyện công tác ở nhiều đơn vị như Công an, Kiểm lâm, Đoàn Thanh niên… giúp đỡ bà con bị thiệt hại do mưa lũ”, chị Hồ Thị Bưn, một người dân ở Trỉa xúc động kể lại.

Ông Hồ Văn Noàn, Trưởng thôn Trỉa cho hay, do địa phương thường bị thiên tai bão lũ, trình độ người dân còn hạn chế nên việc làm ra của cải từ công sức lao động còn thấp, thu nhập thực tế tính theo đầu người chỉ 10 – 12 triệu đồng/năm. Tuy nhiên, Trỉa và Cát thường nhận được sự quan tâm sâu sát của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp và cơ quan chức năng trong tỉnh. Bên cạnh đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển sản xuất, giáo dục và y tế cho người dân, lãnh đạo các cấp, các ngành còn quan tâm kết nối các cá nhân, tổ chức hảo tâm trong và ngoài tỉnh nhằm giúp đỡ bà con giảm bớt những khó khăn.

Cuộc sống của người dân Cát, Trỉa đang từng ngày đổi thay.

Thời gian trôi về cuối ngày song ánh nắng của ngày cuối năm trên miền sơn cước này vẫn còn chói chang, nhuốm vàng những cánh rừng, những ngôi nhà được bao quanh bởi núi non trùng điệp của đại ngàn Trường Sơn. Ở điểm trường lẻ thôn Cát, cô giáo Trần Thị Minh Hằng vừa gặp lại chúng tôi, nói như reo: “Cát năm nay có nhiều niềm vui!”. Cùng với sự quan tâm, tiếp tục đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng nông thôn, hỗ trợ cây, con giống, chuyển giao ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, hướng dẫn bà con áp dụng vào phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp và chăn nuôi, cũng như kết nối xã hội hóa cùng chung tay giúp đỡ người dân, lãnh đạo các cấp, các ngành nói chung, lãnh đạo ngành GD&ĐT nói riêng đã rất quan tâm hỗ trợ việc dạy và học ở địa bàn miền núi còn đặc biệt khó khăn này.

“Nếu như trước đây, vài tháng, một năm, điểm trường lẻ cấp 1, lớp ghép ở Cát “rơi rụng” từ 7 – 10 học sinh, do đường sá đi lại cách trở, cuộc sống của người dân còn nhiều thiếu thốn, không có điều kiện chăm lo con chữ cho con em thì năm nay lớp vẫn còn vẹn nguyên 65 bạn! Đáng mừng hơn nữa, cả 65 em học sinh này hiện đều có học lực khá và hạnh kiểm tốt”, cô giáo đã hơn 15 năm gắn bó với bản làng này vui mừng chia sẻ thêm.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Trần Bình Thuận, Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa nói rằng, vùng đất Cát, Trỉa có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế, nhất là đầu tư trồng rừng và xây dựng du lịch cộng đồng. Trong năm qua, xã và huyện đã tiến hành đầu tư xây dựng thêm 700m kênh mương bằng bê tông, phục vụ tưới tiêu cho khoảng 2ha lúa nước vừa được bà con khai hoang. Bên cạnh đó, Ban quản lý khu BTTN Bắc Hướng Hóa cũng đã đầu tư xây dựng thêm 2 trạm kiểm soát bảo vệ rừng nhằm giúp bà con tham gia công tác này được thuận lợi.

Mới đây, huyện đã có văn bản trình UBND tỉnh đề nghị phân bổ nguồn vốn để kịp thời sửa chữa, nâng cấp tuyến đường, đoạn từ Km 27 quốc lộ 9 vào thôn Cát vốn đang bị đứt gãy tại nhiều đoạn do mưa lũ và xây dựng mới tuyến khoảng 25km từ thôn Trỉa ra trung tâm xã Hướng Sơn, nhằm giúp người dân đi lại được thuận lợi, mở ra nhiều cơ hội để bà con giao lưu, học hỏi, phát triển kinh tế - xã hội với các địa phương bên ngoài, cũng như bảo đảm tốt quốc phòng – an ninh, giữ vững trật tự an toàn xã hội địa bàn.

“Trong năm 2024, Cát, Trỉa đã có nhiều thay đổi đột phá. Bên cạnh sự lãnh, chỉ đạo, sự quan tâm sâu sát của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp và cơ quan chức năng trong tỉnh đối với mọi mặt đời sống của người dân, bà con ở đây đang thực sự ngày càng trở nên cởi mở, lắng nghe và đoàn kết, sẵn sàng tiếp thu cái mới để tiến bộ”, lãnh đạo UBND huyện Hướng Hóa nhấn mạnh.

Chia tay đồng bào, ngoái lại những cánh rừng bạt ngàn, chúng tôi thấy loài cây Sau Sau liếp màu lá đỏ, rực lên một góc chân trời. Loài cây khá đặc trưng của vùng đất này đang vào mùa thay lá, bắt đầu nhú lên những chồi non ngay trong ngày mới.

Một mùa Xuân nữa lại về trên quê hương Cát, Trỉa – vùng đất nằm nép mình trên dãy Trường Sơn hùng vĩ vốn gắn liền với biết bao chiến công, mồ hôi xương máu của lớp cha ông...

Thanh Bình