Câu hỏi vĩ đại thay đổi con tôi

Havruta là phương pháp đối thoại thực hiện ở nơi có sự hiện diện của con người như gia đình, trường học, công ty và nhóm cộng đồng. Ưu điểm của phương pháp này là có thể áp dụng ở tất cả những nơi có sự trò chuyện. Tuy nhiên, bạn cũng cần luyện tập để thực hành nó. Phương pháp này lấy con người làm trung tâm, dựa trên sự tôn trọng và thấu hiểu đối với nhau.

Trong cuốn sách, tác giả Min Hye Young đã đưa ra những câu chuyện và ví dụ để độc giả có thể làm quen với phương pháp này và thực hành nó. Không gian lý tưởng để thực hành đầu tiên đó là gia đình.

Phải chăng các bạn cũng giống như tôi lúc nào cũng trăn trở: Phải làm sao để nuôi con thành đứa trẻ biết suy nghĩ và chủ động hoàn thành công việc của mình.

Là một phụ huynh, phải chăng chúng ta đang ngày càng tăng lên danh mục cấm theo tuổi của con: Không được chơi game mải miết; không được xem ti vi trong lúc ăn... Vậy thì mấu chốt là tiêu chuẩn đánh giá những điều các con được làm là gì, lý do các con không được làm việc nào đó là gì? Các con có hỏi là tại sao không được làm chuyện đó không, nếu có thì bạn đã giải thích với chúng ra sao?

Tác giả đã dẫn ra một tình huống khá thú vị. Khi tác giả trao đổi với một giáo sư tâm lý học uy tín về một thắc mắc: Khi cho con mình chơi đồ chơi và khi chơi xong muốn các con thu dọn thì các con không muốn, không nghe lời, tại sao như vậy. Và đây là câu trả lời thấm thía nhất: Người lớn cũng có lúc ghét rửa bát sau khi ăn cơm mà. Chúng ta thường tự nhủ cứ để đó, rồi có lúc mình sẽ rửa thì bọn trẻ cũng giống vậy thôi.

Rõ ràng, nếu không có sự đồng cảm với đối phương thì không thể thu phục được trái tim của họ. Chính thái độ cởi mở, và dõi theo con một cách chân thành, tôn trọng con chính là câu hỏi Havruta về suy nghĩ và cảm xúc của con.

Đây là những bộ câu hỏi khai mở cho vấn đề trên: Tại sao con làm như vậy? Khi con làm như vậy thì đối phương cảm thấy thế nào? Có những cách nào khác không? Và cho con thời gian suy ngẫm. Hãy liên tục động viên và ủng hộ con tự đánh giá suy nghĩ của mình, rồi biến các suy nghĩ thành hành động.

Mọi ngôi sao trên đời đều tỏa sáng. Chúng ta có trách nhiệm phải nuôi dưỡng con cái để chúng được hạnh phúc và trở nên sáng lấp lánh như sao trên trời.

Đúng là thứ thay đổi thế giới chính là câu hỏi chứ không phải là câu trả lời. Vậy những câu hỏi đầu tiên có thể là gì: Dạo này con hứng thú với việc gì nhất, con thân với ai nhất; con ước mơ sau này sẽ làm nghề gì, chúng ta có thể biến sở thích thành nghề nghiệp không, ngay từ giờ con nên nỗ lực thế nào để thực hiện ước mơ?

Havruta nên được bắt đầu bằng bữa ăn gia đình với không khí thân mật chuyện trò và cởi mở. Cuộc trò chuyện trên bàn ăn không có đáp án đúng, cũng không cần quy tắc. Chính sự trò chuyện chia sẻ trong bữa ăn mới là thứ tác động mạnh đến sự trưởng thành của trẻ hơn mọi loại hooc - môn. Đúng là không có buổi học thêm đắt đỏ nào trong những lớp học thêm có thể theo kịp giá trị của bữa cơm gia đình có sử dụng phương pháp Havruta.

“Hãy hỏi đi, và hãy tự học hỏi trong quá trình đặt câu hỏi”. Thiết nghĩ đó không chỉ là kim chỉ nam của những trường đại học thông thái hàng đầu trên thế giới suốt mấy trăm năm qua, mà đó chính là nguyên tắc cốt lõi của phương pháp Havruta.

Havruta là phương pháp mà hai người hỏi, đối thoại thảo luận và tranh luận với nhau. Từ này bắt nguồn từ Haver có nghĩa là bạn đồng hành. Các bạn cần lưu ý: Thứ nhất phải có ít nhất là hai người; tiếp nữa là phải có chủ đề để chia sẻ với đối phương. Rất nhiều người nổi tiếng đã trả lời phóng viên báo chí rằng chính khoảnh khắc mỗi tối mẹ đọc truyện cho trước khi đi ngủ là bệ phóng cho những ước mơ và sáng tạo chắp cánh bay xa, làm nên cốt cách, khí chất của họ lúc trưởng thành. Sau bàn ăn thì những chủ đề bất tận từ những mẩu chuyện trước khi đi ngủ, các bà mẹ đều có thể áp dụng phương pháp Havruta.

Chúng ta hãy nên trở thành người mẹ tìm kiếm câu hỏi thay vì đuổi theo đáp án. Theo một nghiên cứu của Mỹ, trong khoảng hơn 2.000 từ vựng mà các trẻ 3 tuổi có được thì hơn 100 từ bé học được thông qua đọc sách và hơn 1.000 từ trẻ học được từ bữa ăn gia đình. Và điều mà kết của cuốn sách đã chạm tới phần sâu thẳm trái tim tôi với tư cách là bà mẹ, đó là: Hãy yêu con, ôm hôn con và ủng hộ chúng. Không bởi con xuất sắc, giỏi giang hay nghe lời. Hãy luôn nói lời yêu con. Tình yêu ấy thực sự là cho đi vô điều kiện. Đứa trẻ nào lớn lên trong sự tin tưởng ấy nhất định sẽ trở thành đứa trẻ có ước mơ.

Cuối sách, tác giả đã viết về những hình ảnh thật nên thơ. Những ngôi nhà có những ô cửa sổ. Việc đóng hay mở là do con người. Đừng bó buộc những ngôi nhà với định kiến và tâm trí ấn định sẵn. Hãy bắt đầu với những câu hỏi mở để tìm hiểu cảm xúc của con. Khi bạn đắm chìm vào thế giới của con, cũng là lúc bắt đầu áp dụng phương pháp Havruta.

Chúc các mẹ có một mùa hè thú vị với phương pháp này!

Nguyễn Hường