'Cây bạch đàn vô danh' và những ký ức khó quên

Cảnh trong phim “Cây bạch đàn vô danh”.

Chuyện tình éo le và cảm động thời chiến

phát sóng vào lúc 21h10 tối thứ 7 ngày 5/7/2025 trên kênh VTV3 - Đài Truyền hình Việt Nam sẽ giới thiệu đến khán giả tác phẩm điện ảnh Việt Nam vang bóng những năm 90 “Cây bạch đàn vô danh”.

Ra đời năm 1994, tác phẩm không chỉ tái hiện sự khốc liệt của chiến tranh, mà còn lật mở những góc tối trong tâm hồn con người - nơi nỗi cô đơn khắc khoải, sự mất mát đau thương vẫn âm ỉ ngay cả ở hậu phương, nơi không có bom rơi, đạn nổ.

“Cây bạch đàn vô danh” kể về một câu chuyện tình éo le và cảm động được thể hiện trên bối cảnh nông thôn miền bắc những năm tháng chiến tranh chống Mỹ ác liệt được phác họa khá chân thực trong một không khí bừng bừng "tất cả cho tiền tuyến". Bộ phim tập trung vào khát vọng sống và sự giằng xé nội tâm của hai con người cô đơn: Bạch Vân - người đàn ông góa vợ, cha của liệt sĩ và Bình - người đàn bà có chồng đi chiến đấu xa, rồi hy sinh.

Họ đã "vượt rào" trong sự phản đối rèm pha của xóm làng. Cũng từ 2 nhân vật này, khán giả được thấy một lớp người ở hậu phương luôn hướng về và góp phần cho cách mạng. Ông Bạch Vân hiện lên với sự chờ đợi khắc khoải tin con ở chiến trường, rồi những đóng góp dỡ nhà cho bộ đội lấy ván để thông xe. Cô Bình hiện lên với hình ảnh người vợ ngóng chờ chồng đi chiến đấu xa, nhưng vẫn tần tảo vác đất đắp đê...

Đạo diễn NSND Nguyễn Thanh Vân chia sẻ về bộ phim.

Dẫu rằng họ phải bỏ làng đi, nhưng như những "cây bạch đàn vô danh" vẫn trở về với cội nguồn làng xóm và sức sống dẻo dai khiến họ vượt qua mọi sự khắc nghiệt, sống mãi với thời gian. Ấn tượng mạnh nhất mà bộ phim để lại là sự mộc mạc mà táo bạo của tính cách nhân vật, sự quyết liệt mà sâu lắng của tình huống.

Bộ phim từng đoạt Giải Bông sen Bạc, Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XI năm 1996. Ngoài ra bộ phim còn ẵm những giải như: Giải Nữ diễn viên xuất sắc nhất cho Lê Vy, Giải Quay phim xuất sắc nhất cho Nguyễn Đức Việt, Giải Âm nhạc xuất sắc nhất cho Phó Đức Phương; Giải B Hội Điện ảnh Việt Nam 1995; Giải Ngọn đuốc Đồng tại Liên hoan phim Quốc tế Bình Nhưỡng 1996.

Dưới bàn tay tài hoa của bộ đôi đạo diễn Nguyễn Thanh Vân và Phạm Nhuệ Giang, “Cây bạch đàn vô danh” hiện lên như một bản giao hưởng trầm buồn về thân phận, về ký ức và cả những ẩn ức không thể gọi tên. Một bộ phim không chỉ để xem mà còn để cảm, để suy ngẫm và để nhớ mãi.

NSƯT Lê Vi mang bụng bầu vẫn đóng phim

Chia sẻ trong tại Cine 7 - Ký ức phim Việt, Đạo diễn, NSND Nguyễn Thanh Vân cho rằng, hình ảnh cây bạch đàn cũng giống như những mảnh đời được khắc họa trong phim. Bạch đàn có thể sống ở những nơi khô cằn, sỏi đá nhất - nơi mà những loài cây khác chẳng thể sống được; ít ai để ý đến cây bạch đàn, nó lẩn khuất đâu đó trong cuộc sống này. Hình ảnh đó ẩn dụ về những người dân đóng góp cho chiến tranh, họ lặng lẽ và âm thầm, không được tôn vinh là những anh hùng. Họ ẩn mình, họ vô danh, nhưng không thể thiếu họ trong cuộc chiến đánh đuổi kẻ thù xâm lược.

NSND Phạm Nhuệ Giang chia sẻ trong chương trình Cine7 - Ký ức phim Việt.

Số phận như ông Bạch Vân hay cô Bình trong xã hội nông thôn miền bắc thời kỳ chiến tranh rất nhiều. Số phận của người đàn bà ở hậu phương, người đàn ông có con đi chiến trường và hy sinh. Những con người thầm lặng mà cống hiến.

Đạo diễn, NSND Nguyễn Thanh Vân cho biết thêm, khi đóng phim NSƯT Lê Vy đang mang bầu. Khi thời gian quay phim kéo dài, nghệ sĩ Lê Vy phải “vác” bụng bầu đến phim trường quay thêm cảnh, ekip làm phim đã phải lựa chọn góc quay, khéo léo trong khâu dàn cảnh để có thể che đi bụng bầu. Kể cả khi đoàn phim chưa biết nghệ sĩ Lê Vy có bầu, có cảnh vác đất nặng, đạo diễn đề xuất diễn viên đóng thế nhưng cô từ chối và muốn tự mình đóng phân cảnh đó khiến cả đoàn làm phim xúc động.

Nếu trong “Truyện cổ tích cho tuổi 17”, NSƯT Lê Vy chỉ mới hé lộ tiềm năng thì ở bộ phim này, chị thực sự thăng hoa, chạm tới độ chín trong diễn xuất – một vai diễn có thể đặt ngang hàng với vai Duyên của người chị gái tài danh NSƯT Lê Vân. Nhân vật Bình của Lê Vy không giống những phụ nữ cam chịu thường thấy; cô mạnh mẽ, thẳng thắn và sẵn sàng đối mặt với định kiến xã hội, thậm chí dứt bỏ quá khứ để cùng ông Vân bỏ làng quê xóm cũ, bước vào một hành trình sống mới. Ánh mắt đầy nội lực của Lê Vy, kết hợp với sự kiệm lời nhưng sâu sắc của Hồng Sơn, đã tạo nên một cặp đôi nông thôn chân thật, đẹp và giàu nội tâm bậc nhất trên màn ảnh Việt.

THANH THẢO