'Cây xóa nghèo' cho nông dân Vĩnh Long

Trên hành trình hiện đại hóa, xóa đói giảm nghèo, nâng cao thu nhập cho người dân, các mô hình HTX và tổ hợp tác ở Vĩnh Long đã thực sự trở thành đòn bẩy trong tư duy sản xuất, liên kết chuỗi giá trị, giúp nông dân làm giàu chính đáng trên mảnh đất quê hương.

“Cây xóa nghèo” trên đất giồng cát ven biển

Nếu hơn chục năm trước, vùng đất giồng cát xã Thạnh Hải (huyện Thạnh Phú cũ, nay thuộc Vĩnh Long) chỉ có những bãi cỏ hoang và những ruộng màu kém hiệu quả, thì nay nơi đây đã đổi thay nhờ cây xoài tứ quý – loại “cây xóa nghèo” của người dân địa phương.

Ông Nguyễn Văn Trung, Trưởng Phòng Kinh tế xã Thạnh Hải, cho biết toàn xã hiện có hơn 289 ha xoài, trong đó 74 hộ trồng theo tiêu chuẩn VietGAP. Ở ấp Thạnh Hưng A, nơi có diện tích xoài lớn nhất xã, gần như nhà nào cũng có vườn xoài. Các hộ sản xuất không chỉ bán trái tươi mà còn kết hợp làm du lịch sinh thái, mở hướng đi mới cho nông nghiệp nông thôn.

Xoài đang là một trong những cây kinh tế hiệu quả của nông dân, HTX, tổ hợp tác ở Vĩnh Long.

“Trước đây, người dân trồng xoài cát Hòa Lộc, mỗi năm chỉ cho trái một vụ, giá trị kinh tế không cao. Khi chuyển sang xoài tứ quý, cho trái quanh năm, vừa phục vụ khách du lịch, vừa bán ra thị trường, đời sống bà con khá hẳn lên”, ông Phạm Văn Thắng, một hộ trồng xoài ở ấp Thạnh Hưng A chia sẻ.

Gia đình anh Võ Quốc Đạt, một trong những người tiên phong trồng xoài theo tiêu chuẩn VietGAP, hiện sở hữu hơn 1 ha xoài, mỗi vụ thu hơn 100 triệu đồng, cao gấp nhiều lần trồng màu trước đây.

Theo anh Đạt, trồng xoài tứ quý không chỉ bền vững mà còn giúp các hộ gắn kết, hình thành tổ hợp tác, HTX để cùng sản xuất, cùng làm du lịch. “Từ chỗ trồng manh mún, khi liên kết thành lập Tổ hợp tác trồng xoài Thạnh Hưng A chúng tôi có thương hiệu, mã vùng trồng và định hướng xuất khẩu”, anh Đạt nói.

Theo Bí thư Đảng ủy xã Thạnh Hải Lê Văn Tiến, sự nhạy bén của chính quyền địa phương khi chuyển đổi cơ cấu cây trồng, kết hợp phát triển du lịch sinh thái biển cồn Bửng đã mở ra hướng phát triển xanh, bền vững.

Từ 2 tổ hợp tác xoài, xã đang hướng tới mở rộng diện tích lên 1.000 ha, xây dựng chỉ dẫn địa lý, sản phẩm OCOP cho xoài Thạnh Hải. Thời gian tới, xã cũng đẩy mạnh hỗ trợ, khuyến khích các hộ trồng xoài thành lập tổ hợp tác, HTX để nâng cao nội lực, tăng sức cạnh tranh, mở rộng thị trường tiêu thụ.

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng để thoát nghèo

Không chỉ ở Thạnh Hải, nhiều địa phương khác của tỉnh Vĩnh Long đã và đang tận dụng lợi thế thổ nhưỡng để chuyển đổi cây trồng, vật nuôi phù hợp, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và thu nhập cho người dân.

Tại xã Hòa Bình, vùng đất trũng sình lầy Bưng Sẩm đã “thay da đổi thịt” nhờ cây khóm. Chị Trần Thị Phương Du, nông dân địa phương, chia sẻ: “Trước đây trồng lúa thất nhiều hơn trúng, giờ trồng khóm chỉ chăm chút đều đặn, mỗi năm ba vụ, thu nhập cao gấp 3-4 lần”.

Trong khi đó, ở xã Trà Côn, đại diện UBND xã cho biết địa phương đã khuyến khích nông dân chuyển diện tích cam sành kém hiệu quả sang trồng cây ăn trái khác và rau màu có giá trị cao. Nhờ áp dụng kỹ thuật mới, phối hợp với các HTX và doanh nghiệp bao tiêu, nông sản làm ra ngày càng chất lượng, đầu ra ổn định hơn.

Còn tại xã Long Hồ, nhiều mô hình chuyển đổi đất lúa sang cây hàng năm, cây lâu năm đã đem lại thu nhập ổn định hơn hẳn. Nhiều hộ đã được ký hợp đồng bao tiêu với doanh nghiệp – điều hiếm có trước đây – giúp họ yên tâm sản xuất, giảm rủi ro và tăng lợi nhuận, từ đó nâng cao thu nhập, giảm nghèo, làm giàu bền vững.

Liên kết thành lập HTX, tổ hợp tác giúp nông dân Vĩnh Long thoát nghèo, làm giàu.

Đi cùng với chuyển đổi sản xuất, các HTX đã và đang khẳng định vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể và xóa đói giảm nghèo ở Vĩnh Long.

HTX Dịch vụ nông nghiệp Công Bằng Hưng Lễ (xã Hưng Nhượng) là một điển hình. Với 529 thành viên, HTX thực hiện chuỗi giá trị cây dừa hữu cơ được chứng nhận Fairtrade, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp để cung ứng đầu vào và bao tiêu đầu ra cho nông dân.

Doanh thu 6 tháng đầu năm 2025 của HTX ước đạt 18 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 550 triệu đồng, một con số ấn tượng với mô hình HTX nông nghiệp.

Tương tự, HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Tấn Đạt (xã Trung Ngãi) cũng là điểm sáng trong liên kết chuỗi giá trị. Ông Đoàn Văn Tài – Giám đốc HTX – cho biết, HTX đã thu hút 85 thành viên với 100 ha sản xuất lúa hữu cơ được chứng nhận theo chuẩn USDA, EU, JAS. HTX ký hợp đồng bao tiêu 2.000 ha lúa an toàn với Công ty Balance Life, đảm bảo thu nhập của thành viên cao hơn nông dân bên ngoài từ 1,5–2 lần.

Không chỉ ở trồng trọt, lĩnh vực thủy sản cũng có bước tiến đáng kể. HTX Liên kết chuỗi thủy sản an toàn Vĩnh Long (xã An Bình) với diện tích 4.320 m² nuôi cá chép, cá điêu hồng theo tiêu chuẩn VietGAP, tận dụng nguồn nước nhiễm mặn nhẹ của vùng cù lao. Nhờ sản xuất khoa học, cá phát triển tốt, không gây ô nhiễm môi trường, đem lại nguồn thu ổn định cho thành viên.

Theo Liên minh HTX tỉnh Vĩnh Long, toàn tỉnh hiện có 631 HTX (trong đó 416 HTX nông nghiệp) và 3.150 tổ hợp tác. Các HTX ngày càng khẳng định vai trò trung tâm trong liên kết sản xuất – tiêu thụ, giải quyết việc làm, nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông sản địa phương.

Từ hợp tác đến làm giàu

Trong hành trình phát triển của kinh tế hợp tác, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Vĩnh Long luôn là “bệ đỡ” vững chắc cho các HTX.

Theo ông Nguyễn Quốc Phong, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Vĩnh Long, thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh đã đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn HTX ứng dụng khoa học kỹ thuật, đăng ký mã vùng trồng, truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu và sản phẩm OCOP. Đồng thời, hỗ trợ HTX đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, tham gia hội chợ, xúc tiến thương mại, giúp nông sản Vĩnh Long vươn ra thị trường lớn.

Nhiều HTX đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản. Chỉ tính riêng lĩnh vực nông nghiệp, các HTX đã sản xuất hơn 50 sản phẩm thành phẩm từ lúa gạo, thủy sản, đến các sản phẩm tiểu thủ công nghiệp từ tre, lục bình… Liên minh HTX tỉnh cũng đang phấn đấu đến mỗi năm có 3–5 HTX ứng dụng công nghệ cao, và 10% HTX liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi giá trị.

Cùng với đó, nhờ sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, Vĩnh Long đã hình thành mạng lưới kinh tế hợp tác năng động, sáng tạo, đóng góp tích cực cho công cuộc giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới và phát triển bền vững.

Nếu như trước đây, nông dân phải “đơn thương độc mã” giữa thị trường đầy biến động, thì nay, họ đã có HTX làm điểm tựa, từ vốn, kỹ thuật, đến tiêu thụ sản phẩm. Chính sức mạnh liên kết ấy đang tạo nên một diện mạo kinh tế nông thôn giàu đẹp, xanh, bền vững, với những người nông dân tự tin bước đi trên con đường thoát nghèo, làm giàu từ chính ruộng vườn quê hương mình.

Phong Vân